Mijn werksysteem

Op 8 augustus vroeg HenH in de comments waar er een blogpost te vinden was over mijn werksysteem. Ik verwijs daar namelijk naar in mijn blog over de jaardoelen. Het was wel een vraag waar ik even over na moest denken. Ik probeer werk en blog namelijk gescheiden te houden, alleen al om mijn identiteit een beetje te beschermen. Maar ik ga toch een poging doen om mijn Werksysteem uit te schrijven.

Vooraf

Geldnerd is rijksambtenaar, dat is geen geheim. En manager van een club fijne mensen. Voltijds werken is bij de Rijksoverheid 36 uur per week. En ik werk sinds een tijdje in een werkrooster van 4 x 9 uur, vier werkdagen van elk 9 werkbare uren. Dat doe ik op maandag tot en met donderdag, dus elke donderdag aan het eind van de werkdag begint mijn lange weekend. De afwezigheidsmelding in mijn mailbox gaat dan aan en mijn werkapparaten (inclusief zakelijke telefoon) verdwijnen in de kast. Daar komen ze zondagavond of maandagochtend weer uit om aan de oplader te gaan. En dit ritme bevalt mij uitstekend, ik kan me eigenlijk niet meer voorstellen dat ik nog terug ga naar een vijfdaagse werkweek.

In mijn huidige functie ben ik medio 2020 begonnen. In coronatijd. Ik heb sindsdien vrijwel volledig thuisgewerkt, ik ben in totaal een keer of 10 op kantoor geweest in het afgelopen jaar. De meeste mensen in mijn team heb ik pas een handvol keren ‘in het echt’ gezien. We zien elkaar vrijwel dagelijks per video en spreken elkaar telefonisch.

Mijn afdeling is georganiseerd in vijf clusters, met elk een eigen taakgebied. Inhoudelijk hebben die taakgebieden weinig met elkaar te maken. Maar als manager ben ik, samen met mijn plaatsvervanger, wel elke dag met al die taakgebieden bezig. Dat betekent veelvuldig omschakelen tussen verschillende thema’s. Het schakelen is één van de dingen die mijn werk interessant maakt en houdt.

Als manager mag ik gebruik maken van de diensten van een managementassistente. Zij regelt mijn afspraken en andere praktische dingen. Dat is een voorrecht dat mij veel tijd scheelt. Wekelijks hebben we agenda-overleg, en ook tussen de bedrijven door bellen en mailen we regelmatig om dingetjes te regelen.

Werkritme

Mijn werkdagen beginnen ergens tussen 08.00 en 08.30 uur op mijn eigen werkplek in Huize Geldnerd. Op maandag heb ik standaard mijn agenda tot 09.30 uur geblokkeerd. Daar mogen geen afspraken gepland worden. Omdat ik niet werk op vrijdag, en er op die dag vaak toch dingen gebeuren, en omdat ik in het weekend mijn mail en telefoon vermijd en dat doen helaas niet alle collega’s. De tijd tot 09.30 gebruik ik om ‘bij te lezen’ op de vrijdag en het weekend, en eventuele spoedzaken uit te zetten en mensen terug te bellen. Het zorgt ervoor dat ik zonder achterstand aan het ‘vergadercircus’ van de nieuwe week begin.

Want dat is mijn agenda grotendeels. Een vergadercircus. In een normale werkweek zitten de beschikbare uren volgepland met videovergaderingen. Een enkele vergadering op kantoor of op externe locaties. Die tegenwoordig een aparte kleur krijgen in de agenda, en waar ook netjes reistijd omheen gepland wordt. Want het is al eens voorgekomen dat ik me realiseerde dat mijn volgende afspraak over een half uur op kantoor zou zijn, terwijl ik nog rustig thuis achter de laptop zat. Ook dat is stress die ik liever vermijd.

