Een extra les in Budgetteren

Budgetteren. Of een begroting maken. ‘Misschien wijd ik er nog wel eens een blogpost aan’, schreef ik vorige week. Hier is ‘ie.

Budgetteren is één van de pijlers onder mijn Financiële Systeem. Overigens gebruik ik de term budget en begroting door elkaar heen. Een gruwel voor financiële puristen, maar het maakt weinig verschil voor mijn persoonlijke financiën. Maar wat heb ik dan nog toe te voegen aan de gratis cursus van Aaf?

In één van mijn bijdragen aan de cursus ben ik uitgebreid ingegaan op de psychologie van budgetteren. Het moeilijkste deel, wat mij betreft. Budgetteren is niet hetzelfde als bezuinigen. Ook leuke dingen mogen begroot worden, graag zelfs. En toch denk ik dat ik nog wat toe te voegen heb. Namelijk een ‘hoe doe je dat nu?’. Gewoon, jullie heel concreet meenemen in hoe ik mijn begroting maak en hoe mijn spreadsheet er uit ziet. Gewoon als voorbeeld.

Wat heb je nodig?

Budgetteren werkt eigenlijk het beste als je al een beetje zicht hebt op je inkomsten en uitgaven. Je kunt wel roepen ‘mijn budget voor boodschappen is € 50 per week’, maar als je niet weet wat je de afgelopen periode werkelijk uitgegeven hebt, en jezelf daar ook bij durft af te vragen of het anders kan, dan heeft het weinig zin. Als je een weekbudget van € 50 instelt terwijl je in werkelijkheid de afgelopen periode € 100 per week uitgaf, dan organiseer je alleen maar je eigen teleurstelling. En zul je het budgetteren al heel snel weer loslaten.

Er zijn natuurlijk wel trucjes. Zo vind je op de website van het NIBUD legio voorbeelden van wat een ‘gemiddeld Nederlands huishouden’ uitgeeft. Niemand is een gemiddelde, maar als je geen zicht hebt op je uitgaven en inkomsten, en geen tijd of zin hebt om daar eerst inzicht in te krijgen, dan is het beter dan niets. Het is in elk geval een begin.

Zelf gebruik ik twee stukjes gereedschap voor het maken van mijn begroting. Dat zijn mijn spreadsheets en mijn administraties in GnuCash. En in die administraties zitten zitten al mijn persoonlijke uitgaven en al onze gezamenlijke huishouduitgaven sinds 1 januari 2013. Bij gebrek aan kristallen bol is het verleden immers de beste voorspeller van de (nabije) toekomst.

Uitgangspunten

Een paar simpele uitgangspunten. Mijn administraties werken op basis van kalenderjaren, en daarbinnen begroot ik per kalendermaand. Sommige mensen laten hun financiële maand beginnen als het salaris binnenkomt, maar dat doe ik niet. Dat zou maar ingewikkeld zijn met overzichtjes en berekeningen. Ik houd de dingen graag simpel.

Financiële kalenderjaren en maanden als budgetperiode zijn dus ook de standaardinstellingen die ik gebruik in GnuCash. En voor elk kalenderjaar maak ik een nieuwe begrotingsspreadsheet. Vertrekpunt daarbij is uiteraard de actuele begrotingsspreadsheet van het voorgaande jaar. Ik ontwikkel door, ik begin niet steeds opnieuw.

Ik probeer zoveel mogelijk op maandbasis te begroten. Maar er zijn posten die zo onregelmatig over het jaar verspreid zijn dat ik daarmee mijzelf voor de gek houd. In dat geval begroot ik een jaarbedrag.

Uiteindelijk voer ik op basis van de begrotingsspreadsheet een Jaarbudget in GnuCash in. Daar heb ik een uitgebreide blogpost over geschreven. In de praktijk betekent dit ook hier: kopiëren van het budget van afgelopen jaar, en aanpassen waar nodig. Het leven verandert gelukkig niet elk jaar heel drastisch.

Soorten uitgaven

Het onderscheid tussen vaste en variabele lasten heb ik in mijn bijdrage bij Aaf uitgebreid toegelicht. Vaste lasten zijn uitgaven die je elke maand, elk kwartaal of elk jaar doet, of die in elk geval regelmatig terugkomen. Het zijn terugkerende uitgaven die je moet betalen omdat je een juridische overeenkomst bent aangegaan met een leverancier, provider of dienstverlener, of vanuit een wettelijke verplichting. En variabele lasten, dat is dus ‘de rest’. Al jouw uitgaven die niet tot de vaste lasten gerekend worden. Dingen die je niet op een vast tijdstip betaalt. Uitgaven waar je zelf enige controle hebt over het moment waarop je de uitgave doet.

Mijn begrotingsspreadsheet

Tijd om jullie mee te nemen in mijn begrotingsspreadsheet. Die bevat eigenlijk twee begrotingen. Eentje voor de gezamenlijke huishouding, en eentje voor mijn persoonlijke inkomsten en uitgaven. Die hebben allebei een eigen werkblad. De opzet is heel simpel. Elke regel correspondeert met een van de grootboekrekeningen uit mijn administratie. Er is een kolom voor totalen. En een kolom per maand.

