De ultieme definitie van spaarpercentage?

Het spaarpercentage (‘savings rate’) is één van de belangrijkste getalletjes ter wereld, schreef ik ruim een jaar geleden. Toch moest ik onlangs, in een e-mail conversatie met één van de lezers van dit blog, constateren dat er iets ontbreekt. Een eenduidige definitie. Met soms bijna een heilig vuur schrijven heel veel financiële bloggers over hun spaarpercentage. Ik ook. Ze worden driftig vergeleken en beoordeeld, bijna met dezelfde devotie als waarmee fervente autoliefhebbers hun nieuwe auto vergelijken met die van de buurman/vrouw. Maar is dat wel terecht?

De definitie van spaarpercentage is eigenlijk heel simpel. Investopedia heeft er wel een, maar die is erg Amerikaans. “A savings rate is the amount of money, expressed as a percentage or ratio, that a person deducts from his disposable personal income to set aside as a nest egg or for retirement”. In goed Nederlands: het spaarpercentage is de hoeveelheid geld, uitgedrukt als percentage of breukdeel, die een persoon aftrekt van zijn/haar beschikbare persoonlijk inkomen om opzij te zetten als spaarpotje of voor het pensioen. Die definitie gaat er van uit dat je vooraf bepaalt wat je spaart. Voor de meeste mensen zal de definitie zijn: het percentage van het inkomen dat je aan het eind van een bepaalde periode niet hebt uitgegeven. Oftewel: ( ( Inkomen – Uitgaven ) / Inkomen ) * 100%

Periode?

Die periode kun je zelf bepalen. Dat hangt er ook van af hoe vaak je inkomen ontvangt. Zelf bereken ik ‘m per kalendermaand (want mijn salaris wordt maandelijks betaald), maar ook per kwartaal (voor mijn kwartaalrapportages) en uiteraard per jaar, want ik hanteer financiële jaren die gelijk zijn aan de kalenderjaren.

Bruto inkomen of netto uitgaven?

Maar er zijn meer keuzes die je zelf kunt maken. Wat reken je bijvoorbeeld tot je inkomsten en wat tot je uitgaven? Hoe ga je bijvoorbeeld om met toeslagen, uitkeringen van de verzekering, of belastingteruggaves die je ontvangt? Reken je die mee als inkomen (bruto inkomen scenario)? Of verreken je ze met de uitgave waar ze betrekking op hebben (netto uitgaven scenario)? Dat kan nogal wat verschil maken. Een voorbeeld:

Stel je hebt een inkomen van € 3.000 per maand, daarvan spaar je € 1.000. Maar je betaalt ook € 750 aan kinderopvang en daar krijg je € 500 kinderopvangtoeslag voor.

In het bruto inkomsten scenario reken je de kinderopvangtoeslag mee met je inkomen. Je spaarpercentage is dan ( ( ( 3.000 + 500 ) – 2.000 ) / ( 3.000 + 500 ) ) * 100% = 42,9%

In het netto uitgaven scenario reken je met de netto uitgaven aan kinderopvangtoeslag, oftewel € 750 uitgaven – € 500 toeslag = netto € 250 aan uitgaven voor kinderopvang. Je spaarpercentage is dan ( ( 3.000 – 1.500 ) / 3.000 ) * 100% = 50,0%

Geldnerd en Vriendin ontvangen geen toeslagen en ook geen voorlopige belastingteruggave. We hebben dit probleem dus niet.

Aflossing van je hypotheek?

Nog zo’n omstreden onderwerp waarover we hartstochtelijk van mening kunnen verschillen. De aflossing van de hypotheek. Reken je die wel of niet mee als spaargeld? Zelf hoor ik bij de mensen die vinden dat, als je een huis of ander ‘kapitaalgoed’ meetelt in je vermogen, en je hebt dat gefinancierd met ‘vreemd vermogen’ (een hypotheek of andere lening), dan is je aflossing op de lening onderdeel van je spaarpercentage. Het kapitaalgoed wordt daardoor namelijk iets meer van jou, jouw kapitaal (een ander woord voor vermogen) neemt toe. Oftewel: ik reken mijn aflossing op de hypotheek mee in mijn spaarpercentage.

Pensioenpremies?

Je kunt ook je pensioenbijdrage meerekenen in je spaarpercentage. Dat zag ik bijvoorbeeld bij Uitklokken. Die vind ik al lastig worden. Het is zonder meer geld dat ik maandelijks wegzet ‘voor later’. Maar ik heb geen invloed op de keuzes die gemaakt worden qua beleggen en uitkering. Bovendien zou het mijn berekeningen lastiger maken. Want ik kan dan niet meer rekenen met mijn netto inkomen, maar moet gaan werken met mijn bruto inkomen minus de loonheffing. Ik tel het daarom zelf niet mee.

