Op maandag 21 februari schreef ik over de zenuwachtige beurs. Eén van de factoren daarin waren de geopolitieke ontwikkelingen, specifiek de spanningen rond Oekraïne. Op dinsdag 22 februari werd ik wakker en zag ik dat Rusland inderdaad weer verdere stappen had gezet. Twee dagen later viel Rusland de Oekraïne binnen. Oorlog. Ik heb er de afgelopen dagen slecht van geslapen.

Nu is Geldnerd een liberaal en een globalist in hart en nieren. Liberalen hebben het moeilijk in Nederland. Vroeger waren de VVD en D66 liberale partijen, maar die kwalificatie verdienen ze al lang niet meer. Met de ankers in het verleden en de rug naar de toekomst regeert de angst om te verliezen wat we hebben en stokt elke vernieuwing. En ook de globalisering heeft het moeilijk. Tegengestelde belangen en verschillende waardensystemen vechten om voorrang. China en de Verenigde Staten zijn de grote blokken.

In dat wereldwijde spel lijkt een klein misschien niet helemaal democratisch gekozen mannetje uit de voormalige Sovjet-Unie niet te kunnen verkroppen dat zijn land politiek geen rol van betekenis meer kan spelen op het wereldtoneel. En wat doe je dan? Dan word je een pestkop. Eentje die met mensenlevens en met kernwapens speelt. Geldnerd is geen voorstander van pesten en van pestkoppen. Daar heb ik genoeg last van gehad in mijn jeugd namelijk. En ik houd ook niet van oorlog en onrust. Dat heeft ook een egoïstische reden. Onrust is slecht voor de aandelenmarkten, en dus voor mijn vermogensgroei.

Ik heb zelf ook nog even overwogen om sancties in te stellen tegen Rusland. Een geo-block op mijn blog. Waardoor IP-adressen uit Rusland niet meer op mijn site kunnen komen. Niet meer kunnen meelezen. Dat zou ze leren! Totdat ik in mijn statistieken zag dat er in heel 2021 welgeteld 7 bezoekers uit Rusland op mijn blog geweest zijn. Dat zet dus geen zoden aan de dijk. Dat is niet eens een druppel op de gloeiende plaat, eerder één watermolecuul. Twee H en één O.

Bruto Nationaal Product (BNP)

In alle berichten en berichtjes over Rusland viel mij één ding op. Economisch stelt het land niet zo veel meer voor. Groot land, denken we. Maar het totale Bruto Nationaal Product van Rusland is kleiner dan dat van de drie Benelux landen België, Nederland en Luxemburg. Kleiner dan Duitsland. Kleiner dan de voormalige Sovjet-Unie. Onderstaand de meest actuele cijfers die ik kon vinden.

Grote mond voor zo’n klein mannetje uit zo’n (economisch) klein landje, denk je dan toch. Alhoewel Rusland wel weer groter is als je kijkt naar Purchasing Power Parity. ‘Klein mannetje’ is overigens niet alleen moreel maar ook fysiek bedoeld, ik las dat Poetin 1 meter en 68 centimeter lang kort is. De gemiddelde Nederlandse man is 1 meter en 83 centimeter.

Defensie

Als je klein bent ga je compenseren. Er zijn in de historie veel meer overheersers die dat deden. Rusland geeft 61,7 miljard dollar per jaar uit aan defensie, oftewel 4,3% van het BNP (bron hier). Dat is veel minder dan de Verenigde Staten (USD 778 miljard / 3,7% BNP), maar Rusland staat wel op de vierde plek na de Verenigde Staten, China, en India. Het is veel meer dan de Benelux-landen. Nederland geeft in 2022 naar verwachting € 12,9 miljard uit, België € 4,2 miljard en Luxemburg iets minder dan € 400 miljoen. We zullen ‘grote vriend’ de Verenigde Staten dus echt wel nodig hebben als het er op aankomt. Oekraïne gaf in 2020 overigens USD 6 miljard uit aan defensie, iets minder dan 10% van wat Rusland spendeerde.

