De finance routine

Geldnerd is dol op het bijhouden van zijn cijfertjes. Dat geeft rust en overzicht, en dat is belangrijk. Ik heb vaak geschreven over mijn wekelijkse finance-moment. Maar dat is geen starre traditie. Het beweegt en ontwikkelt zich door de tijd, ook afhankelijk van de tools die ik gebruik.

Alles draait om de 25e

Afgelopen vrijdag was het weer de 25e. In mijn financiële kalender is dat de belangrijkste dag van de maand. Uiterlijk op de 24e stort mijn werkgever, de rijksoverheid, namelijk mijn salaris. Eerder in december en als de 24e in een weekend valt. Naast mijn salaris ontvang ik dan ook mijn IKB-budget. Ik heb ervoor gekozen om dat maandelijks uit te laten betalen zodat ik het meteen aan het werk kan zetten. En meestal ontvang ik ook een bedrag aan thuiswerkvergoeding. Volgens de CAO hebben we recht op € 2 per dag, en ik werk nog steeds 2 à 3 dagen per week thuis. In mijn agenda staat een reminder op de eerste werkdag van elke maand om de thuiswerkvergoeding van de voorafgaande maand te declareren. Dat kost een paar minuten, ik houd namelijk in mijn notitie-app bij wanneer ik op kantoor geweest ben. Op deze manier vergeet ik niet om te declareren, en vraag ik ook niet te veel of te weinig aan.

Op de 25e ’s ochtends vroeg voert de Rabobank een aantal voorgeprogrammeerde boekingen uit. Dat kan bij hen nog steeds niet automatisch als het salaris binnenkomt. De functie die ze daarvoor hebben, Slimme Overboekingen, werkt namelijk alleen tussen rekeningen van de Rabobank onderling. Dus alleen voor Domme Mensen die al hun financiële zaken bij de Rabobank doen…

Maar van mijn rekeningen vertrekken op dat moment alleen maar boekingen naar rekeningen elders. Er gaat geld naar onze gezamenlijke huishoudrekening bij ABN AMRO voor het huishouden in de komende maand en de aflossingen op de hypotheek. Mijn maandelijkse inleg op de beleggingsrekening wordt overgemaakt naar mijn rekening bij Saxo Bank. En mijn maandelijkse inleg in de voorzieningen wordt overgemaakt naar mijn spaarrekening bij Lloyds Bank. De boekingen naar ABN AMRO staan meteen op de rekening (lang leve Instant Payments!), de boekingen naar Lloyds en Saxo zijn iets langer onderweg.

Acties

Afgelopen vrijdag rond de lunch maakte ik mijn maandelijkse rondje langs de rekeningen.

Allereerst log ik in bij ABN AMRO. Aan het saldo kon ik zien dat de overboekingen van mijn eigen rekening en de persoonlijke rekening van Vriendin gearriveerd waren. Vervolgens ga ik naar het hypotheekgedeelte, en doe de maandelijkse extra aflossing (inclusief sneeuwbal). In mijn hypotheekspreadsheet kan ik zien hoe hoog die moet zijn. Ik download de PDF met de bevestiging voor mijn administratie. En ik download alle boekingen sinds de vorige download, om te verwerken in mijn administratie.

Daarna log ik in bij de Rabobank. Daar check ik of er genoeg saldo op mijn lopende rekening staat voor de creditcardafrekening, die de Rabobank meestal op de 26e incasseert. Indien nodig vul ik het aan. Ik download het creditcardoverzicht en het bankafschrift van de vorige maand (PDF), en ik download ook de CSV-bestanden met banktransacties en creditcardtransacties.

Als derde log ik in bij Saxo. Daar kom ik echt maximaal twee keer per maand. Op de 25e om mijn maandelijkse beleggingstransactie uit te voeren. En de eerste zaterdag na die transactie om mijn rapportage te downloaden zodat ik de transacties kan importeren in mijn beleggingsspreadsheet. Rond de lunch is mijn maandelijkse inleg altijd wel binnengekomen. Het voorgaande weekend heb ik in mijn beleggingsspreadsheet al gekeken welke ETF ik dit keer bij moet kopen om dichter bij de gewenste portefeuilleverdeling te komen. Ik maak een kooporder voor het maximale aantal stukken dat ik met het beschikbare bedrag op de beleggingsrekening kan kopen. Ik kijk niet naar de koersen. Ik ga niet aarzelen of de koers over een uur of morgen misschien lager staat. Order inleggen met een ruime prijsmarge, een paar seconden wachten op de bevestiging dat de order is uitgevoerd en tegen welke koers, en uitloggen.

En als laatste log ik in bij Lloyds. Daar hoef ik eigenlijk niets te doen, ik kijk alleen even of mijn overboeking inderdaad is binnengekomen en check het saldo tegen de bedragen in mijn boekhouding om te zien of er geen gekke dingen gebeuren.

Veel werk? Valt best wel mee. Het kost me ongeveer een kwartier. Er zijn maar twee echt handmatige handelingen, de aankooporder voor de beleggingen en de extra aflossing op de hypotheek. En beide heb ik zo eenvoudig mogelijk gemaakt met mijn spreadsheets die me precies vertellen wat ik moet doen. Geen emoties, geen twijfel. Gewoon doorgaan.

Boekhouding

Na het rondje langs de rekeningen is het zaak om mijn administratie bij te werken. Meestal doe ik dat in het weekend na de 25e, in november valt dit toevallig samen op dezelfde dag. Het bijwerken begint met mijn ‘GnuCash Converter’ spreadsheet. Die importeert met één druk op de knop de bestanden met creditcardtransacties en banktransacties van de Rabobank en ABN AMRO, en zet ze om in een format dat ik makkelijk in kan lezen in GnuCash. Omdat er inmiddels ongeveer 10 jaar aan financiële data in GnuCash zit weet het systeem vrijwel feilloos op welke grootboekrekeningen de boekingen terecht moeten komen.