Maar ik kan me goed voorstellen dat dit anders ligt voor ondernemers, die hun eigen pensioen op moeten bouwen. Het is één van de redenen voor de grote verschillen die wij Nederlanders soms zien met de spaarpercentages en vermogens van bijvoorbeeld Amerikaanse FIRE-bloggers. In de Verenigde Staten bouwen mensen individueel pensioen op via bijvoorbeeld 401(k) rekeningen. Dat zijn persoonlijke potjes, iets heel anders dan de collectieve voorzieningen die wij in Nederland hebben. Dan vind ik het erg logisch dat je die wel meetelt in jouw vermogen.

Overige dingetjes?

Zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat doe je met een eventuele bonus? Ik tel ‘m mee als inkomen. Declaraties die jouw werkgever terugbetaalt? Ik tel ze niet mee, want het zijn uitgaven die ik eerder heb voorgeschoten. De meeste mensen zullen in hun persoonlijke situatie nog wel een paar inkomsten en uitgaven tegenkomen waar je dit soort vragen bij kunt stellen. Er is niet één definitie van spaarpercentage. Er is ook geen wet of handboek financiële onafhankelijkheid die hier bindende voorschriften over geeft. Gelukkig maar.

Want wat maakt het uit? Het is geen wedstrijd. Het gaat er niet om wie het hoogste spaarpercentage heeft. En als je er al een wedstrijd van maakt, doe dat dan vooral met jezelf. Dan maakt het ook niet zoveel uit welke definitie je kiest. Als je het maar consistent berekent, en niet elke maand een andere definitie gebruikt. Want dan is het niet meer vergelijkbaar. Het belangrijkste is om er bewust mee bezig te zijn, bewuste keuzes te maken. En er het optimale uit te halen voor jouw eigen persoonlijke situatie. Je hoeft het dus alleen maar te vergelijken met jezelf. En dat zijn eigenlijk de leukste wedstrijdjes. Want die win je altijd.

Mijn historie

Ik houd mijn administratie al heel lang bij, sinds 2003. En ik heb dus over die periode voor elk jaar mijn spaarpercentage berekend. Consistent. Met de aflossing meegerekend voor de jaren dat ik een (niet-aflossingsvrije) hypotheek heb. Mijn eigen wedstrijdje met mijzelf. En ik ben aan het winnen.

Hoe ‘bezeten’ ben jij over je spaarpercentage?

Dit bericht heeft 14 reacties

  1. Kimberley

    Hier rekent hij automatisch mee in ons financiële overzicht. Ik ga uit van ons maandelijkse inkomen en vaste lasten. Eventuele bonus of belastingteruggave reken ik in het maandelijkse spaarpercentage overzicht niet mee. Hypotheek hebben we nu nog niet, pas vanaf september. En pensioen en declaraties reken ik ook niet mee, om dezelfde reden als wat jij al schrijft. Op dit moment sparen we maandelijks 40% van ons inkomen. Ik kan me best voorstellen als er mensen zijn die zaken vooruit betalen (bijv. zorgverzekering), dat je spaarpercentage dan natuurlijk nog hoger ligt.

    Maar daarentegen heb je natuurlijk ook te maken met jaarlijkse kosten (afvalstoffenheffing, waterschapsbelasting etc.) Eigenlijk heb je aan het einde van het jaar het ‘echte’ beeld van wat je daadwerkelijk gespaard hebt (en nog steeds op je spaarrekening staat ;)) ten opzichte van wat er binnen is gekomen. Daar kijk ik bij de jaarafsluiting ook naar.

    Ik verbaas me overigens over de 10% die het NIBUD aangeeft om maandelijks te sparen. Meestal zitten zij behoorlijk hoog in de ‘gemiddelde’ cijfers, maar 10% lijkt me toch wel erg weinig?

    1. Geldnerd

      Die 10% vind ik ook weinig. Maar dan kijk ik naar de bufferbedragen waar NIBUD mee rekent en dan denk ik: met die 10% kost het al een hele tijd om zo’n buffer op te bouwen. Ik vraag me af of het NIBUD überhaupt aan vermogensopbouw denkt.

  2. Ron

    10% klinkt mij ook erg weinig in de oren. Ik heb weleens gelezen dat de gemiddelde NL-er circa 13% van haar inkomen spaart (voor zover een gemiddelde iets zegt).

    Een maandelijkse inleg in de spaarpolis van onze bankspaarhypotheek lijkt mij logisch om in het spaar percentage mee te tellen toch?

    Ik werk niet met spaar percentages maar wat ik mij altijd afvraag als ik dit lees is hoe mensen dit doen die samen met een partner wonen? Alles op de grote bult, door de helft of nog weer anders?

    1. Geldnerd

      Hoe je dat samen met een partner doet is een keuze. In mijn eerdere huwelijk ging alles op één hoop, we waren ouderwets in gemeenschap van goederen getrouwd. Met mijn vriendin hebben we de vermogens strikt gescheiden, de aflossing van de hypotheek strikt 50/50, en de kosten van de gezamenlijke huishouding (inclusief hypotheekrente) naar draagkracht (verhouding netto salaris). Maar het is maar net wat je erover afspreekt. Mijn spaarpercentage is dus wat er van mijn netto-salaris naar de aflossing, de beleggingen, en de spaarrekeningen gaat.