Elke werkdag is mijn agenda van 12.00 tot 13.00 uur geblokkeerd voor mijn lunchpauze. Niet altijd een uur, maar wel altijd bedoeld om even gezond te lunchen en echt afstand te nemen van het werk en de werkplek. Meestal lunchen Vriendin en ik samen, want ook haar werkweek speelt zich grotendeels af in haar eigen werkkamer hier in Huize Geldnerd. En meestal komt ergens tijdens de lunch ons Hondje thuis, die is dan de hele ochtend met de uitlaatservice op pad geweest. Hij eet na thuiskomst een snackje en zoekt dan één van zijn mandjes op om te gaan slapen.

Na de middagvergaderingen is mijn agenda vanaf 16.00 uur weer geblokkeerd. In principe accepteert het secretariaat vanaf dat tijdstip geen afspraken meer voor mij. Allereerst werk ik dan mijn Bellijst af. Gedurende dag proberen mensen regelmatig om mij te bellen, maar tijdens besprekingen neem ik meestal niet op. Die mensen komen wel op mijn bellijst, en worden diezelfde dag teruggebeld. Ook als ik gedurende de dag zelf bedenk dat ik iemand moet bellen, spaar ik dat op tot ‘s middags.

Na de Bellijst is de Stukkenstroom aan de beurt. Binnen de overheid is het proces van en naar de ministers en statssecretarissen sterk geformaliseerd. Dat is ook nodig, want we moeten alles wat we doen goed kunnen verantwoorden, iets dat helaas nog niet altijd goed gaat. Maar elke dag gaan er stukken ‘de lijn in’. En er zijn heel veel lijnen, mogelijke routes van stukken van medewerkers die uiteindelijk bij een hoge ambtenaar of een minister terecht moeten komen, of als brief naar de Tweede Kamer of ergens anders heen moeten gaan. Ook ik ben onderdeel van een aantal ‘lijnen’, en moet dus elke dag nota’s en brieven beoordelen, aanvullen, bespreken en uiteindelijk digitaal paraferen.

En na de Stukkenstroom is de E-mail aan de beurt. De schrik van vrijwel elke kantoorwerker. Ik heb een aantal maatregelen genomen om dat beheersbaar te maken, daar kom ik later in deze blogpost nog even op terug. Mijn doel is om voor het einde van de werkdag in elk geval alle mails gelezen te hebben. Mails die een korte reactie vragen (zeg minder dan 2 minuten werk) handel ik meteen af. Waar mogelijk zet ik acties uit bij collega’s. Afgehandelde mails worden gearchiveerd, ook daar kom ik zometeen op terug. In mijn Inbox mogen alleen ongelezen berichten zitten, en mails waar ik nog ‘iets mee moet’. Dat zijn er meestal enkele tientallen. Soms meer. Maar niet meer de honderden ongelezen berichten die ik in eerdere functies soms had.

Tijdens dit proces orden ik ook de aantekeningen die ik gedurende de dag digitaal bijgehouden heb. In mijn mailbox heb ik een uitgebreid systeem van taakdocumenten aangemaakt. Elk cluster in mijn afdeling, elk vast overleg en werkgroepje, elk regulier persoonlijk overleg heeft een eigen document. Hier houd ik mijn aantekeningen en actielijstjes bij. Als ik bedenk dat ik iets ergens moet bespreken, dan gaat het op het lijstje en komt het dus automatisch in het eerstvolgende overleg aan de orde.

Ook kijk ik nog even naar de agenda voor de volgende dag en check ik of ik alle stukken voor die vergaderingen bij de hand heb. Ik ben verwend doordat de meeste vergaderingen voor mij voorbereid worden en ik kant en klare annotaties en adviezen meekrijg. Dat betekent dat ik selectief kan voorbereiden, meestal lees ik alleen de stukken waar ik een pittige discussie over verwacht. En tenslotte kijk ik ook nog even in het financiële systeem en het personeelssysteem of er nog taakjes staan die ik af moet handelen.

Dat klinkt als veel werk, en dat is het meestal ook wel. Ik heb die tijd vanaf 16.00 uur ook echt wel nodig. Veel collega-managers vergeten om dit soort blokken in hun agenda te zetten. En vergaderen dus door tot 17.30. En zitten dan elke avond hun mail en andere dingen bij te werken. Of lopen altijd achter de feiten aan. Sukkels.

