Het jaar 2023 zit er weer op, we zijn begonnen aan 2024. Het afgelopen jaar was iets minder dynamisch dan 2022 (gelukkig maar!), maar het bleef een bijzonder jaar. We hadden drie kwartalen van economische krimp op een rij en zaten in een (milde) recessie… En voor de 30e (!!) keer kijk ik op dit blog terug op een kwartaal. De langstlopende vaste rubriek op mijn blog. Lees hier mee met de ontwikkelingen van mijn persoonlijke financiën op de woelige baren van de wereldeconomie…

Geopolitiek gebeurde er ook nu weer van alles wat z’n weerslag had op de verhoudingen in de wereld. Begin oktober viel Hamas Israël aan. En onze planeet was weer een oorlog rijker, met veel menselijk leed, en vele nieuwe redenen voor discussie en polarisatie… In ons eigen kikkerlandje hadden we verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer. Vooralsnog zonder nieuwe regering. En, ook niet onbelangrijk, Geldnerd en Vriendin begonnen met de volgende fase van hun FIRE-plan. Eigenlijk was het dus een zeer bewogen kwartaal. Een memorabel kwartaal. Een SUPER kwartaal.

Aandelenmarkten

Ook dit keer begin ik met het beleid van de centrale banken, de FED in de Verenigde Staten en de ECB in Europa. Want die waren ook weer vrij bepalend voor het gedrag van de aandelenmarkten in het laatste kwartaal van 2023.

De wereld is complexer en onzekerder, en dat zie je terug in de rentetarieven. Er zijn geopolitieke spanningen, denk aan China en Taiwan, ik noemde al Israël en de Palestijnen, en niet te vergeten de agressie van Rusland en hun inval in Oekraïne. Dat leidt wereldwijd tot fors hogere defensie-uitgaven. Ook zitten we in een hobbelige transitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. En (mede door de geopolitieke spanningen en de lessen uit de coronapandemie) ook vindt er een heroriëntatie van toeleveringsketens plaats (goedkoop ver weg is niet meer altijd de verstandigste keuze), waar blogcollega Geldsnor ons af en toe over bijpraat.. Dat kost allemaal geld, zet druk op overheidsfinanciën, en zorgt ook voor onzekerheid. Waardoor ook de rente stijgt. Ik zie dit allemaal niet zo een-twee-drie opgelost worden.

De centrale banken kregen afgelopen kwartaal het gevoel dat ze het inflatiebeest getemd hebben. De inflatie daalt gestaag, en dan moeten ze weer op gaan passen dat ze niet doorschieten de andere kant op. Voorzichtig wordt er dus alweer vooruit gekeken naar mogelijke renteverlagingen in 2024. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren? Niemand die het weet. Centrale Bankier spelen is geen exacte wetenschap, zullen we maar zeggen. Maar het leidde wel tot een stevige rally op de aandelenmarkten in het laatste kwartaal. Want beleggers lopen graag vooruit op dingen en zijn goed in het verkopen van de huid voordat de beer geschoten is.

De beurs werd in oktober nog steeds gedreven door inflatie-angst. En denderde naar beneden. En toen kwam november en werd alles anders in de wereld vond er weer zo’n onbegrijpelijke draai van de stemming plaats. De maanden november en december werden één grote stijgende lijn. De S&P500 eindigde het jaar rond de recordstand van eind 2021.

Zelfs de beurzen in Europa deden in november en december mee aan de euforie op de Amerikaanse markt, zoals gebruikelijk wel iets minder extreem. Hier nog niet de recordstanden van eind 2021 op de borden, maar we zijn een eind op weg. Hoe lang gaat dat allemaal duren?

Verder kijk ik ook elk kwartaal naar de VIX-index, ook wel bekend als de Fear Index, de maatstaf van volatiliteit in de markt. En door mij vorig kwartaal omgedoopt in de Kop-In-Het-Zand Index, omdat ‘ie steeds maar zo laag blijft staan in een onzekerder wereld… Ook dat zie ik dit kwartaal weer terug. Er was een kleine oprisping toen Israël en Hamas met elkaar aan de gang gingen in oktober, en ik zie in december een kleine stijging die waarschijnlijk veroorzaakt wordt doordat er geschoten wordt op schepen op één van de belangrijkste handelsroutes ter wereld. Maar verder zie ik vooral een extreem lage VIX, terwijl de wereld wat mij betreft toch echt wel een stuk onzekerder is dan 10 jaar geleden. Of ben ik zo’n doemdenker?

