In GnuCash wil ik graag één totaaloverzicht van mijn financiën creëren. En daar horen dus ook mijn beleggingen bij. Ik heb al mijn transacties sinds 1 januari 2013 overgezet. Twee weken geleden schreef ik in deel 1 over alle voorbereidingen en de inrichting van GnuCash voor mijn beleggingen. En vandaag dan deel 2, met meer informatie over hoe ik aankopen en verkopen administreer in GnuCash, en hoe ik dividend verwerk in de administratie.
Aandelen kopen en verkopen
In de documentatie van GnuCash worden verschillende manieren beschreven om aandelentransacties te verwerken in je administratie. Ik neem de transacties op tegen inkoopprijs. Eventuele transactiekosten boek ik apart op de kostenrekening die ik daarvoor heb aangemaakt. De grootboekrekening voor een aandeel ziet er iets anders uit dan een reguliere grootboekrekening. Je werkt met het Number (aantal aandelen) en de Price.
Een aankoop ziet er bij mij zo uit als in onderstaande tabel. Ik werk hier met een Split Booking, een transactie die is uitgesplitst naar meerdere grootboekrekeningen. Het voorbeeld is een aankoop van 10 stuks VWRL tegen een koers van € 98,50 per stuk met € 6,00 aan transactiekosten.
Je maakt dus een transactie aan van +10 aandelen met een Price van 98,50 op de rekening ‘Activa: Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. De transactiekosten worden geboekt op de rekening ‘Uitgaven:8000 Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen’. Het totale bedrag van de transactie (10 * 98,50 + 6,00 = 991,00) wordt afgeboekt van mijn beleggingsrekening rekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen Saxo EUR’. In GnuCash ziet dat er uit als volgt:
Account | Shares | Price | Buy | Sell |
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF | 10 | 98,50 | 985,00 | |
Uitgaven:8000 Kasgeld en Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen | 6,00 | |||
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR | 991,00 |
En in onderstaande tabel zie je een verkooptransactie van 10 stuks VWRL tegen een koers van € 105,00, ook weer met € 6,00 aan transactiekosten.
Je maakt hiervoor dus een transactie aan van -10 aandelen met een Price van 105,00 op de rekening ‘Activa: Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. De transactiekosten worden geboekt op de rekening ‘Uitgaven:8000 Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen’. De totale netto opbrengst van de transactie (10 * 105,00 – 6,00 = 1.044,00) wordt bijgeboekt op mijn beleggingsrekening rekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen Saxo EUR’. In GnuCash ziet dat er uit als volgt:
Account | Shares | Price | Buy | Sell |
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF | -10 | 105,00 | 1.050,00 | |
Uitgaven:8000 Kasgeld en Overige:8040 EUR Transactiekosten Beleggingen | 6,00 | |||
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR | 1.044,00 |
Je ziet hier heel mooi de eenvoud en logica van het dubbel boekhoudsysteem. De optelsom van de bedragen in de Buy en Sell kolom moet gelijk zijn. Anders ontbreekt er ergens iets.
Schrobben (‘Scrub’)
Ik heb in het voorbeeld in de voorgaande paragraaf 10 aandelen gekocht voor 98,50 per stuk, en ze weer verkocht voor € 105,00 per stuk. Er is dus winst gemaakt, er zijn opbrengsten uit vermogen gerealiseerd. In het dubbele boekhoudsysteem moet je die zichtbaar maken. Er zijn in GnuCash verschillende manieren om de opbrengsten van een dergelijke transactie (of de negatieve opbrengst als je de aandelen met verlies verkocht hebt) te verwerken. Die staan beschreven in paragraaf 9.7 van de Tutorial and Concepts Guide (‘Conceptengids’).
Ik gebruik de methode voor het automatisch berekenen van winst (of verlies) zoals beschreven in paragraaf 9.7.2. ‘Selling Shares with Automatic Calculation of Capital Gain or Loss Using Lots’. Binnen GnuCash wordt dat ‘scrubbing’ (schrobben) genoemd. In dat proces combineer je aankoop- en verkooptransacties bij elkaar in ‘Lots’ (kavels).
Om te ‘scrubben’ open je de Account van een specifieke belegging. Dan klik je op ‘Action | View Lots’. In het venster dat dan verschijnt klik je op ‘New Lot’ (1), en vervolgens selecteer je in het venster rechtsboven de Lot die dan verschenen is (2).
In het venster linksonder (‘Splits free’) (3) kies je dan de relevante transacties en met de knop ‘>>’ (4) verplaats je die naar het venster ‘Splits in lot’ rechtsonder (5). Vervolgens druk je op de knop ‘Scrub’ (6) en sluit je het venster weer af met ‘Close’ (7).