Ik probeer ergens tussen 17.30 en 18.00 de werkdag af te ronden. En meestal ben ik dan ‘bij’. Alle stukken afgehandeld, alle mails gelezen, alle acties uitgezet, alle aantekeningen geordend, en de volgende werkdag voorbereid. Dat geeft een gerust gevoel in de avond.

De Agenda

Niet alleen privé maar ook zakelijk plan ik alles in mijn agenda. Vergaderingen, de vaste blokken voor lunch en mail/stukkenstroom/voorbereiding, maar ook tijd om acties uit te voeren. Het werken in vaste blokken is voor mij de basis van dit systeem, samen met de lijstjes in Outlook.

Ik heb strikte afspraken met mijn secretariaat over het weigeren van afspraken in de geblokkeerde tijden. Af en toe ontkom ik er niet aan, een minister kun je moeilijk iets weigeren en Kamerdebatten lopen ook gewoon door. Maar 9 van de 10 keer loopt het goed. Het klinkt misschien erg streng, dit systeem, maar het werkt, en het helpt mij om effectief en efficiënt mijn werk te doen.

Er zijn best veel regelmatig terugkerende overleggen in mijn agenda. Elke dinsdagochtend vergaderen we met het managementteam van de directie. Elke woensdag heb ik een overleg met elk cluster in de afdeling, in een uur nemen we de actielijst en grote lijnen door. Op donderdagochtend heb ik een afdelingsoverleg. De rest van de agenda vult zich met “bila’s” (bilaterale overleggen), stuurgroepen, werkgroepen, crisisgroepen, projectgroepen, werkbezoeken, debatten in de Eerste en Tweede Kamer, en al die andere praatvormen waarmee veel ambtenaren hun tijd verspillen dagen vullen.

De E-mail

Ik omschreef e-mail al als de schrik van vrijwel elke kantoorwerker. Op een gemiddelde dag ontvang ik er meer dan 150. Een verschrikkelijk systeem dat z’n oorspronkelijke doel, het snel uitwisselen van informatie, inmiddels al lang uit het oog verloren is. Net zoals de meeste organisaties werken wij met Microsoft Outlook.

Mijn uitgangspunt is dat mails zo min mogelijk tijd door mogen brengen in mijn Inbox. Aan het eind van elke werkdag wil ik geen ongelezen berichten meer hebben. Indien nodig worden ze doorgezet naar collega’s voor verdere behandeling. Als mails afgehandeld zijn worden ze door mij gearchiveerd, ik heb een uitgebreide lijst archiefmappen op onderwerp in Outlook.

Het grote geheim om de grote hoeveelheid e-mails beheersbaar te houden: de Regels in Outlook. Je kunt regels instellen waarmee Outlook bepaalde berichten automatisch afhandelt. En dat is handig, want dan hoef je dat zelf niet meer te doen.

Ik heb een groot aantal Regels ingesteld. Een aantal deel ik hieronder. Dit zijn ze niet allemaal, maar de andere zouden teveel prijsgeven over het precieze werk dat ik doe. Het gaat om het idee.