Welke stapjes zet ik dan?

De kern van mijn begrotingsproces is dat ik deze werkbladen regel voor regel doorloop. En mij bij elke regel afvraag ‘wat moet ik hiermee?’. Daar zitten een aantal stapjes in. Heb ik er de afgelopen jaren iets op begroot? Wat heb ik uitgegeven? Wat verwacht ik dat er het komende jaar gaat gebeuren. Deels feiten die ik uit mijn oude begroting en (vooral) mijn administratie kan halen. Maar deels ook gevoel, goede of slechte voornemens, en plannen.

Sommige dingen zijn tot op de cent te plannen. Mijn hypotheekspreadsheet vertelt mij tot op de cent nauwkeurig wat we elke maand aan aflossing en rente gaan betalen (onder voorbehoud dat we onze huidige strategie blijven volgen). Ik weet wat ons ZIGGO-abonnement elke maand kost, en ik weet ook dat ze dat elk jaar per juli verhogen. Dat kan ik inschatten op basis van de inflatie die ik bij het CBS haal.

Sommige (met name variabele) uitgaven zijn moeilijker in te schatten. Daar helpt GnuCash mij. Eerder schreef ik al over de Estimate-functie. Met die functie worden de werkelijke uitgaven in mijn administratie als basis gebruikt om een budget voor de komende periode te schatten.

Potjes in de begroting

Voor de grote uitgaven die periodiek terugkomen heb ik natuurlijk mijn potjes. Die hebben een bijzonder plekje in mijn begroting. De meeste potjes hebben een eigen werkblad, dat kon je in de afbeelding hierboven al zien. Maar het is heel verschillend hoe ik er mee omga.

Bijvoorbeeld mijn bril. Ik heb met mijzelf afgesproken dat ik minimaal elke drie jaar een afspraak maak bij mijn opticien om mijn ogen te laten controleren. Als ik het gevoel heb dat mijn bril niet meer optimaal is kan ik dat natuurlijk vaker doen, maar na drie jaar moet ik echt van mijzelf. Mijn ogen worden uitgebreid opgemeten, en ik zoek een nieuwe bril uit. Op basis van de rekening van de bril bepaal ik wat ik dan de komende drie jaar elke maand moet reserveren om over drie jaar weer ongeveer genoeg geld in het potje te hebben zitten voor de volgende bril. Mijn laatste bril kocht ik in 2021 en die kostte ongeveer € 1.800 (een dure, ik weet het). Ik reserveer nu maandelijks ( 1.800 / ( 3 jaar * 12 maanden ) = ) € 50 per maand. Er zit op dit moment € 1.500 in het potje, begin 2024 zit er voldoende geld in het potje voor de volgende bril.

Een ander potje is de vakantie. Ik krijg geen vakantiegeld meer, maar heb een individueel keuzebudget dat ik maandelijks laat uitbetalen. Maar ik stort maandelijks € 100 in het potje. Daar betaal ik mijn aandeel in onze vakanties van.

Bij het maken van de begroting loop ik alle potjes even langs. Wat heb ik afgelopen jaar bijgestort? Wat heb ik uitgegeven? Wat verwacht ik komend jaar? Op basis daarvan bepaal ik wat ik komend jaar maandelijks in mijn potjes wil storten. De afgelopen jaren heb ik er steeds een blogpost aan gewijd.

Nog wat voorbeelden

Nog wat voorbeelden van hoe ik mijn begroting maak. Mocht je vragen hebben over hoe ik met andere specifieke uitgaven om ga, laat dan even een reactie achter. Dan vul ik het overzicht aan.

Ik zal niet ontkennen dat Geldnerd met sommige posten een beetje overgestructureerd omgaat. Aard van het beestje. Ik ga dan ook tegen niemand zeggen ‘doe het zo, het is de enige juiste manier’. Het is de manier die werkt voor mij. Als je zelf aan de slag gaat, zul je na verloop van tijd ook jouw eigen manier vinden.

Mijn Kledingbudget. Twee keer per jaar ga ik nog steeds door mijn kledingkast heen. Ik heb veertien overhemden, allemaal hetzelfde merk. Idem mijn t-shirts. Mijn pakken zijn van twee merken, mijn schoenen allemaal van hetzelfde merk. Zo ook mijn sokken en truien en poloshirts. Allemaal mede gekocht op duurzaamheid. ik weet ongeveer hoe lang ze ongeveer meegaan. Ik heb dus een begroting die een tandje dieper gaat dan ‘wat gaf ik afgelopen jaar ongeveer uit’.

Idem voor Hondje. We weten wat de uitlaatservice kost, zijn voer, zijn snackjes. Hoeveel hij daarvan nodig heeft. Zijn maandelijkse injectie tegen artrose, en zijn vaccinaties. Een post ‘overige’ voor speeltjes en af en toe een nieuw mandje als de oude op is. Resultaat is een vrij nauwkeurige begroting, behoudens bijzondere medische situaties.

In mijn begroting zit ook de lijst met abonnementen. Met per abonnement wat het per maand en per jaar kost, en wat de opzegdatum / vervaldatum is. Allemaal handig bij elkaar. Die opzegdata staan uiteraard ook in mijn agenda. Hier geen abonnementen die per ongeluk nog weer een jaar doorlopen omdat we zijn vergeten om ze tijdig op te zeggen.