Militair is dus al iets beter te verklaren dat Rusland Poetin een grote mond heeft. En met die kernwapens kan hij ons ook echt pijn doen.

Grondstoffen

Rusland is een enorm land. Met veel grondstoffen. En daar ligt volgens mij de echte invloed van het land. Eind januari maakte The Economist een analyse van de invloed van Rusland op de wereldwijde grondstoffenmarkten. De grafiek hiernaast is ontleend aan dat artikel. Ook in andere grondstoffen heeft Rusland een groot marktaandeel. En daar zijn wij afhankelijk van. We herinneren ons allemaal de berichten over de sterk stijgende aardgasprijzen van afgelopen najaar en winter.

Met die grondstoffen kan Poetin ons pijn doen. Ons op kosten jagen. Ons in de kou laten zitten. Ze dreigen er ook openlijk mee. Moskou zal ‘pijnlijk’ reageren naar iedereen die zich bemoeit met het conflict. Er zijn altijd wel andere kopers voor de Russische grondstoffen. Landen met (nog) minder scrupules. Overigens is Oekraïne in dit licht een interessant doelwit.

Strategie

Wat doe je met pestkoppen? Ik zie ‘ons’ nog niet snel de oorlog verklaren aan Rusland, laat staan ten strijde trekken. Niet over de Oekraïne, in elk geval. Hoe pijnlijk ook. De vraag is, waar dan wel over? We hebben (behalve beperkte sancties die blijkbaar niet genoeg pijn deden) ook niets gedaan aan het gedrag van deze pestkop toen hij andere buurlanden lastigviel en stukken grondgebied annexeerde. Waar trekken we dan op enig moment wel een streep? Zeggen we ’tot hier en niet verder’ en handelen we daar ook naar? Oekraïne is een zelfstandig land. In mijn waardenstelsel hebben de inwoners dus zelf het recht om te kiezen wat ze willen zijn en hoe ze geregeerd worden. Dat leg je niet op met geweld.

Geweld gebruiken ten behoeve van andere landen doen we dus niet. Misschien wel als het om een van de landen gaat waar we dat expliciet mee afgesproken hebben, zoals de NAVO. Dus we pesten terug. Sancties. Steeds meer. Uitsluiten. Van voetbal, Formule 1, dirigenten wegsturen, dat soort dingen. Totdat de mensen rondom Poetin het zat zijn en er verandering van binnen komt. Ik vrees dat we nog wel even mogen wachten, hij heeft jarenlang de ruimte gehad om zijn macht te consolideren en tegenstanders (mond)dood te maken. En ondertussen worden er levens verwoest. Dus we mogen wel een beetje opschieten.

Machteloos

In dit soort situaties voel ik zelf vaak machteloosheid. Grote vervelende dingen die veel mensenlevens negatief beïnvloeden en waar ik als kleine eenvoudige mens niets aan kan doen. Ja, als ambtenaar nog beter mijn best doen om Nederland een fijn en beter land te maken (ik vermijd de term ‘gaaf‘, dat snappen jullie). En diep in de nacht als ik niet kan slapen dit soort analyses maken en blogjes schrijven, om zelf iets beter te begrijpen waarom de dingen gaan zoals ze gaan. Of toch maar wegkruipen van deze wereld en ergens kluizenaar worden.

Oh, en mocht mijn blog plotseling verdwijnen, dan is dat misschien wel omdat Russische cyberpestkoppen het niet heel leuk vinden dat ik hun misschien-niet-helemaal-democratisch-en-eerlijk gekozen president een klein mannetje noem. Maar dat vind ik wel van hem. En gelukkig woon ik in een land waar ik dat mag zeggen. En heb ik altijd een actuele backup van mijn blog.

Voel jij je ook machteloos?