  1. Ten eerste heb ik een CC regel. Die markeert berichten waar ik in de CC-regel sta automatisch als gelezen en verplaatst ze naar een aparte map, behalve als ze afkomstig zijn van een zeer selecte groep personen. In die map kijk ik eigenlijk alleen als er specifiek naar gevraagd wordt, want vrijwel alle CC-berichten zijn ter info. Ik heb uiteraard ook een regel die eens in de zoveel tijd alle berichten uit de CC-map verwijdert die ouder zijn dan een paar weken.
  2. Verder worden op vergelijkbare wijze alle berichten die te maken hebben met mijn agenda verplaatst naar een aparte map. uitnodigingen, bevestigingen van anderen, verplaatsingen, het gaat allemaal naar de Agenda-map. Mijn agenda wordt beheerd door het secretariaat, die hebben liever niet dat ik er zelf iets aan doe. Maar ook voordat ik dat voorrecht had werkte ik met zo’n map. En dan keek ik één of twee keer per dag in die map en handelde alles af. Ook voor deze map is er uiteraard een regel die eens in de zoveel tijd alle berichten verwijdert die ouder zijn dan een paar weken.
  3. Een aantal systemen in onze organisatie stuurt mij automatisch notificaties als er taken voor mij zijn. Bijvoorbeeld ons documentmanagementsysteem (DMS) en ons personeelssysteem. Helaas kan ik die berichten niet uitschakelen in de bronsystemen. Maar ze zijn voor mij wel overbodig, want ik kijk elke dag minstens één keer in deze systemen of er iets voor mij staat. En met name het DMS is erg actief, die stuurt soms wel enkele tientallen berichten per dag. Dus heb ik ook een regel ingesteld die dit soort overbodige notificaties automatisch in de prullenbak kiepert. Die automatisch geleegd wordt als ik Outlook afsluit aan het einde van de werkdag.

Mijn Outlook-regels helpen mij enorm om mijn mailbox overzichtelijk te houden. Ik heb minder handwerk en kan beter focussen op de berichten die echt mijn aandacht nodig hebben. Dat helpt dan weer om elke werkdag af te sluiten met het gevoel dat ik alles onder controle heb. Want een overvolle mailbox is was een belangrijke stressfactor.

Hybride werken

In mijn huidige functie heb ik tot op heden vrijwel volledig thuis gewerkt. Maar ooit zullen we toch wel van dat k…virus afkomen. De bedoeling is dat wij dan ‘hybride’ gaan werken. Wat neerkomt op ‘vaker thuis dan voor corona’. Iets dat ik persoonlijk helemaal niet erg vind. Ik hoef niet zo nodig vijf vier dagen per week terug naar kantoor. De huidige manier van werken is voor mij erg efficiënt. Ik verlies geen tijd tussen vergaderingen en ik word minder afgeleid. Vooralsnog is het adagium bij ons ‘zo min mogelijk kantoor’, ik verwacht dat het binnenkort weer wordt versoepeld naar ‘een paar dagen per maand’.

In mijn afdeling hebben we afgesproken dat we tot nader order de clusteroverleggen en het afdelingsoverleg digitaal blijven doen. Collega’s kunnen hun ‘quotum’ aan kantoordagen daarbuiten inzetten voor overleggen waar ze dat nuttig vinden. Ik heb heel af en toe ook een bespreking op kantoor of extern, dat is nu echt een uitje. Gelukkig staat Geldnerd HQ op minder dan 15 minuten fietsen van mijn kantoor. En minimaal één keer per maand organiseren we een gezamenlijke middag met de afdeling. We lunchen samen, doen wat serieuze dingen, en drinken een borrel samen. Hopelijk komen er snel nog wat meer mogelijkheden om elkaar te zien.

Samenvattend

Het werken in vaste blokken zorgt voor voorspelbaarheid en transparantie voor mijn omgeving. De blokken elke middag zorgen voor voldoende tijd voor mijzelf en mijn eigen werk. Met een beetje hulp van de technologie. En en beetje discipline. Dat lukt uiteraard niet elke dag. Soms ‘moet’ er een vergadering in geblokkeerde tijd. Heb ik een dag geen zin in het bellen of de mail. Of ben ik een dag op reis. Maar dat geeft niet. Ik kan het de dag erna altijd weer oppakken.

En dat is dus de beschrijving van mijn persoonlijk Werksysteem in mijn standaard overheidsmanagerskantoorbaan. Het kostte in deze functie een half jaar om het goed in te regelen, maar inmiddels draait het ook al meer dan een half jaar heel goed. Het geeft rust. Het geeft structuur. Het vermindert mijn stress. Rust reinheid en regelmaat, en het maakt dat mijn team op mij kan rekenen. Dat is het belangrijkste.