Soms vul ik handmatig wat extra informatie aan bij een boeking zodat ik ook over een paar jaar nog weet waar deze boeking over ging. En sommige boekingen splits ik in meerdere regels. De salarisbetaling splits ik bijvoorbeeld zodat ik de thuiswerkvergoeding op een aparte inkomstenrekening kan boeken. Op dezelfde manier splits ik de reguliere rente en aflossing, de aflossing boek ik op de rekening Passiva:Hypotheek en de rente op Uitgaven:1000 Huisvesting:1025 Hypotheekrente (die nummering is in mijn administratie historisch zo gegroeid).

Ook de boeking naar mijn bufferspaarrekening wordt gesplitst in 10 boekingen die verdeeld worden over mijn potjes. Dat hoef ik gelukkig niet handmatig te doen, ik kan gewoon de boeking van de voorgaande maand kopiëren en de datum aanpassen. En tenslotte verwerk ik de beleggingsorder in de administratie. Meestal ook door een eerdere order in hetzelfde fonds te kopiëren en de aantallen en aankoopprijs aan te passen.

De laatste stap in het bijwerken van mijn administratie is de saldocheck. Kloppen de saldi van mijn rekeningen in de administratie met de saldi bij de bank? Als dat het geval is, dan is alles in orde en compleet. Ook dit proces klinkt tijdrovender dan het is, in de praktijk kost het maar ongeveer een kwartier om de administratie helemaal bij te werken.

Routine

Meestal werk ik halverwege de financiële maand, zo rond de 10e, de administraties nog een keertje bij. Ik download weer de bestanden bij Rabobank en ABN AMRO en importeer ze in GnuCash. Als ik dat maar eens per maand doe, ben ik soms vergeten waar een uitgave ook al weer voor was (veel bedrijven geven vreemde namen aan hun pinapparaten, je kunt lang niet altijd zien waar het was…). Daarom schrijf ik bijzondere uitgaven vaak ook op in mijn financiële dagboek, dan kan ik het even terugzoeken.

Wat ik wel elk weekend doe is het bijwerken van de actuele aandelenkoersen in mijn beleggingsportefeuille. Maar ook dat is heel eenvoudig. Ik open GnuCash, en ga naar ‘Tools | Price Database | Get Quotes’. In minder dan een halve minuut haalt GnuCash dan de slotkoersen van mijn fondsen van de afgelopen beursweek en de actuele valutakoersen (Euro / Dollar) op. Eigenlijk is dit niet eens nodig, het zou voldoende zijn als ik dat elk kwartaal doe voor mijn kwartaalrapportage, of zelfs maar eens per jaar. Maar het is al bijna twintig jaar mijn gewoonte om die koersen elke week bij te houden, en Geldnerd is nou eenmaal een gewoontediertje…

Minder dan een uur per maand kost het om mijn administratie gedetailleerd bij te houden. Veel mensen missen elke dag meer slaap dan dat vanwege geldzorgen. Inzicht in je uitgaven en inkomsten geeft rust en geeft je inzicht waarmee je bij kunt sturen. Dat is dat uurtje toch meer dan dubbel en dwars waard?

Hoe houd jij jouw administratie bij?

Finetunen met GnuCash

Inmiddels is GnuCash vrijwel helemaal naar mijn wens ingericht. Alle blogjes die ik daarover geschreven heb kun je vinden onder het kopje ‘GnuCash’ op mijn overzichtspagina. In deze blogpost nog een aantal losse eindjes, specifieke dingen die ik gedaan heb om GnuCash helemaal naar mijn wensen in te richten.

Voorzieningen

Volkomen terecht werd ik er in de reacties op gewezen dat ik nog niet ben teruggekomen op mijn keuze voor de voorzieningen. Ik schreef een uitgebreide boekhoudkundige blogpost over de opties die ik overwoog om mijn potjes te verwerken in GnuCash. Maar ik heb niet meer laten weten wat ik nu gekozen heb!

Uiteindelijk werd het Methode 1 (Aparte Uitgavenrekening Voorzieningen) met een toevoeging. Ik maak namelijk ook een lege boekingsregel aan naar de grootboekrekening waar de voorziening uiteindelijk aan besteed wordt.

De maandelijkse toevoeging aan de voorzieningen ziet er dan als volgt uit (voorbeeld voor de voorziening Zorgverzekering).

DateAccountDepositWithdrawal
25-mm-2021Activa:Huidige Activa:Lopende Rekening100
25-mm-2021Passiva:950 Voorzieningen:951 Voorziening Zorgverzekering100
25-mm-2021Activa:Huidige Activa:Bufferspaarrekening100
25-mm-2021Uitgaven:9500 Voorzieningen:9510 Voorziening Zorgverzekering100

En de terugboeking ziet er dan als volgt uit.

DateAccountDepositWithdrawal
21-12-2021Activa:Huidige Activa:Bufferspaarrekening1.155
21-12-2021Activa:Huidige Activa:Lopende Rekening1.155
21-12-2021Uitgaven:9500 Voorzieningen:9510 Voorziening Zorgverzekering1.200
21-12-2021Passiva:950 Voorzieningen:951 Voorziening Zorgverzekering1.200
21-12-2021Activa:Huidige Activa:Lopende Rekening1.155
21-12-2021Passiva:950 Voorzieningen:951 Voorziening Zorgverzekering
21-12-2021Uitgaven:1200 Financiën, Zorg en Overheid:1230 Zorgverzekering1.155

Die lege regel lijkt zinloos, maar is het niet. Het betekent namelijk dat ik in de administratie op de uitgavenrekening kan zien dat (een deel van) de uitgave door een voorziening gedekt is.

Ik heb hiermee gekozen voor de oplossing die ik boekhoudkundig het meest zuiver vond. En het kost als je het eenmaal hebt ingeregeld nauwelijks werk, zie hieronder bij ‘Dupliceren’.

Backup

Geldnerd heeft een back-up obsessie, dat is bekend. Als ik een nieuw softwarepakket in gebruik neem kijk ik dus ook even of alles wat belangrijk is wel meegenomen wordt in mijn back-ups.