En zoals gebruikelijk ook een blik op de dollarkoers. Inmiddels krijg je voor € 1,00 ongeveer US$ 1,10. Aan het einde van het derde kwartaal van 2023 was dat US$ 1,06. Ik heb zelf alleen nog indirecte blootstelling aan de Amerikaanse dollar, voor mijn eigen portefeuillebeheer is de dollar niet meer van belang. De laatste dollartransactie in mijn administratie dateert van februari 2022.

Mijn portefeuille

Mijn portefeuille beweegt zoals altijd keurig mee met de wereldwijde aandelenmarkten en obligatiemarkten, met dank aan VWRL en IUSN aangevuld met enkele dividend-ETFs. Sinds een tijdje koop ik alleen nog VWRL. Gewoon gestaag verder bouwen. Zo saai mogelijk.

Dit kwartaal heb ik alleen in oktober normaal bijgekocht met mijn maandelijkse storting en mijn dividendinkomsten. Daarna heb ik de inleg voorlopig stopgezet met het oog op onze grootse plannen. Ik verkocht zelfs een plukje van mijn portefeuille om mijn noodzakelijke heilige koe te financieren. Medio januari zal ik wel weer een aankoop doen, met de dividendopbrengsten van december 2023, zodra ISPA z’n kwartaaldividend uitbetaald heeft. Maar het transactie-overzicht van afgelopen kwartaal omvat dus ook maar één aankooptransactie.

In het vierde kwartaal volgde ik ook mooi de bewegingen van de markt. Toch sluit ik dit kwartaal in absolute zin lager af. Dat komt natuurlijk door de aanschaf van de auto en de financiering door een pluk VWRL te verkopen.

Hoe lees je deze grafiek? De (op dit moment) bovenste zwarte lijn geeft de actuele waarde van mijn beleggingsportefeuille op de betreffende datum. De (op dit moment) onderste zwarte lijn geeft de totale inleg tot die datum weer. Je ziet dat ik de afgelopen jaren (tot november 2023) elke maand een inleg gedaan heb. Het groene vlak tussen de twee lijnen is mijn huidige papieren beleggingswinst. Als ik op verlies zou staan (de portefeuille is minder waard dan de inleg) dan wordt er een rood vlak zichtbaar. Zie ook mijn nadere uitleg over hoe ik deze grafiek opgebouwd heb.

Dit kwartaal geen update van het Virtual All-Time High (VATH). Door de verkoop van een plukje VWRL is mijn grafiek in de war geraakt. Daar moet ik de komende periode maar eens even naar kijken. Het VATH bereken ik door het vorige reële All Time High te nemen plus alle inleg sinds die datum. Maar afgelopen kwartaal was mijn totale inleg natuurlijk negatief.

De totale waarde van mijn beleggingsportefeuille staat inmiddels 64,6% boven mijn totale inleg. Aan het einde van het derde kwartaal van 2023 was dat 49,1%. De ROI over het hele jaar 2023 bedraagt maar liefst 16,3%. De 12-maands XIRR staat op 14,9%.

Kosten van beleggen

In mijn Jaarafsluiting 2019 gaf ik voor het eerst inzicht in de kosten van mijn beleggingen. Ik keek naar twee indicatoren. De eerste is de Total Expense Ratio (TER) van de fondsen in mijn portefeuille met behulp van de Morningstar X-ray. Daarnaast maak ik kosten bij mijn broker, transactiekosten en een maandelijkse fee.

In 2023 heb ik 14 aankooptransacties verricht. Ook heb ik 3 verkooptransacties verricht bij de herijking van mijn portefeuille en 1 verkoop voor de aanschaf van mijn auto. In november en december maakte ik geen transactiekosten omdat ik stopte met inleggen. De Servicefee, een percentage van mijn portefeuillewaarde, loopt uiteraard wel gewoon door. In absolute bedragen was ik weer iets duurder uit. Dat komt vooral door de hogere portefeuillewaarde en dus van de servicefee (die een percentage van de portefeuillewaarde is).

Dividend en Spaarrente

In het vierde kwartaal van 2023 ontving ik netto € 1.431,96 aan dividend op mijn rekening. In het vierde kwartaal van 2022 was dat nog € 789,60 en in het derde kwartaal van 2023 ontving ik netto € 1.553,41. Afgelopen kwartaal heb ik uitgebreid stilgestaan bij de ontwikkeling van mijn dividendinkomen door de jaren heen.

Ik registreer mijn dividend op netto contante basis in Euro’s, de basisvaluta van mijn administratie. Dat betekent dat ik het netto dividendbedrag opneem in mijn administratie op het moment dat het op mijn beleggingsrekening bijgeschreven wordt. Als het een dividend in buitenlandse valuta (Amerikaanse dollar of een andere valuta) is, dan reken ik het om naar Euro’s tegen de wisselkoers van het moment van ontvangen op mijn rekening.