In mijn begrotingsspreadsheet maak ik ook alvast een verdeling van mijn salaris. Wat stort ik in de voorzieningen? Leg ik in in mijn beleggingen. Wat draag ik bij aan de aflossing van onze hypotheek en aan onze gezamenlijke huishoudrekening? En wat blijft er over als zakgeld?

Bijdrage aan de Gezamenlijke Huishouding

In de begrotingsspreadsheet zit ook een werkblad voor de berekening van onze beider bijdrage aan de gezamenlijke huishoudrekening. In het samenlevingscontract hebben Geldnerd en Vriendin een aantal afspraken gemaakt:

  • Aflossing van een eigen woning betalen we 50/50, we zijn beide voor de helft eigenaar.
  • Reguliere huishouduitgaven (inclusief hypotheekrente) gaan naar draagkracht, en dat is gebaseerd op ons beider netto maandsalaris.
  • Bijzondere uitgaven zoals vakanties en de aanschaf van inboedel betalen we ook 50/50. Die begroten we dan ook niet, maar verrekenen we achteraf.

Op basis van de gezamenlijke begroting heb ik zicht op de maandelijkse uitgaven. Van onze salarisbrief haal ik de maandelijkse netto inkomsten. Uit mijn hypotheekspreadsheet komt de verwachte maandelijkse aflossing. De formule voor de bijdrage is dan simpel:

Bijdrage = ( ( eigen inkomen / ( eigen inkomen + inkomen partner ) ) * maandelijkse uitgaven ) + 50% van de gemiddelde maandelijkse aflossing

We hebben allebei een automatische overboeking ingesteld. Daags na binnenkomst van ons salaris wordt ons aandeel overgemaakt naar de gezamenlijke huishoudrekening. En als er gedurende het jaar grote veranderingen zijn dan passen we die overboeking aan.

Voortgang bewaken

Gedurende het jaar kijk ik af en toe hoe het gaat met onze werkelijke uitgaven ten opzichte van de begroting. In elk geval aan het einde van elk kwartaal. En verder heb ik door de jaren heen een paar handigheidjes gevonden, een soort ‘alarmbelletjes’ die maken dat ik tussentijds ook nog wel eens kijk hoe het met de begroting gaat.

Voor mijn persoonlijke administratie let ik op het Spaarpercentage ( = ( inkomsten -/- uitgaven ) / inkomsten ). Op basis van mijn begroting weet ik waar dat ongeveer zou moeten zitten. In mijn jaardoelen staat het voor dit jaar op (minimaal) 48,0%, gebaseerd op mijn begroting. Als ik daar fors onder of boven zit, is het tijd om even te kijken wat er aan de hand is.

Voor de gezamenlijke huishoudrekening kan ik ook heel eenvoudig in de gaten houden of we afwijken van budget. Als we aan het einde van de kalendermaand geld tekort komen is er iets aan de hand. Idem dito als er ruimschoots geld overblijft. Het kan eens een keertje gebeuren, maar twee maanden op rij is voor mij altijd een signaal om even in de administratie te duiken en te kijken wat er aan de hand is. En waar nodig de begroting aan te passen.

Tijdsbesteding

Als je dit allemaal zo leest, dan denk je misschien dat het heel veel tijd kost. Maar dat valt best mee. Natuurlijk, het heeft best veel tijd gekost om mijn systemen op te zetten. Die tijd kun je jezelf besparen, door bijvoorbeeld mijn rekeningschema te downloaden en te gebruiken. Nu het systeem draait, is de tijdsbesteding best beperkt. Het maken van de begroting voor een nieuw jaar kost me minder dan een halve dag. En elk kwartaal besteed ik een ochtend aan het bijwerken van mijn dashboard, het kijken naar de begroting, én het schrijven van mijn kwartaalrapportage. En dan zo nog wat momenten tussendoor. Krijg ik een mailtje over een tariefswijziging, dan wordt dat tijdens mijn wekelijkse finance-moment verwerkt in de begroting. Ik vind dat goed bestede tijd, gegeven de financiële rust die ik er voor terug krijg.

Maak jij een begroting? Hoe doe je dat?

Mijn Financieel Systeem anno 2023

Het is natuurlijk wel een beetje gek op mijn financiële blog. Ik heb uitgebreid geschreven over mijn Werksysteem. Ook het Gezond Leven Systeem en zelfs het Opgeruimd Leven Systeem zijn uitgebreid beschreven in aparte blogposts. Maar naar mijn Financieel Systeem moet je een beetje zoeken. Het is natuurlijk ook nog steeds het belangrijkste onderwerp van mijn blog. Maar daardoor zit het wel een beetje versnipperd. Dat realiseerde ik mij toen iemand laatst vroeg naar Kashbook, een app die ik in het verleden gebruikte voor het vastleggen van contante transacties, maar die al jaren niet meer bestaat.

Vandaag dus een samenvatting. Wat zijn de belangrijkste onderdelen van mijn financiële systeem? Door sommigen ook wel de Geldnerd Methode genoemd. En het voornemen om deze blogpost te herhalen als ik grote aanpassingen doe.