De locatie van de GnuCash databestanden met jouw eigen administratie kun je zelf instellen bij de eerste keer opslaan. Ik heb hiervoor een aparte directory in Mijn Documenten aangemaakt. Dat is handig, want die hele directory loopt al mee in mijn reguliere back-up schema. Maar GnuCash slaat (helaas) ook allerlei instellingen op andere plaatsen op. Maatwerkrapportages, importinstellingen, dat soort dingen. En die zou ik ook niet graag kwijtraken, want het was best een klus om het helemaal naar mijn zin in te richten. Gelukkig is er op de GnuCash Wiki een aparte pagina waar de verschillende bestandslocaties die je moet backuppen in voor techneuten begrijpelijke termen staan genoemd.

Zelf heb ik voor mijn maatwerkinstellingen de onderstaande directories toegevoegd in mijn back-up:
C:\Gebruikers\\AppData\Roaming\GnuCash\
C:\Gebruikers\\AppData\Local\gtk-3.0\

En als je ook nog gebruik maakt van aqBanking om automatisch banktransacties binnen te halen (iets wat volgens mij door Nederlandse banken niet ondersteund wordt) dan moet je de directory ‘C:\Gebruikers\\AppData\aqbanking\’ ook meenemen. Als je verder ook nog maatwerk gebruikt voor de gebruikersinterface wordt dat opgeslagen in ‘C:\Gebruikers\\AppData\Local\gtk-3.0\’. Dat doe ik, zie ook verderop.

Price Database

GnuCash kent het verschijnsel van de Price Database. Hierin worden de handelsprijzen van jouw beleggingstransacties opgeslagen, en ook de wisselkoersen van vreemde valuta. Als je (net zoals ik) gebruik maakt van Finance::Quote voor het binnenhalen van actuele aandelenkoersen, komen ze hier ook terecht. Je vindt de Price Database via de menu-optie ‘Tools | Price database’.

Ik heb de historische prijzen van mijn beleggingsportefeuille opgenomen in GnuCash. Die heb ik immers in mijn beleggingsspreadsheet zitten. Met wat knippen en plakken vanuit Excel heb ik per fonds een CSV-bestand gemaakt. Dat heb ik vervolgens via ‘File | Import | Import prices from a CSV file’ geïmporteerd in GnuCash. Op die manier heb ik echt een volledig beeld van mijn financiën sinds 1 januari 2013.

Automatische Transacties (of Dupliceren)

Er zijn boekingen die ik regelmatig wil herhalen. Denk bijvoorbeeld aan de set met boekingen die nodig is voor het vullen van mijn reserveringen. Hiervoor kent GnuCash het verschijnsel automatische transacties, via ‘Actions | Scheduled Transactions’. Ik heb ermee geëxperimenteerd, maar vond het te ingewikkeld en foutgevoelig voor wat ik nodig heb. Liever gebruik ik de ‘Duplicate’ functie. Mijn vaste maandelijkse overboeking van de lopende rekening naar de bufferrekening bijvoorbeeld. Ik dupliceer gewoon de transactie van de voorgaande maand en pas de datum aan, via ‘Transaction | Duplicate’ of de ‘Duplicate’ knop in de knoppenbalk. Dat is net zo makkelijk, vooral voor de (gesplitste) boekingen die elke maand terugkomen.

Rekeningen Verbergen

Toen ik helemaal klaar was met het inlezen van al mijn financiële transacties sinds 1 januari 2013, was mijn rekeningoverzicht redelijk onoverzichtelijk geworden. Een ‘rekeningonoverzichtelijk‘ dus. Allerlei beleggingsfondsen die ik al niet meer bezit, drie creditcards die ik niet meer heb, een paar oude spaarrekeningen waar dat ook voor geldt, enzovoorts. Gelukkig kun je rekeningen onzichtbaar maken. Ze zijn er dan nog wel, maar staan niet meer in je reguliere overzicht. Dat scheelt een hoop.

Je kunt rekeningen onzichtbaar maken door in het Accounts overzicht met de rechtermuisknop te klikken op de account, en ‘Edit Account’ te kiezen. Vervolgens vink je de optie ‘Hidden’ aan. Via het menu ‘View | Filter by | Other’ kun je ‘Show hidden accounts’ aanvinken, dan worden ze wel weer zichtbaar (mocht dat nodig zijn).

Welcome to the Dark Side Mode

Geldnerd is fan van de dark mode op al zijn apparaten. De kleurinstelling met een donkere achtergrond en lichte letters. Ik vind het rustiger aan mijn ogen, en ik zit ook graag ’s avonds in het donker te werken. Dat leidt minder af en geeft mij meer focus. Een persoonlijke voorkeur. Maar standaard komt GnuCash met een licht thema.

Open-source software heeft soms niet alle functionaliteit die je bij commerciële closed-source pakketten wel krijgt. Er was ‘vroeger’ een tooltje in GnuCash onder Windows om een ’theme’ in te stellen, maar dat werkt helaas niet meer. Een nieuwe tool staat nog niet hoog genoeg op de prioriteitenlijst van de ontwikkelaars, al wordt er inmiddels wel geëxperimenteerd met opmaak op basis van Cascading Style Sheets (CSS).

GnuCash gebruikt wel de open-source GTK+ Toolkit, ook onder Windows. En dat maakt het relatief eenvoudig om wel een Dark Mode in te schakelen in GnuCash. Hiervoor maak je een klein bestandje aan met de naam ‘settings.ini’, dat kan gewoon met het Kladblok in Windows. De inhoud van dat bestandje is heel simpel’:

[Settings]
gtk-application-prefer-dark-theme=true

Dit bestandje plaats je in de directory ‘C:\Gebruikers\\AppData\Local\gtk-3.0\’. Als je daarna GnuCash opnieuw opstart dan wordt de interface in een donker thema weergegeven.

In de grootboekregisters zie je dan nog wel de kenmerkende afwisselende lichtgroene en donkergroene strepen. Dat kun je eventueel uitzetten door bij ‘Edit | Preferences | Register’ onder Graphics de optie ‘Use GnuCash built-in color theme’ uit te schakelen. Ik heb die zelf nog wel aanstaan voor de leesbaarheid.