Bij mijn laatste analyse van mijn dividendrendement heb ik ook gekeken naar het Forward Dividend. Het Forward Dividend bereken ik door het netto uitbetaalde dividend per aandeel van de afgelopen vier kwartalen te vermenigvuldigen met mijn huidige aantal aandelen.

De dividendopbrengst in het vierde kwartaal was iets hoger dan ik verwacht had. Mijn prognose voor het komende jaar is toch iets lager dan destijds verwacht. Dat komt natuurlijk omdat ik een stukje VWRL verkocht heb om mijn auto te financieren, en omdat ik mijn reguliere maandelijkse inleg voorlopig heb stopgezet.

Dan de spaarrente. Tussen september 2022 en 1 oktober 2023 noteerde ik 7 renteverhogingen bij de Rabobank en 12 renteverhogingen bij Lloyds. En daarna werd het stil. Net als bij de centrale banken. Geen enkele renteverhoging in het laatste kwartaal. Ik was dan ook niet zo verbaasd over het bericht dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) gaat onderzoeken of er wel voldoende concurrentie op de Nederlandse spaarmarkt is. Maar goed, met 2,5 procent rente bij Lloyds ben ik momenteel niet ontevreden.

NB: actuele weergegeven spaarrente Rabobank is voor saldo tot en met € 20.000.

Spaarpercentage

Mijn spaarpercentage was dit kwartaal 25,2% Het spaarpercentage voor het hele jaar is uitgekomen op 42,1%. Mijn doelstelling voor 2023, gebaseerd op mijn begroting, was 48,0%. Daar zit ik onder, maar heel vreemd vind ik dat niet. En de komende maanden verwacht ik sowieso weinig te sparen, want dubbele woonlasten…

Meerjarig doe ik het met deze score nog helemaal niet zo slecht. We zullen zien wat 2024 ons gaat brengen met alle veranderingen die we in gang gezet hebben.

Eigen Vermogen

Dit kwartaal was er zoals gebruikelijk alleen het reguliere salaris, (beperkte) inleg in mijn beleggingen, en natuurlijk de bewegingen van de beleggingsportefeuille op de golven van de aandelenmarkten. Geen aanpassing van de WOZ-waarde, en geen rente-inkomsten (die boek ik in het eerste kwartaal). Verder de gebruikelijke positieve bijdrage van de hypotheekaflossing aan mijn vermogen. Als is die ook lager dan normaal, omdat we met het oog op de verkoop en verhuizing gestopt zijn met de extra aflossingen. En ook de aandelenmarkt leverde een (bescheiden) positieve bijdrage.

Er is een nieuwe categorie toegevoegd in deze grafiek, ‘Bezittingen’. Het gaat dan om bezit dat ik in mijn administratie gewaardeerd heb en afschrijf. Mijn auto. Ik ben me er terdege van bewust dat dit een post is die de komende jaren alleen maar waardevermindering gaat laten zien. Maar als ik ‘m meereken in mijn vermogen, moet ik ook dat zichtbaar maken. En dat zorgt voor een paar vreemde sprongen in de kwartaalgrafiek.

En dat leidt tot onderstaande ontwikkeling van mijn vermogen per kwartaal. In het vierde kwartaal van 2023 is mijn eigen vermogen gegroeid met 2,8%. Dat lijkt misschien niet zoveel, maar het is wederom meer dan ik met mijn reguliere baan verdiend heb.

Over het hele jaar 2023 is mijn eigen vermogen gegroeid met 20,8%. Alle factoren leverden een positieve bijdrage, maar de belangrijkste was de goede aandelenmarkt in 2023.

Beste Uitgave(n)

Na een jaar pauze heb ik dit jaar in het vierde kwartaal wel weer een wintervoorraadje whisky laten komen. De sigaren kan ik maar beter definitief laten liggen na mijn longklachten eerder dit jaar, maar de koude, gure, en donkere herfst- en winteravonden afsluiten met een glaasje whisky blijft toch een klein geluksmomentje. En die zijn belangrijk.

Verder ging de hand op de knip. Nadat ik een auto en een nieuwe bril kocht, dat dan weer wel. Maar maximaal (be)sparen werd het devies, met het oog op de dure tijden die wij tegemoet gaan, met verhuizingen en nieuwe woningen en dat soort dingen. Welkom in het avontuurlijke jaar 2024!

Hoe was jouw laatste kwartaal van 2023?

Je kunt oude kwartaalberichten teruglezen via mijn overzichtspagina.