Op dat moment wordt er een boeking ‘Realized Gains / Loss’ (gerealiseerde opbrengsten / verliezen) gecreëerd, een boeking op (in mijn geval) de rekening ‘Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:720 Beleggingen EUR’ tegenover de rekening van de belegging die we ‘gescrubt’ hebben. In het eerdere voorbeeld van de aankoop en verkoop van VWRL ziet die boeking er als volgt uit:
Account | Charge | Income |
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF | 59,00 | |
Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:720 Beleggingen EUR | 59,00 |
Als ik verlies gemaakt zou hebben, dan stonden de bedragen in de tegenovergestelde cellen. Het dubbel boekhoudsysteem kent geen negatieve getallen, alleen debet en credit. En als het een fonds in Amerikaanse dollars betreft, dan wordt de ‘Realized Gains / Loss’ boeking gedaan op de rekening ‘Inkomsten:700 Gerealiseerde Opbrengsten:730 Beleggingen USD’.
Dividend verwerken
Een aantal fondsen in mijn portefeuille betaalt periodiek dividend uit. in mijn geval altijd ‘cash dividend’, ik krijg dus een geldbedrag gestort op mijn beleggingsrekening. Ook dit kun je op verschillende manieren verwerken in GnuCash, dat staat beschreven in paragraaf 9.8 van de Tutorial and Concepts Guide (‘Conceptengids’).
In onderstaand voorb eeld heb ik op een bepaalde datum € 300,00 aan contant dividend ontvangen op VWRL. Ik boek dat als Income op de inkomstenrekening ‘Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:620 Dividendinkomsten EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. Onder de Placeholder ”Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen: 620 Dividendinkomsten EUR’ heb ik voor ieder fonds dat dividend in Euro’s betaalt een specifieke inkomstenrekening aangemaakt. En ik heb uiteraard dollarrekeningen voor de fondsen die dividend in Amerikaanse dollars betalen onder ”Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:625 Dividendinkomsten USD’.
Een boeking moet altijd in balans zijn. Ik boek dus ook € 300,00 als Charge op mijn beleggingsrekening ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR’. Bij dividend in Amerikaanse dollars gaat het uiteraard naar ‘Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO USD’.
Tenslotte ziet je in deze Split Booking een lege regel ‘Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF’. Die is er alleen maar voor bedoeld om deze boeking te ‘linken’ aan de specifieke investering. Zo houd ik daar een overzicht van alle dividendtransacties op dat specifieke fonds.
In GnuCash ziet deze boeking er dan als volgt uit:
Account | Charge | Income |
Inkomsten:600 Opbrengsten Vermogen:620 Dividendinkomsten EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF | 300,00 | |
Activa:Huidige Activa:Beleggingen SAXO EUR | 300,00 | |
Activa:Investeringen:Beleggingsportefeuille EUR:VWRL Vanguard FTSE All-World UCITS ETF |
Tenslotte
Al mijn beleggingstransacties worden nu bijgehouden in GnuCash. Maar ook hier moet ik nog aan de slag met de rapportages. Dat wordt het volgende deelproject in mijn overstap naar GnuCash. Op mijn startpagina vind je een overzicht van al mijn blogposts over GnuCash tot nu toe.
Hoe beheer jij jouw beleggingsportefeuille?
Het logo van GnuCash aan het begin van dit artikel is eigendom van de GnuCash developers.
Interessant, dit staat nog op mijn TODO lijst om te doen. Nu houd ik puur bij hoeveel ik heb besteed aan aandelen, en in de omschrijvingen zou ik terug kunnen lezen hoeveel shares (+ wat andere exports die ik heb kunnen dit ook voor mij tonen).
Wat mij niet helemaal duidelijk wordt is (wie weet heb ik er overheen gelezen): kun je ook zien hoeveel ongerealiseerde winst je hebt op je aandelen (huidige waarde – inleg). Je hebt zelf altijd zo’n mooie grafiek hiervan namelijk.
Goede vraag, daar werk ik nog aan. Inmiddels vul ik ook wekelijks automatisch de Price Database met actuele koersen, daar blog ik binnenkort nog wel eens over. En dan kan ik dus waarschijnlijk wel een maatwerkrapportage bouwen in GnuCash om de huidige Unrealized Gains te zien. Ik zie ze in elk geval al op de conceptbalans waar ik nu aan werk. Blogposts volgen, maar ik geef geen garanties over de termijn waarop…