Je kunt in diezelfde directory ‘C:\Gebruikers\\AppData\Local\gtk-3.0\’ ook nog een bestandje ‘gtk.css’ aanmaken om andere kenmerken aan te passen. Dat is met de huidige versie die ik gebruik (4.11) allemaal nog een beetje experimenteel. Maar de optie

#gnc-id-main-window {
   font-size: 20pt;
   }

Zorgt er bijvoorbeeld voor dat er een (groter) 20-punts lettertype gebruikt wordt in GnuCash. En met een beetje zoeken op internet kun je nog veel meer dingen naar jouw persoonlijke smaak aanpassen.

Rekeningschema

Inmiddels is mijn rekeningschema in GnuCash behoorlijk uitgebreid. Zo zit mijn beleggingsportefeuille erin. De hypotheekschuld en de waardering van onze eigen woning. Al mijn bankrekeningen. En het grootboekrekeningschema is behoorlijk uitgebreid. Hondje heeft nu zijn eigen rekeninggroep met aparte grootboekrekeningen voor medische kosten en de uitlaatservice. Ik heb een nieuw (geanonimiseerd) exportbestand van het rekeningschema gemaakt ter inspiratie. Dat kun je hier downloaden.

Heb jij nog tips voor of vragen over mijn inrichting van GnuCash?

Het logo van GnuCash aan het begin van dit artikel is eigendom van de GnuCash developers.

NB: Op mijn startpagina vind je een overzicht van al mijn blogposts over GnuCash.

Vooruitblik begroting 2023

Het kabinet presenteert op Prinsjesdag altijd de begroting voor het komende jaar. Daar is Geldnerd dan op zijn werk al een aantal maanden druk mee geweest. Mijn persoonlijke begroting maak ik meestal pas in december. Dan kijk ik terug op mijn uitgaven in het lopende jaar, en vooruit naar het komende financiële jaar.

Maar dit jaar begin ik daar al eerder mee. Gedurende de zomer lazen we al alarmerende berichten over de stijgende prijzen in de supermarkten en de verveelvoudiging van de energierekeningen. Tijd dus om al even door de oogharen vooruit te kijken naar de financiën in Huize Geldnerd in 2023. Als we nog bij moeten sturen dan kunnen we daar immers niet vroeg genoeg mee beginnen. Want Geldnerd en Vriendin zullen niet meteen moeite krijgen om de boodschappen te betalen, maar we willen eigenlijk vooral elke maand minimaal hetzelfde bedrag blijven sparen, beleggen en aflossen. En dan moet er op de reguliere maandelijkse uitgaven misschien toch wat bijgestuurd worden… Volgens de alarmerende media zijn we immers massaal aan het bezuinigen, en dan wil ik ook meedoen…. Fear Of Missing Out heet dat toch?

Huis en Hypotheek

Net zoals bij de meeste andere huishoudens is ook in Huize Geldnerd de maandelijkse rente en aflossing op de hypotheek de grootste uitgavenpost. En daar hebben we weinig te vrezen. Onze rente staat vast tot eind 2036, en met onze huidige strategie hebben we de hypotheek lang voor dat moment afgelost. Belangrijkste vraag is dus of we die strategie (versneld aflossen met een vaste maandelijkse extra aflossing en een groeiende sneeuwbal) kunnen volhouden. Dat is namelijk wel ons streven.

Als de huizenprijzen dalen hebben we de afgelopen 5 jaar wel een buffer aan overwaarde opgebouwd. De prijzen zouden stevig moeten dalen voordat wij ‘onderwater’ verdwijnen. Dat zou dan ook nog alleen een probleem zijn als we gedwongen moeten verkopen. En dan raken we ook nog alleen eigen geld kwijt, de prijzen moeten ongeveer 75% dalen voordat de woningwaarde lager is dan de op dit moment resterende hypotheek. Maar dat raakt alleen onze vermogenssituatie, niet onze inkomsten en uitgaven.

Overige Woonlasten

Bij de overige woonlasten staan ons wel barre tijden te wachten. Geldnerd City zit op zwart zaad, en was (mede daardoor) de laatste gemeente in Nederland waar na de verkiezingen van dit voorjaar een nieuw college werd gevormd. In het coalitieprogramma, dat enkele weken geleden pas werd gepresenteerd, lees ik berichten over stevige stijgingen van de onroerendezaakbelasting (OZB), rioolheffing, en afvalstoffenheffing. Nu was dat hier ook heel lang belachelijk goedkoop voor een grote stad, maar die tijden zijn voorbij. In het akkoord lees ik niet met hoeveel deze belastingen verhoogd worden, er staat alleen een beoogde extra totaalopbrengst genoemd. Ik houd er maar even rekening mee dat we voor deze belastingen € 20 per maand extra kwijt zijn, een stijging van ruim 10%.

Verder heeft ZIGGO afgelopen jaar de voorwaarden veranderd, waardoor ze vanaf komend jaar makkelijker kunnen indexeren met de inflatie. En die inflatie is stevig over het afgelopen jaar. Ik hoop dat ZIGGO zich een beetje inhoudt, want de concurrentie tussen de coaxkabel en de glasvezelkabel is stevig toegenomen. Wij kijken gratis naar het basis TV-pakket van ZIGGO en Geldnerd heeft een mobiel abonnement bij Vodafone met korting omdat we ook ZIGGO-klant zijn, maar dat zijn dan ook de enige redenen waarom het voor ons nog niet aantrekkelijk is om over te stappen. Ik zet voorzichtigheidshalve vanaf 1 juli wel een verhoging van € 3 per maand in de begroting.