Ik houd bij wat er binnen komt en uit gaat

Ik heb er al heel vaak over geschreven. Bijhouden van mijn inkomsten en uitgaven is de basis van mijn financiële systeem. Tot op de cent. Wat je meet, beïnvloedt wat je doet. Met mijn financiën. Met mijn levensstijl.

Na decennia met Excel gewerkt te hebben, ben ik vorig jaar definitief overgestapt naar GnuCash, een open-source boekhoudpakket. Alle boekingen op mijn bankrekeningen en creditcard worden automatisch geïmporteerd. Eventuele contante uitgaven (een paar per jaar) en mijn beleggingstransacties (één per maand) verwerk ik handmatig. Op mijn overzichtspagina staat een link naar de serie blogposts die ik hierover geschreven heb. Daarmee kan iedereen snel aan de slag.

Bij GnuCash helpt het als je een beetje kennis van (dubbel) boekhouden hebt. Anders kun je beter Excel gebruiken (bijvoorbeeld mijn gratis spreadsheet, laat je niet verleiden om er elders veel geld voor te betalen!) of er zelf eentje bouwen voor jouw eigen situatie.

In het verleden werkte ik mijn administratie elke week bij. Tegenwoordig is het meestal tweewekelijks. Het kost niet veel tijd en is minutenwerk, omdat het grotendeels geautomatiseerd is. Toch vind ik tweewekelijks een goede frequentie. Want af en toe kom ik een uitgave tegen waarvan ik denk ‘wat was dat ook alweer?’. En dan kan het maar beter niet té lang geleden zijn, want dan weet ik het niet meer.

Tijdens dat (twee)wekelijkse finance-moment handel ik ook alle financiële post af. Dat is tegenwoordig meestal e-mail, en die laat ik binnenkomen op een speciaal daarvoor bedoeld e-mail adres. Dat houdt het allemaal overzichtelijk. Rekeningen, tariefswijzigingen, het komt allemaal op één plek binnen.

Mijn begroting helpt mij om te sturen op mijn financiën

Als je bijhoudt wat er in het verleden en heden gebeurt, kun je ook de toekomst gaan voorspellen of plannen. Oftewel: een begroting maken. Vooraf bewuste keuzes maken over wat je met je geld gaat doen. Kijken hoeveel je overhoudt. Of hoeveel je tekort komt. ZuinigAan heeft er onlangs een hele cursus aan gewijd, met ook een paar bijdragen van mijn hand. En afgelopen jaar heb ik ook diverse malen geschreven over de voorbereidingen van mijn eigen begroting voor 2023.

Begroten is één ding, af en toe de begroting en de werkelijke uitgaven vergelijken is een tweede. Ook dat helpt. Om jezelf scherp te houden. Om de volgende begroting nog beter te maken. En bedenk wel: een begroting is geen wet, je mag ‘m best bijstellen. En begroten is ook niet hetzelfde als bezuinigen tot op het bot. Ook leuke dingen mag je begroten. Zie ook mijn bijdrage aan de cursus van ZuinigAan. Waar het om gaat is dat het bewuste keuzes zijn.

Ik heb een aparte begrotingsspreadsheet. De basis is mijn rekeningschema uit GnuCash. Sommige dingen begroot ik op maandbasis, voor andere neem ik alleen een bedrag op voor het hele jaar. Misschien wijd ik er binnenkort nog wel eens een aparte blog aan.

Ik betaal mijzelf eerst

Zodra het salaris binnenkomt betaal ik eerst mijzelf. Er gaat geld naar mijn voorzieningen. Er gaat geld naar mijn beleggingsrekening. Dat werkt voor mij beter dan alleen maar sparen of beleggen wat ik aan het eind van de maand overgehouden heb. En omdat ik al best wel lang mijn financiën bijhouden en mijn begroting best goed op orde heb, kom ik zelden voor vervelende verrassingen te staan. Ik weet dus wat ik mijzelf kan veroorloven om maandelijks niet uit te geven.

Wij lossen de hypotheek versneld af

Controversieel onderwerpje… Sommige mensen pleiten ervoor om maximaal te beleggen en helemaal niet af te lossen, in elk geval zolang het verwachte rendement op beleggingen hoger is dan je hypotheekrente. Geldnerd en Vriendin hebben een andere keuze gemaakt. Een deel van ons geld beleggen we, en een deel steken we in het versneld aflossen van de hypotheek. Daar heb ik al eens uitgebreid over geschreven, en die overwegingen staan voor ons nog steeds als een huis. Onze levensstijl kost een bepaald bedrag X per maand. De hypotheeklast is daarvan de grootste post, dat geldt voor heel veel huishoudens. Door versneld af te lossen wordt het bedrag dat we elke maand aan de bank moeten betalen steeds lager. Het is de snelste manier om lagere maandlasten te creëren zonder dat we onze levensstijl om moeten gooien.

Wij lossen extra af via de sneeuwbalmethode. Twee keer per jaar neem ik jullie mee in de stand van zaken.