      En die inleg in de bankspaarhypotheek zou ik inderdaad meetellen.

  3. Radical FIRE

    Ik probeer het zo eenvoudig mogelijk bij te houden, uitgaven / netto inkomsten. Hypotheek heb ik niet en pensioenbijdrage reken ik er niet bij. Het belangrijkste is dat je het consistent doet zodat je jaar over jaar kunt vergelijken.

  4. Jaap

    Ik worstel hier ook mee. Twee voorbeelden:
    1. Wat doe je met een potje “vakantie. Ik spaar hier eerst voor, en daarna geeft ik het uit. Mag ik dit meenemen als saving rate?
    2. Eerst had ik een eigen auto, nu een lease. Heel mijn saving rate is hierdoor anders, want minder loon, maar ook minder kosten. Moet ik hiervoor gaan corrigeren in mijn excel?

    Als ik mijn excel maar snap denk ik altijd maar.

    1. Geldnerd

      Tsja, typisch ook dingen waar je een persoonlijke voorkeur in kunt aanhouden. Bij mij gaan de potjes wel mee in het spaarpercentage. De uitgaven op een later moment ook. Ik heb bijvoorbeeld in februari een laag percentage wegens een paar grote aankopen die uit een potje kwamen. Een auto heb ik niet dus dat probleem heb ik niet. Maar overstappen van eigen auto naar lease is een financial lifechanger, dus logisch dat je spaarpercentage daar anders van wordt. Dat zag ik bij mezelf ook toen we ons huis kochten. Helemaal niet verkeerd om dat soort levensveranderingen zichtbaar te maken in de cijfers.

      1. Jaap

        Toch vind ik in mijn hoofd de potjes zien als sparen lastig.
        – Betaal in de zorgverzekeraar per maand is het een uitgaven, maak ik een potje aan zodat ik per jaar betaal is het potje onderdelen van mijn spaarbedrag.
        – Lease ik zonnepanelen, of in de toekomst bijv een telefoon (met de circulaire economie geen onlogische gedachte), dan zijn het kosten. Spaar ik hier eerst voor dan is het onderdeel van mijn saving rate.

        Ik heb twee saving rates: 1. enkel “voor mijn pensioen” dus geld dat ik in principe pas uitgeef als ik stop met werken, en 2. incl alle potjes.
        Die tweede vind ik onbetrouwbaarder gegeven bovenstaande en mijn eerdere voorbeelden. Die eerste is relevanter omdat daarmee bepaald wordt hoe snel ik financieel onafhankelijk ben.

  5. uitklokken

    Ik hou sinds dit jaar maandelijks mijn savings rate bij, je linkte er al naar. En zoals je ook aangeeft is het persoonlijk. Ik heb wel een poging gedaan om de bruto/netto verrekeningen te doen, maar het wordt dan al snel erg ingewikkeld. En zo belangrijk is het nou ook weer niet.
    Je savings rate geeft je een idee over hoeveel tijd het kost om te kunnen leven van je rendement. Ik zie het dus ook als één van de indicatoren om te zien hoe goed ik er financieel voorsta. Het is voor mij trouwens niet de belangrijkste financiële indicator. Dat is namelijk de absolute waarde van mijn liquide vermogen, dat zegt direct iets over hoe lang ik kan leven van mijn geld zonder inkomen.
    Wat is jouw belangrijkste indicator?

  6. Mark

    Ik volg dit blog al een tijdje en ben eigenlijk wel nieuwsgierig waar jullie de administratie precies opslaan. Doen jullie dit lokaal of in de cloud (Google Sheets / MS OneDrive)? En waarom?

    1. Geldnerd

      Ik sla mijn administratie op in mijn private cloud. ‘De cloud’ vertrouw ik niet, dat is gewoon een computer van iemand anders. Mijn private cloud is dubbel uitgevoerd.

  7. Martijn

    Super geldnerd, ik kijk in mijn administratie voornamelijk naar 12 maandelijkse gemiddeldes. Dat werkt voor mij. Als ik naar mijn administratie kijk heb ik een dubbele standaard. De kinderdagopvangtoeslag wordt verekend met de werkelijke kosten en wordt dus niet gezien als inkomsten. Reiskostenvergoeding van mijn werkgever wordt wel als inkomsten gezien en niet verrekend met de brandstof kosten. Zo kan ik er nog wel 10 opnoemen waar keuzes te maken zijn. Dat bewijst maar eens dat het ‘heilige getal’ saverate eigenlijk waardeloos is zonder context.

  8. Vera

    Ik houd pas sinds een paar maanden mijn uitgaven bij, maar savings rate al sinds half 2016.
    Dit bereken ik als volgt (vermogen op T2 – vermogen op T1)/ alle inkomsten in de periode tussen T1 en T2.
    Reserveringen tellen mee, maar ook de uitgaven daarvan, afhankelijk van de gekozen periode. Percentages per maand zijn dus vaak hoger dan per jaar.

    1. Geldnerd

      Dat geldt bij mij ook.

Reacties zijn gesloten.