Energie

Tsja. Wat kan ik daarvan zeggen? Dit zou de klapper worden. In negatieve zin dan. Zoals ik eerder al schreef hebben wij nog een jaarcontract tot begin december 2022. Daarna zouden wij overgeleverd worden aan de grillen van het variabele contract. De afgelopen periode keek ik al regelmatig op de vergelijkingswebsites, en ook op de websites van specifieke leveranciers. Daar zag ik voor ons verbruik maandbedragen tussen de € 400 en € 500 voorbijkomen, waar we op dit moment € 130 per maand betalen. Maar het kabinet redt ons hier met het prijsplafond. Het lijkt erop dat dit ons hele gasverbruik afdekt, en ongeveer 80% van ons elektriciteitsverbruik

We hebben toch een begin gemaakt met maatregelen om ons verbruik van elektra en gas te verminderen. Verder wacht ik af welk aanbod onze huidige energieleverancier Greenchoice (waar we al trouwe klant zijn sinds we Geldnerd HQ kochten) ons gaat doen. Ik lees namelijk dat vaste klanten nog wel eens een beter minder slecht aanbod krijgen dan nieuwe klanten. En ik hoop dat de energieprijzen de komende maanden een beetje tot rust komen, maar dat is eigenlijk tegen beter weten in. In mijn voorlopige begroting voor 2023 ga ik voor energie maar even uit van een maandbedrag van € 300. Au. Maar het had nog erger kunnen zijn als dat prijsplafond er niet was gekomen.

Zorg

Uiterlijk 12 november moeten de zorgverzekeraars hun nieuwe verzekeringspremies voor 2023 bekend maken. Het kabinet heeft alvast verordonneerd dat die premies komend jaar met maximaal een tientje per maand mogen stijgen. Dat is best veel, € 120 per jaar. Afgelopen jaar was het aanbod van mijn (goedkope) zorgverzekeraar al beduidend minder goed dan het jaar daarvoor. Ik wacht het aanbod dit jaar even af, en zal daarna bekijken wat voor mij het aantrekkelijkste aanbod is. DSW, traditiegetrouw de eerste zorgverzekeraar die z’n nieuwe premie bekend maakt, ging begin deze week in elk geval erg dicht bij dat tientje verhoging per maand zitten.

Ik hanteer al jaren een maximaal eigen risico, waarvoor ik maandelijks geld reserveer. En ook zet ik elke maand geld opzij om aan het eind van het kalenderjaar in één keer de zorgverzekeringspremie van het komende jaar vooruit te betalen en zo korting te krijgen. Dat is allemaal onderdeel van mijn potjessysteem. Dat zal ik blijven doen. Mogelijk moet ik wel mijn maandelijkse reservering verhogen met € 10 als de zorgpremie inderdaad zo sterk stijgt.

Boodschappen

Ons boodschappenbudget heb ik per begin 2022 al verhoogd naar € 6.300 per jaar. Want in 2021 hadden we een budget van € 5.700,00 en een realisatie van € 6.421,94. In 2022 blijven we tot en met eind augustus keurig onder dat budget. In april heb ik daar al eens naar gekeken. Ons gewijzigde eetpatroon en het verminderen van onze alcoholconsumptie maken dat we minder uitgeven in de supermarkt dan in eerdere jaren. Ondanks de prijsstijgingen. Ik hoop dat we dit vol kunnen houden, want dan hoef ik het boodschappenbudget in 2023 niet te verhogen. Al zie ik de trendlijn wel gestaag oplopen.

Inkomen

Afgelopen week ontvingen Geldnerd en Vriendin ook voor het eerst hun nieuwe verhoogde salaris. Ik krijg een beetje een gevoel van ‘druppel en gloeiende plaat’ als ik deze grafiek zo bekijk, maar ik besef dat ik me überhaupt gelukkig mag prijzen met baanzekerheid en een salarisverhoging.

Op Prinsjesdag begreep ik dat het tarief van de eerste schijf van de inkomstenbelasting verlaagd gaat worden. Maar verder kan ik, zoals gebruikelijk, nog niet veel zeggen over mijn salaris vanaf januari. Dat wordt weer afwachten. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat ik dat hele gat dicht ga lopen…

Indexeren Beleggingsinleg en Voorzieningen

In 2017 ben ik begonnen met een vaste maandelijkse inleg in mijn beleggingen, destijds € 1.000 per maand. In 2020 realiseerde ik mij dat de inflatie deze inleg langzaam aan het opeten was, en besloot ik deze inleg te indexeren. Ik heb er daarna niet meer over geschreven, maar heb de inleg wel jaarlijks geïndexeerd. Ik ben medio 2020 zelfs fors vooruit gaan lopen op de inflatie, vanaf juli 2021 stort ik maandelijks € 1.200 in mijn beleggingsportefeuille.

Maar als ik door mijn oogharen kijk op basis van de inflatie tot en met augustus 2022, dan gaat de inflatie ook hier mijn inleg inhalen. Als ik naar mijn begroting kijk, dan zou het moeten lukken om de maandelijkse inleg te verhogen naar € 1.300. Dat is dus wel het streven!

JaarBasisbedrag
€ / maand		Inflatie december
12-maands		Werkelijke
Maandinleg		Opmerkingen
20171.000,001,3%1.000,00
20181.013,002,0%1.000,00
20191.033,262,7%1.000,00
20201.061,161,0%1.065,00
1.100,00		Inleg vanaf maart
Inleg vanaf mei
20211.071,775,7%1.200,00Inleg vanaf juli
20221.132,8612,0%*1.200,00Inflatie t/m augustus
20231.268,801.300,00

Verder constateerde ik al dat ik zeer waarschijnlijk mijn maandelijkse reservering voor de zorgverzekering moet verhogen met € 10. Daar staat dan weer tegenover dat ik mijn maandelijkse reservering voor het eigen risico voor de zorgverzekering wil verlagen van € 75 naar € 50. Mijn potje voor het eigen risico is goed gevuld, meer dan mijn jaarlijkse maximale eigen risico van € 885. Het is dus niet nodig om daar meer geld in te storten dan nodig. Als dit potje vol is verplaats ik het teveel naar andere potjes die het harder nodig hebben.

Mijn maandelijkse voorziening voor Gezond Leven gaat wel omhoog, van € 100 naar € 150 per maand. Nu ik meer aandacht besteed aan mijn levensstijl blijk ik daar namelijk ook meer geld voor nodig te hebben. Voor 2023 heb ik twee paar hardloopschoenen begroot, ze slijten hard nu ik meer kilometers maak. En naast het abonnement op de sportschool en op mijn hardloop-app Runkeeper heb ik voor komend jaar ook wat meer aandacht voor mijn ‘preventief onderhoud’ door de sportmasseur begroot.