Elke maand breid ik mijn beleggingsportefeuille uit

Wat een luxe. Ik kan gewoon leven. Geld reserveren voor grote uitgaven in mijn voorzieningen. Extra aflossen op de hypotheek. En ook nog eens elke maand beleggen.

Ik kies hier een luie benadering. Ik koop sinds vorig jaar gewoon elke maand een aantal stuks Vanguard FTSE All-World UCITS (VWRL). Brede spreiding. Lage kosten. En vooral heel gemakkelijk.

Ik koop geen losse aandelen. Dan heb je namelijk minder spreiding, je bent afhankelijk van het succes van één of enkele bedrijven. Het kan meezitten of tegenzitten. Ik ben niet slimmer of sneller dan ‘de markt’. Niemand is dat. Ik beweeg dus ‘gewoon’ mee met de markt.

Ik koop ook geen vastgoed. Dat kost teveel tijd om passief te zijn. En het is duur, dus ook hier moeilijk spreiden. En het wordt steeds minder aantrekkelijk door de overheidsmaatregelen rond particuliere verhuur en de verwachte belastinghervorming. Ook CheesyFinance snapt dat.

En ik koop zeker geen cryptovaluta. Als ik een aandeel koop, bezit ik een stukje bedrijf. Als ik een pand koop, heb ik stenen. Onder cryptovaluta ligt niks. Dat is geen beleggen, dat is speculeren. Leuk als je van een gokje houdt, maar dan koop ik toch echt liever een lot in de loterij.

Mijn beleggingen beheer ik inmiddels in Portfolio Performance. Wekelijks worden de koersen bijgewerkt. Maar de waarheid gebiedt me te zeggen dat ik steeds minder vaak naar mijn portefeuille kijk. Die is er gewoon. En doet z’n ding. Elk kwartaal een riedeltje dividend. Elke maand even bijkopen. Simpel. Dat betekent overigens nog niet dat ik stop met het wekelijks bijwerken van de koersen. Old habits die hard…

Elk kwartaal kijk ik hoe ik er voor sta

De meeste mensen kijken nooit hoe ze er financieel voorstaan. Veel bloggers kijken maandelijks. Ik vind ‘nooit’ te weinig en ‘maandelijks’ te vaak. Sinds jaar en dag kijk ik elk kwartaal hoe ik er voor sta. Mijn Financial Dashboard wordt bijgewerkt. En ik maak mijn Kwartaalrapportage. Die is er net zoveel voor mijzelf als voor jullie.

Ik houd vol

Het belangrijkste: gewoon doorgaan. Komt er een pandemie en dendert de beurs naar beneden? Gewoon doorgaan. Verandert je leven plotsklaps? Gewoon doorgaan. Heeft ‘iedereen’ het over een recessie? Gewoon doorgaan. Loopt ‘iedereen’ achter een nieuwe beleggingshype aan? Gewoon doorgaan. Je eigen pad volgen. Ik doe dat inmiddels een jaar of twintig. In die tijd is er veel gebeurd in mijn leven. Een echtscheiding, meerdere verhuizingen, een langdurig verblijf in een ver en warm land, verschillende nieuwe banen. Mede mogelijk gemaakt door mijn eigen persoonlijke financiële systeem.

En bedenk wel: dit systeem is niet in één keer neergezet. Het is organisch gegroeid over een periode van inmiddels meer dan 20 jaar. En het verandert nog steeds, ontwikkelt zich door. Laat je dus niet afschrikken. Begin gewoon ergens. Iets doen is beter dan niets doen

Hebben jullie ook een financieel systeem?

Beleggingen beheren met Portfolio Performance

Sinds jaar en dag gebruik ik een Excel-spreadsheet om mijn beleggingen te volgen. De huidige versie is doorontwikkeld sinds 2015 en bevat al mijn beleggingstransacties (en financiële transacties op mijn beleggingsrekening) sinds 1 januari 2013. Dat zijn ruim 600 transacties.

Maar zoals jullie weten ben ik afscheid aan het nemen van Microsoft Excel, als onderdeel van mijn queeste om volledig met open-source software te gaan werken. Mijn administratie is overgegaan naar GnuCash en al mijn spreadsheets zijn de afgelopen periode omgebouwd naar LibreOffice, behalve de beleggingsspreadsheet. Die is groots en ingewikkeld en meeslepend. Ik schreef eerder al dat ik nog eens goed na moest gaan denken of en hoe ik van deze spreadsheet af kon komen.

In de reacties bij een eerdere blogpost wees een van de lezers mij op Portfolio Performance. Een gratis stukje open-source software om je beleggingen te volgen. Ik heb een paar jaar geleden al eens naar een vroege versie van deze software gekeken, maar die was toen nog erg beperkt in functionaliteit. Nieuwsgierig heb ik toch nog eens naar de huidige versie gekeken, en ik werd aangenaam verrast. Dit was inmiddels een volwassen tool. En ik kon mijn vinkjes zetten. Open source, gratis, mijn data wordt lokaal opgeslagen, en ik kan mijn gegevens ook weer exporteren.

Tijd dus om deze tool eens aan een nadere test te onderwerpen.

Installeren is een eitje. Daarna was het ook eenvoudig om mijn ETFs aan te maken. Gewoon zoeken op ISIN-code of Ticker (‘VWRL’ bijvoorbeeld). En Portfolio Performance kan ook gewoon actuele koersen ophalen en laten zien.