En het is nog best een lang stuk geworden eigenlijk, deze blogpost. Dan te bedenken dat ik vooraf niet dacht dat er een blogpost in zou zitten…

Hoe ziet jouw werksysteem eruit? Want daar kan ik ook nog weer van leren!

Dit bericht heeft 15 reacties

  1. Geldboom

    Ik heb een vergelijkbaar werksysteem, alleen de archiefmap is bij mij 1 map. Via de zoekfunctie in outlook lukt het me altijd wel om een mail terug te vinden, veel archiefmappen kost weer meer tijd om te archiveren heb ik gemerkt dus dit is ook wel een echte time saver tip.

  2. Erik

    (Mijn versie van) Outlook heeft een functie ‘bewaarbeleid’. Via de rechtermuisknop -> eigenschappen -> tabblad beleid, kun je aangeven hoe lang berichten in die map bewaart moeten worden. Dit scheelt weer een paar regels.

    1. Geldnerd

      Als ambtenaar moet ik alles bewaren. Iets met parlementaire enquêtes en zo….

  3. Vincent Betering

    Indrukwekkend. Discipline is hier wel het toverwoord. Als ik dit lees dan is mijn werkdag een poel van chaos.

    1. Geldnerd

      Discipline helpt in elk aspect van het leven. Financiën, werk, overal.

  4. anke

    Wat leuk dat je dit beschreven hebt. Ik was er ook wel nieuwsgierig naar. Ik ga er ook eens over nadenken hoe ik meer blokken in mijn werk aan kan brengen.

  5. Anna H.

    Ha die Geldnerd, jouw werkproces lijkt wel een beetje op het mijne. Ik heb alleen veel minder overleg, want ik ben (inmiddels ook Rijks)ambtenaar in het primair proces. En gelukkig ook veel minder e-mail. Ik was benieuwd naar je “taak documenten”, wat gebruik jij daarvoor? Is dat een feature in Outlook die ik niet ken?

    Ik heb een lijst van lopende zaken, dat zijn outlooktaken zonder einddatum gemarkeerd met een bepaalde categorie kleur. Ze beginnen met het nummer van mijn zaak. Elke werkzaamheid die ik moet doen (van zaakgerelateerde acties tot vrij vragen en vergaderingen voorbereiden) zet ik in mijn Outlook takenlijst en geef ik meteen een datum waarop het gedaan moet worden. De zaak gerelateerde taken beginnen ook met het zaaknummer en hebben een eigen kleur. Niet zaakgerelateerde taken krijgen een contextkleur (op kantoor, bellen, lezen, laptop30 minuten en nog wat andere).
    De takenlijst zie ik in mijn agendaoverzicht: onder elke dag zie ik wat ik heb gepland, maar ze zijn niet aan een tijd gekoppeld. Zo zie ik snel of een dag te vol wordt.
    Elke vrijdag na de lunch controleer ik het aantal zaken in Outlook klopt met het ‘systeem’ (de administratie van mijn werkgever). En of in elke zaak minimaal één taak staat (door bepaalde filtering van weergaves in Outlook is dat één druk op de knop). Ik kijk of er taken overgebleven zijn en of die nodig zijn. En dan plan ik de volgende week. Die staat al deels gepland, maar nu is het moment om aanpassingen te maken. Dat plannen doe ik met twee vensters van Outlook zodat ik taken makkelijk van de ene naar de andere week kan verschuiven.
    Op een dag doe ik hetzelfde: ik check mijn e-mail, ik maak daar taken van indien nodig (sleep naar takenlijst met rechtermuisknop, taak met bijlage) en plan globaal de volgorde van de taken. Eerst de concentratie dingen, s middags bel taken en losse dingetjes, een mailboxcheck, daarna weer een concentratie ding of zaken die in de brand staan. Werkt al bij drie werkgevers perfect, ik heb altijd het (gevoel van) controle, geen lijken in de kast en zie snel of ik nog ruimte heb in mijn agenda.
    Enige automatisering zou wel prettig zijn maar het handmatig inplannen geeft ook een gevoel van controle.