Waar brengt ons dat?

Niet in de financiële afgrond, gelukkig. Wij hebben in Huize Geldnerd financieel echt niets te klagen. Maar bij elkaar opgesteld in het wel een behoorlijke verandering in het komend jaar. Met name die energie dan.

Begrotingspost€ / maand€ / jaar
Persoonlijke Begroting
Verhoging reservering zorgverzekering10,00120,00
Verlaging reservering eigen risico zorg-/-25,00-/-300,00
Verhoging maandelijkse inleg beleggingen100,001.200,00
Gezamenlijke Huishouding
Gemeentelijke heffingen20,00240,00
Energie180,002.160,00

Afgelopen jaar hebben Geldnerd en Vriendin hun gezamenlijke begroting al naar boven bijgesteld. Iets teveel zelfs, want door een veranderend leefpatroon waren we op een aantal posten goedkoper uit dan verwacht. We hielden (houden) aan het eind van elke maand wat geld over op onze gezamenlijke rekening. Maar dat gaat niet genoeg zijn om de stijging van de energielasten op te vangen. Voorlopig houd ik rekening met een totale verhoging van de gezamenlijke begroting met € 200 per maand.

En die wordt opgevangen door onze salarisverhoging. We hoeven dus niet te beknibbelen op andere posten. Kunnen blijven beleggen en extra aflossen. We zijn bevoorrecht, zeer bevoorrecht. En ons zeer bewust dat niet iedereen het zo goed heeft.

Kijk jij ook al vooruit naar jouw begroting voor het komende jaar? En heb je geldstress?

Rapportages in GnuCash

Wat heb je aan een administratie zonder rapportages? Niet veel. De zin van dingen bijhouden is nu juist om terug te kijken, analyses te maken, patronen en verbanden te ontdekken en daarmee je eigen gedrag bij te sturen. De afgelopen tien jaar heb ik dus de nodige tijd gestoken in het vervolmaken van rapportages die mij alles vertellen wat ik maar zou willen weten uit mijn administratie. Tientallen grafieken worden automatisch gegenereerd. En dat ontwikkelt zich nog steeds. Want mijn behoeften veranderen door de tijd. Ik hoef niet meer elk detail te weten, mijn systeem werkt en ik hoef alleen nog maar de grote lijnen in de gaten te houden.

Mijn rapportagebehoeften in GnuCash zijn dan ook iets meer ‘basic’ dan bij de financiële administratie in Excel. Zeker omdat ik voorlopig nog een aparte spreadsheet aanhoud voor mijn beleggingen en onze hypotheek. In deze blogpost een overzicht van de rapportages die ik momenteel gebruik in GnuCash.

Instellingen Opslaan

Binnen GnuCash kun je veel dingen instellen in de rapportages. Als je via ‘Reports’ één van de rapportages gekozen hebt en het rapport op je scherm staat, heb je hier in de werkbalk de nodige opties voor. Via de knop ‘Options’ (1) kom je in het instellingenscherm voor de betreffende rapportage. En als je de instellingen aangepast hebt kun je die opslaan met ‘Save Config’ of ‘Save Config As’ (2). Ik gebruik zelf altijd die tweede optie, want dan blijft het originele rapport ook behouden. De door jezelf opgeslagen configuraties kun je terugvinden via ‘Reports | Saved Report Configurations’.

Balance Sheet

De balans is en blijft een van de belangrijkste rapportages om regelmatig te raadplegen. Het laat me zien hoe het staat met mijn bezittingen (huis, beleggingsportefeuille, en contant geld op de spaarrekening) en verplichtingen (de hypotheek en de openstaande creditcardbetalingen). En met mijn eigen vermogen.

De balans vind je via ‘Reports | Assets & Liabilities | Balance Sheet’. In onderstaand screenshot zie je de instellingen die ik hiervoor gebruik. Het belangrijkste is dat ik op het tabblad ‘General’ de opties ‘Use standard US layout’ en ‘Single column Balance Sheet’ heb uitgeschakeld (1).

Budget Report

Ik ben nog druk aan het experimenteren met het Budget Report (via ‘Reports | Budgets | Budget Report’). Daarmee kun je, de naam zegt het al een beetje, kijken naar de verschillen tussen jouw ingevoerde budget en de werkelijke uitgaven in een periode. Die bekijk ik meestal per rekeningcategorie, bijvoorbeeld alle uitgaven (Expenses). Vaak genereer ik dan nieuwe rapportages voor specifieke groepen rekeningen, als ik op het hoogste niveau zie dat er teveel geld uit gaat. Het helpt me om snel de probleemgebieden in kaart te brengen waar ik bij moet sturen. En dat is toch één van de belangrijkste functies van een administratie.

Net Worth Line Chart

Deze rapportage, te vinden via ‘Reports | Assets & Liabilities | Net Worth Line Chart’ zet de ontwikkeling van je Net Worth (eigen vermogen), bezittingen en verplichtingen uit in de tijd. Je kunt zelf het startmoment en de einddatum instellen uiteraard. Belangrijkste instelling voor mij is hier de instelling per kwartaal (1). Die periode hanteerde ik in mijn oude Capital Dashboard ook. Je kunt uiteraard ook een andere periode kiezen, zelfs per dag is mogelijk.

Maatwerkrapporten

Je kunt met GnuCash ook maatwerkrapporten bouwen. Daar heb ik me nog niet in verdiept, en (behalve deze wiki-pagina) ook nog geen goede voorbeelden of beschrijving van gevonden. Daar ga ik me dit najaar nog wel verder in verdiepen. Zo wil ik in elk geval een rapportage bouwen om mijn Spaarpercentage in de gaten te houden. Naar het voorbeeld van onderstaande grafiek uit mijn administratie, die ik ook vaak gebruik op mijn blog. Want het spaarpercentage is een belangrijk getal dat ik echt wel wil kunnen volgen. En ik ga ook nog kijken naar aanvullende rapportages rond mijn beleggingsportefeuille.