Ik ging dus vervolgens lekker een paar dagen aan het prutsen om al mijn transacties in Portfolio Performance te zetten. Dat betekende gelukkig niet dat ik ze handmatig in moest voeren. Met wat experimenteren kon ik een CSV bestand maken van de transacties in mijn Excel-spreadsheet. Die kon ik eenvoudig importeren in Portfolio Performance. En toen had ik dus ineens tien jaar aan beleggingen in deze tool staan.

En kon ik ook gewoon mijn favoriete beleggingsgrafiek reconstrueren met één druk op de knop.

Created with Portfolio Performance and GIMP

Ik ben nog druk bezig om alle functionaliteit en rapportage-opties te ontdekken. Maar wat mij al wel duidelijk is: met Portfolio Performance kan ik meer dan voorzien in mijn informatiebehoefte. Open source en gratis. Daar hoef je dus ook al geen betaald abonnement voor te nemen. Ik ga maar eens even een tijdje ‘schaduwdraaien’, en Portfolio Performance gebruiken naast mijn spreadsheet.

Komt het einde van mijn beleggingsspreadsheet dan toch in zicht?

Dit betekent namelijk dat Excel geen rol meer zou spelen in het bijhouden van mijn persoonlijke financiën. GnuCash, Portfolio Performance, en LibreOffice. Allemaal open-source.

Dat is wel even anders dan het geweest is….

Wissel jij wel eens van software?

Van de automatische piloot af

Een aantal maanden geleden heeft Geldnerd zijn beleggingen op de automatische piloot gezet. Er werd al maandelijks na binnenkomst van mijn salaris automatisch geld overgemaakt van mijn lopende rekening naar mijn beleggingsrekening, maar (met dank aan SAXO AutoInvest) vanaf dat moment werd er ook elke maand automatisch een aankoop VWRL gedaan. Voor het ingestelde maximum totaalbedrag.

Maar na drie maanden ben ik daar nu toch weer mee gestopt. Niet omdat de dienst niet goed werkt, integendeel. Maar het past niet bij mij…

Ten eerste moet ik (zoals verwacht) alsnog handmatig de dividendopbrengsten beleggen. Rond het einde van elk kwartaal krijg ik van diverse ETFs een dividendbetaling in cash. Die wordt gestort op mijn beleggingsrekening. In de praktijk betekende dit dat ik in de eerste maand van elk kwartaal een hogere aankooporder in kan leggen. Maar daar kan AutoInvest niet mee omgaan. Die baseert de order op het ingestelde maximumbedrag, niet op het beschikbare saldo op de beleggingsrekening. Nu kan ik natuurlijk elk kwartaal eenmalig het ingestelde maximumbedrag verhogen. Maar dat is nou net niet het idee van AutoInvesten, vind ik. Jammer.

Daarnaast had ik me niet gerealiseerd dat AutoInvest ook fracties van aandelen koopt. Ik had ineens 0,3148 aandeel VWRL in mijn portefeuille zitten. Oh gruwel! Geldnerd heeft immers een heel sterke voorliefde voor ronde getallen. Ik heb zelfs mijn hypotheekspreadsheet zo opgebouwd dat de extra aflossing zorgt dat we elke maand een rond hypotheekbedrag overhouden. Een beleggingsportefeuille waarvan de koersen (en dus de waarde) elk moment fluctueert waardoor er nooit een rond bedrag staat, dat kan ik emotioneel nog net aan. Maar als ik dan ook bij het aantal stuks VWRL een bedrag na de komma zie staan, dat is teveel. Dat kan mijn (over)geordende brein niet meer aan.

Ik heb AutoInvest dus weer uitgezet. En leg vanaf deze maand gewoon weer zelf een order in. Ondanks de transactiekosten. Want het moet wel leuk blijven, dat beleggen. En heb natuurlijk tussentijds een order ingelegd om een passende fractie bij te kopen en weer op een rond getal aan stukken VWRL uit te komen in mijn portefeuille. Zodat het allemaal weer goed komt.

Heb jij ook rare tics?

Het FIRE-plan van Geldnerd

In reactie op mijn bericht over de Voorlopige Aanslag 2023 vroeg Frits mij in hoeverre mijn oorspronkelijke plan qua FIRE-datum is bijgesteld. Ik ging uit van 8 jaar na 2017, dus 2025 maar mogelijk eerder. Hij vroeg zich af of dat iets is dat ik meeneem nu ik mij op een andere baan aan het oriënteren ben. Daaraan gerelateerd vroeg Jos in reactie op mijn bericht over beleggen op de automatische piloot naar mijn beelden bij de ‘uitkeringsfase’ van financiële onafhankelijkheid. Je stopt met werken, stopt met vermogen opbouwen, en gaat juist interen.

Twee redenen voor een blogpost over mijn plannen, en hoe dat zich (nog steeds) ontwikkelt.