    Bedankt voor het inkijkje!

    Oja, mijn mailbox is dus altijd leeg aan het eind van de week 🙂

    1. Geldnerd

      Dank voor jouw uitgebreide beschrijving. Mijn ‘taakdocumenten’ zijn ook gewoon Outlooktaken zonder einddatum. We werken dus erg vergelijkbaar.

      1. AnnaH.

        graag gedaan. ik hoop dat anderen er wat aan hebben. Ah, duidelijk die Outlooktaken. Ik hoopte op een extra nerderige feature, maar ook fijn om te weten dat ik vergelijkbaar met Mister Organized werk 😉

        1. Geldnerd

          Je bent zelf meer Nerd dan je dacht of hoopte? 😂

  6. Truus

    Ik heb een flexibel werksysteem, zonder blokken. Ik verwacht dat je mijn werkwijze ongeordend, chaotisch en niet effectief zult vinden, maar voor mij werkt hij. Waarschijnlijk omdat het me goed lukt om prioriteiten te stellen, wat je ook wel nodig hebt als je zoals ik tijdelijke opdrachten bij gemeenten doet die op crisismanagement lijken, soms zelfs 2 opdrachten tegelijkertijd met meer dan 40 declarabele uren (en soms een aantal weken 0 uur). En o ja, om je nog even aan het schrikken te brengen: ik werk nog met een papieren agenda en met post its 😉

    Vraagje: hoe doe jij dat met privé afspraken? Ik vind het heerlijk om een flexibele agenda te hebben en geen blokken omdat ik hier dan -bijna- altijd prioriteit aan kan geven en ik me niet schuldig voel als ik mijn doordeweekse tijd aan mijn dochter besteed. Dit had ik nl. wel toen ik mijn tijd zo goed mogelijk probeerde te organiseren. Nu ik het vloeiend/flexibel indeel heb ik veel meer ‘speelruimte’ en voel ik mij minder schuldig naar de opdrachtgevers en mijn gezin (maar misschien is schuldgevoel wel iets typisch vrouwelijks…)

    1. Geldnerd

      Ik oordeel niet over hetw erksysteem van anderen, als het maar een bewuste keuze is en werkt voor jou.

      Privé-afspraken plan ik ook in.Ik ga rustig tijdens werktijd een keer boodschappen doen als dat zo uitkomt, of naar de tandarts of de dierenarts. Of sporten aan de randen van de werkdag. Maar tijdens werktijden gaan werkafspraken voor, en mensen kunnen me dan ook telefonisch bereiken. Mijn team moet wel op me kunnen rekenen.

  7. wt

    Bedankt voor de interessante blog post! Qua geld ben ik van de discipline maar qua agenda niet. Ik heb geen controle over wanneer ik productief ben, dus het is voor mij zaak de agenda zo open mogelijk te hebben. Hierdoor heb ik op een enkel afdelings- of projectoverleg na een lege agenda. Wanneer ik merk dat het werken lekker gaat zeg ik overleggen last-minute af.

    Als ik dit zo lees is wat meer discipline mogelijk. Het plan van een eerdere commenter klinkt wel goed, om in de ochtend complexere problemen aan te pakken en in de middag communicatie.

  8. HenH

    Hoi Geldnerd, dankjewel voor het uitschrijven van je werksysteem! Ik ben(was) één van die sukkels die doorvergader(de) tot 17.30 en daarmee tegen de grenzen aanliep van werk/prive balans (en ook focus aan het verliezen was vanwege de ongelooflijke hoeveelheid werk). Je blogpost komt op een mooi moment. Tijdens mijn vakantie besloten dat er een aantal dingen anders moeten. Ter info: ik ben afdelingshoofd binnen de rijksoverheid, van een afdeling verdeeld over een aantal clusters met coördinatoren. Ik ben nog wat jonger (midden 30). De tips in jouw blogpost helpen mij!

    1. Geldnerd

      Dan doen wij precies hetzelfde werk…

Reacties zijn gesloten.