Welke rapportages vind jij belangrijk?

Het logo van GnuCash aan het begin van dit artikel is eigendom van de GnuCash developers.

NB: Op mijn startpagina vind je een overzicht van al mijn blogposts over GnuCash.

Beleggen met GnuCash (deel 2)

In GnuCash wil ik graag één totaaloverzicht van mijn financiën creëren. En daar horen dus ook mijn beleggingen bij. Ik heb al mijn transacties sinds 1 januari 2013 overgezet. Twee weken geleden schreef ik in deel 1 over alle voorbereidingen en de inrichting van GnuCash voor mijn beleggingen. En vandaag dan deel 2, met meer informatie over hoe ik aankopen en verkopen administreer in GnuCash, en hoe ik dividend verwerk in de administratie.

Aandelen kopen en verkopen

In de documentatie van GnuCash worden verschillende manieren beschreven om aandelentransacties te verwerken in je administratie. Ik neem de transacties op tegen inkoopprijs. Eventuele transactiekosten boek ik apart op de kostenrekening die ik daarvoor heb aangemaakt. De grootboekrekening voor een aandeel ziet er iets anders uit dan een reguliere grootboekrekening. Je werkt met het Number (aantal aandelen) en de Price.

Een aankoop ziet er bij mij zo uit als in onderstaande tabel. Ik werk hier met een Split Booking, een transactie die is uitgesplitst naar meerdere grootboekrekeningen. Het voorbeeld is een aankoop van 10 stuks VWRL tegen een koers van € 98,50 per stuk met € 6,00 aan transactiekosten.

Je maakt dus een transactie aan van +10 aandelen met een Price van 98,50 op de rekening ‘Activa: Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. De transactiekosten worden geboekt op de rekening ‘Uitgaven:8000 Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen’. Het totale bedrag van de transactie (10 * 98,50 + 6,00 = 991,00) wordt afgeboekt van mijn beleggingsrekening rekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen Saxo EUR’. In GnuCash ziet dat er uit als volgt:

AccountSharesPriceBuySell
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF1098,50985,00
Uitgaven:8000 Kasgeld en Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen6,00
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR991,00

En in onderstaande tabel zie je een verkooptransactie van 10 stuks VWRL tegen een koers van € 105,00, ook weer met € 6,00 aan transactiekosten.

Je maakt hiervoor dus een transactie aan van -10 aandelen met een Price van 105,00 op de rekening ‘Activa: Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. De transactiekosten worden geboekt op de rekening ‘Uitgaven:8000 Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen’. De totale netto opbrengst van de transactie (10 * 105,00 – 6,00 = 1.044,00) wordt bijgeboekt op mijn beleggingsrekening rekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen Saxo EUR’. In GnuCash ziet dat er uit als volgt:

AccountSharesPriceBuySell
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF-10105,001.050,00
Uitgaven:8000 Kasgeld en Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen6,00
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR1.044,00

Je ziet hier heel mooi de eenvoud en logica van het dubbel boekhoudsysteem. De optelsom van de bedragen in de Buy en Sell kolom moet gelijk zijn. Anders ontbreekt er ergens iets.

Schrobben (‘Scrub’)

Ik heb in het voorbeeld in de voorgaande paragraaf 10 aandelen gekocht voor 98,50 per stuk, en ze weer verkocht voor € 105,00 per stuk. Er is dus winst gemaakt, er zijn opbrengsten uit vermogen gerealiseerd. In het dubbele boekhoudsysteem moet je die zichtbaar maken. Er zijn in GnuCash verschillende manieren om de opbrengsten van een dergelijke transactie (of de negatieve opbrengst als je de aandelen met verlies verkocht hebt) te verwerken. Die staan beschreven in paragraaf 9.7 van de Tutorial and Concepts Guide (‘Conceptengids’).

Ik gebruik de methode voor het automatisch berekenen van winst (of verlies) zoals beschreven in paragraaf 9.7.2. ‘Selling Shares with Automatic Calculation of Capital Gain or Loss Using Lots’. Binnen GnuCash wordt dat ‘scrubbing’ (schrobben) genoemd. In dat proces combineer je aankoop- en verkooptransacties bij elkaar in ‘Lots’ (kavels).

Om te ‘scrubben’ open je de Account van een specifieke belegging. Dan klik je op ‘Action | View Lots’. In het venster dat dan verschijnt klik je op ‘New Lot’ (1), en vervolgens selecteer je in het venster rechtsboven de Lot die dan verschenen is (2).

In het venster linksonder (‘Splits free’) (3) kies je dan de relevante transacties en met de knop ‘>>’ (4) verplaats je die naar het venster ‘Splits in lot’ rechtsonder (5). Vervolgens druk je op de knop ‘Scrub’ (6) en sluit je het venster weer af met ‘Close’ (7).

Op dat moment wordt er een boeking ‘Realized Gains / Loss’ (gerealiseerde opbrengsten / verliezen) gecreëerd, een boeking op (in mijn geval) de rekening ‘Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:720 Beleggingen EUR’ tegenover de rekening van de belegging die we ‘gescrubt’ hebben. In het eerdere voorbeeld van de aankoop en verkoop van VWRL ziet die boeking er als volgt uit:

AccountChargeIncome
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF59,00
Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:720 Beleggingen EUR59,00

Als ik verlies gemaakt zou hebben, dan stonden de bedragen in de tegenovergestelde cellen. Het dubbel boekhoudsysteem kent geen negatieve getallen, alleen debet en credit. En als het een fonds in Amerikaanse dollars betreft, dan wordt de ‘Realized Gains / Loss’ boeking gedaan op de rekening ‘Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:730 Beleggingen USD’.

Dividend verwerken

Een aantal fondsen in mijn portefeuille betaalt periodiek dividend uit. in mijn geval altijd ‘cash dividend’, ik krijg dus een geldbedrag gestort op mijn beleggingsrekening. Ook dit kun je op verschillende manieren verwerken in GnuCash, dat staat beschreven in paragraaf 9.8 van de Tutorial and Concepts Guide (‘Conceptengids’).