Het plan

Financieel onafhankelijk worden en stoppen met werken zijn twee verschillende stappen. In mijn omgeving zie ik veel mensen die al erg opzien tegen hun reguliere pensioen. In de FIRE wereld is het ‘One More Year Syndrome’ een bekend verschijnsel. Je bent al financieel onafhankelijk, maar besluit toch nog een jaartje door te werken. Gewoon voor de zekerheid. En nog een jaartje. En nog een….

Geldnerd werkt in de publieke sector. Proberen om Nederland elke dag een stukje beter te maken, al twijfel ik soms ook of we daar wel in slagen. Maar het werken voor de ‘publieke zaak’ vind ik zinvoller dan het werken in een commerciële omgeving. Dat heb ik de eerste vijf jaar van mijn loopbaan gedaan, en daar kreeg ik weinig energie van. Daarom ben ik ruim twintig jaar geleden overgestapt naar de overheid. Ik verdien daar minder, maar de zingeving is mij dat ruimschoots waard. Dan maar een jaartje later financieel onafhankelijk.

Maar mijn doel is nog steeds om ruimschoots eerder te stoppen met werken. Daar heb ik geen ‘25 keer mijn jaarlijkse uitgaven‘ voor nodig. Dat is voor Amerikaanse FIRE-bloggers. Ik reken erop dat ik nog een pensioen en een AOWtje krijg, en heb mijn vermogen dus alleen nodig om de periode te overbruggen totdat mijn pensioen gaat uitbetalen, en daarna om mijn pensioen aan te vullen. Op dat gegeven is mijn FIRE-calculator voor Loonslaven gebaseerd. Het is ook de reden dat ik de voorgenomen pensioenhervormingen en belastinghervormingen met meer dan gemiddelde interesse volg.

De eindsprint?

En hoe ver ben ik dan? Nou… een heel eind. Maar of ik er al ben, dat weet ik nog niet helemaal zeker.

Zoals in vrijwel elk Nederlands huishouden zijn de kosten van huisvesting ook in Huize Geldnerd de grootste maandelijkse uitgave. Wij lossen versneld af om die kosten zo snel mogelijk omlaag te krijgen. Want lagere maandelijkse lasten maken ook dat je elke maand minder nodig hebt om van te leven. Je houdt het dan langer uit met je vermogen. En/of kunt eerder stoppen met werken.

Nu willen Geldnerd en Vriendin op termijn echt niet blijven wonen in Geldnerd City. We wonen er nu prettig en het scheelt veel reistijd omdat we er ook werken. Maar zoals in elke grote stad is het hier druk, vol, en duur. Dus hebben ook wij de klassieke droom van een huisje met een lapje grond buitenaf. Met een erf waar Hondje rond zou kunnen scharrelen, al beseffen we dat de kans daarop (vanwege zijn gevorderde leeftijd) helaas niet meer zo groot is.

Dus werken we nu aan een tussenstap. Zoals jullie weten zoekt Geldnerd een baan elders. Daaraan gekoppeld willen we ook ‘elders’ wonen. In dat huisje met een lapje grond buitenaf. Dat we liefst nieuw bouwen of in elk geval meteen helemaal verduurzamen. Idealiter de laatste stap in onze wooncarrière, een plek die we alleen nog tussen zes plankjes willen verlaten.

Dat laatste huisje is nog de enige onzekere factor in onze financiële plaat. We hebben een budget, gebaseerd op de waarde van onze huidige woning. Maar pas als we er echt zitten en weten wat het kost en gekost heeft, en onze begroting voor dat nieuwe leven op orde hebben, dan weten we hoe we er echt voorstaan. Hoe financieel onafhankelijk we dan zijn. Of en wanneer we de resterende periode kunnen overbruggen en ons deels opgebouwde pensioen kunnen aanvullen.

Daarom staat die nieuwe baan in mijn doelen voor 2023. En zal die nieuwe baan ook leiden tot een verhuizing. Mogelijk met een tussenstap in de vorm van tijdelijke huur. Maar toewerkend naar dat eindbeeld. Is 2025 haalbaar? Zeker wel!

Of ik dan ga stoppen? Geen idee eigenlijk. Werken voor de publieke zaak zorgt voor zingeving. En veel mensen denken toch al dat ambtenaren niet werken…

De uitkeringsfase

Je hebt een aantal jaren hard gespaard en belegd. En dan is het moment daar. Je stopt met werken en gaat leven van (de opbrengsten uit) je vermogen. Hoe doe je dat dan? Dat hangt uiteraard ook af van hoe jouw vermogen is opgebouwd.

De meeste mensen zullen periodiek een vorm van inkomen willen ontvangen. Er moeten boodschappen gehaald worden, er komen rekeningen binnen, je wilt eens een reis maken. Dat moet allemaal gewoon betaald worden, dat houdt niet ineens op als je financieel afhankelijk bent.

Heb je pandjes in de verhuur of een beleggingsportefeuille met dividendfondsen, dan komt daar in het algemeen periodiek wel een inkomen uit binnen. Geldnerd doet niet aan pandjes, dat is volgens mij veel te veel werk om passief inkomen te mogen heten. Geldnerd doet wel aan dividendbeleggen.

Ik werk al twintig jaar met een begroting voor mijn persoonlijke financiën. En leer nog steeds bij. Maar ook in de uitkeringsfase zal een begroting de basis zijn voor het geld dat ik maandelijks en jaarlijks nodig heb om van te leven.

Tegelijkertijd geloof ik heilig in ‘maximale tijd in de markt’. Ik ben dus niet van plan om mijn beleggingen te gaan verkopen. Het wordt leven van dividend, aangevuld met het verkopen van zo klein mogelijke plukjes uit mijn beleggingsportefeuille. Dollar Cost Averaging werkt niet alleen in de opbouwfase, maar ook in de uitkeringsfase van mijn financiële onafhankelijkheid.

Wat zijn jouw plannen?

Hoe bereken ik mijn sneeuwbal?

Onlangs kreeg ik een mail van een lezer. Die had, met veel interesse, bijna alle hypotheekblogs terug gelezen en naar de downloads gekeken. De grafieken met de gekleurde huisjes waren heel mooi (dat vind ik ook nog steeds!). Maar deze lezer was eigenlijk op zoek naar mijn berekening van de sneeuwbal, hoe je vooraf weet welk bedrag je extra af moet lossen en ook hoeveel maandlasten en rente dit al heeft gescheeld.

En dat is nergens op mijn blog te vinden. Die gedetailleerde spreadsheet heb ik nog nooit gedeeld. Die is namelijk helemaal op maat gemaakt voor mijn situatie, daar hebben andere mensen niet zo heel veel aan (denk ik).

Maar naar aanleiding van deze vraag ga ik nu wel een poging doen om het allemaal op te schrijven. Wel alleen voor lineaire hypotheken, want (a) dat is de hypotheek die ik heb en (b) die rekenen makkelijker met sneeuwballen. Ik heb ook geen idee hoe extra aflossingen werken bij een annuïtaire of aflossingsvrije hypotheek. Jij wel? Laat het dan achter in de reacties bij deze blogpost!

Eenvoudig rekenvoorbeeld

Stel, je hebt een lineaire hypotheek van € 360.000 afgesloten tegen een rente van 3,0% die 30 jaar vast staat.

In maand 1 is je aflossing dan 360.000 / ( 30 jaar x 12 maanden ) = € 1.000. In maand 1 is je rente dan 360.000 x 3,0% x 1/12 (want de 3% is per jaar) = € 900. Jouw totale maandlasten in maand 1 zijn dan € 1.000 + € 900 = € 1.900.

Zonder extra aflossing is jouw aflossing in maand 2 ook € 1.000, want je betaalt de hypotheek immers lineair af. Maar je rente is in maand ‘slechts’ 359.000 x 3,0% x 1/12 = 897,50. Daarmee is je totale maandlast slechts € 1.897,50. € 2,50 minder dan in maand 1. Die miserabel ogende € 2,50 is het begin van je sneeuwbal. Die los je extra af. Dus je restbedrag na maand 2 is geen € 358.000, maar € 357.997,50.

Daardoor verandert vanaf maand 3 ook je maandelijkse aflossing. Die is geen € 1.000 per maand meer. Maar slechts € 357.997,50 / 358 resterende maanden = € 999,99. Een hele cent minder dan een maand eerder. En jouw rente in maand 3 is 357.997,50 x 3,0% x 1/12 = € 894,99. Dat is al € 5,01 minder dan in de eerste maand. Jouw sneeuwbal voor de derde maand is dus al € 5,01 (van de rente) + 0,01 (van de aflossing) = € 5,02 (niet helemaal, want afronding, maar even voor het voorbeeld).

En dan gaat ‘ie rollen…. De maand erna is jouw sneeuwbal al € 7,54, en de maand daarna € 10,08. Na een jaar is het al € 28,24 extra aflossing in een maand. Ik heb het rekenvoorbeeld voor de volledige looptijd uitgewerkt in een spreadsheet. Een tabblad met de lineaire hypotheek zonder extra aflossing, en eentje met de sneeuwbal. Je totale maandlasten blijven dus de hele looptijd constant op de € 1.900 van de eerste maand. Wat je minder betaalt door het extra aflossen steek je ook weer in de extra aflossing. En dan ben je zomaar ineens bijna 10 jaar eerder hypotheekvrij.

Andersom rekenen

Andersom rekenen kan ook. Dat is het derde tabblad in de voorbeeldspreadsheet. Daar ‘klik’ ik de maandlasten vast op de € 1.900 van de eerste maand. Vervolgens is de maandelijkse sneeuwbal gelijk aan gewenste maandlast minus rente minus aflossing. Komt op hetzelfde uit, rekent makkelijker.

Deze spreadsheet kun je aanpassen aan je eigen situatie. Het kan zijn dat je meer maanden nodig hebt om af te lossen, dan kun je gewoon onderaan een aantal regels met de formules erbij kopiëren. De formules rekenen gewoon door, en als je resthypotheek onder nul duikt weet je dat je klaar bent.

Als jouw rentepercentage tussentijds verandert, dan kun je dat ook gewoon aanpassen in kolom B van de werkbladen, vanaf de maand waar het ingaat. Vanaf dat moment rekenen alle volgende maanden met het nieuwe percentage.

De voorbeeldspreadsheet kun je hier vinden en staat ook op mijn Downloads pagina.

Los jij ook af met de sneeuwbalmethode?