In onderstaand voorb eeld heb ik op een bepaalde datum € 300,00 aan contant dividend ontvangen op VWRL. Ik boek dat als Income op de inkomstenrekening ‘Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:620 Dividendinkomsten EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. Onder de Placeholder ”Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen: 620 Dividendinkomsten EUR’ heb ik voor ieder fonds dat dividend in Euro’s betaalt een specifieke inkomstenrekening aangemaakt. En ik heb uiteraard dollarrekeningen voor de fondsen die dividend in Amerikaanse dollars betalen onder ”Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:625 Dividendinkomsten USD’.

Een boeking moet altijd in balans zijn. Ik boek dus ook € 300,00 als Charge op mijn beleggingsrekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR’. Bij dividend in Amerikaanse dollars gaat het uiteraard naar ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO USD’.

Tenslotte ziet je in deze Split Booking een lege regel ‘Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. Die is er alleen maar voor bedoeld om deze boeking te ‘linken’ aan de specifieke investering. Zo houd ik daar een overzicht van alle dividendtransacties op dat specifieke fonds.

In GnuCash ziet deze boeking er dan als volgt uit:

AccountChargeIncome
Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:620 Dividendinkomsten EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF300,00
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR300,00
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF

Tenslotte

Al mijn beleggingstransacties worden nu bijgehouden in GnuCash. Maar ook hier moet ik nog aan de slag met de rapportages. Dat wordt het volgende deelproject in mijn overstap naar GnuCash. Op mijn startpagina vind je een overzicht van al mijn blogposts over GnuCash tot nu toe.

Hoe beheer jij jouw beleggingsportefeuille?

Het logo van GnuCash aan het begin van dit artikel is eigendom van de GnuCash developers.

We houden geld over?

Het leven wordt duurder, lezen we overal. Ook in Huize Geldnerd zagen we de inflatie binnenkomen. We verhoogden ons maandelijkse budget voor 2022 met € 100 om dit op te vangen. Ook omdat we in 2021 regelmatig voor het einde van de maand iets bij moesten storten op de gezamenlijke bankrekening. En gingen met angst en beven januari 2022 in…

Maar tot mijn verbazing constateerde ik eind januari dat we nog geld over hadden op de gezamenlijke rekening. Meer dan de € 100 waarmee we het budget verhoogd hadden. En eind februari was er weer een hoger bedrag over, weer een stijging van meer dan € 100. En eind maart was er zelfs een enorm bedrag over op de gezamenlijke rekening, ruim € 800. Waar ik verwacht (en begroot) had dat we meer uit zouden geven, hielden we ineens massaal geld over. En dat terwijl ik afgelopen week las dat de inflatie in maart was uitgekomen op 9,7%, de hoogste sinds april 1976.

Tijd dus voor een analyse over het eerste kwartaal. Wat is er gebeurd? Hoe kan het dat we geld over hielden? Heb ik verkeerd begroot? Of is er iets groots veranderd in ons uitgavenpatroon?

Analyse

Ik heb de afgelopen 9 kwartalen op een rijtje gezet. Het voordeel van een jarenlange administratie, die gegevens heb ik snel bij de hand. Het eerste kwartaal van 2020 tot en met het eerste kwartaal van 2022. Daarmee heb ik eerst gekeken naar posten die opvallend afwijken. Hiervoor het ik het eerste kwartaal van 2022 (2022Q1) vergeleken met het eerste kwartaal van 2021 (2021Q1) en het vierde kwartaal van 2021 (2021Q4), en ook gekeken naar de trend over de 9 kwartalen.

En het eerste wat ik vond was een foutje van mijn kant. Ik maak de maandelijkse bijdrage voor onze Vereniging van Eigenaren automatisch over op de tweede dag van elke kalendermaand. En die automatische overboeking was eind februari afgelopen zonder dat ik het gezien had. Ik heb dus snel de bijdrage voor maart overgemaakt en vanaf april weer een nieuwe maandelijkse overboeking ingesteld. Dat verklaart in elk geval een stukje van het bedrag.

Er zijn verder veel posten die niet of nauwelijks veranderd zijn. De maandbedragen voor energie en water bijvoorbeeld. De tarieven van ons huidige energiecontract, al houd ik mijn hart vast voor de vernieuwing later dit jaar. Ook onze grootste maandelijkse uitgaven, de rente en aflossing voor de hypotheek, zijn constant. Steeds minder regulier, steeds meer sneeuwbal. Eigenlijk zijn er in onze huishouding maar heel weinig variabele lasten. Ik dacht eerst nog even dat ook het betaalritme van de waterschapsbelasting een rol speelde, want die betalen we hier in tien maandelijkse termijnen. Maar die termijnvrije maanden moeten nog komen, nota bene…

Maar nee.

De besparing in het eerste kwartaal van 2022 is volledig het gevolg van onze gezondere levensstijl. De besparingen zitten in onze huishoudelijke uitgaven (met name de supermarkt) en de maaltijden van ‘buiten de deur’.

CategorieTen opzichte van
2021Q1		Ten opzichte van
2021Q4
Huishoudelijke uitgaven-/- 700-/- 450
Afhalen en Thuisbezorgd-/- 325-/- 200

Geen snacks en snoep, geen frisdrank, geen alcoholische versnaperingen. In maart een enkele keer Thuisbezorgd, verder niets. Ook elders in de administratie zijn er een paar kleine plusjes en minnetjes. Maar dit zijn de grote posten. Gezamenlijk waren Geldnerd en Vriendin eind maart ruim 18 kilo afgevallen sinds 1 januari. Met de € 800 die we overgehouden hebben besparen we dus iets minder dan € 45 per kilo.

Het wordt dit jaar vast nog wel zwaarder. Ik ben benieuwd wat de energielasten gaan doen. En ook onze uitgaven voor boodschappen en horeca zullen echt nog wel wat ‘normaliseren’. Maar dit meevallertje in het eerste kwartaal is in elk geval binnen! We hebben het overigens vorig weekend voor een heel groot deel uitgegeven tijdens een bezoekje aan de IKEA. Want ons beddengoed en badtextiel was dringend aan vervanging toe.

Hoe gaat het met jouw financiën in 2022?