Het einde van de FIRE calculator?

Een van mijn bekendere spreadsheets is de FIRE Calculator voor Loonslaven. Die is inmiddels zo’n 15.000 keer gedownload. Op basis van je inkomen, je spaarpercentage, en inschattingen van jouw rendement en pensioensituatie, kun je daarmee scenario’s doorrekenen voor jouw eigen financiële onafhankelijkheid.

Maar er gaat natuurlijk de komende jaren heel veel veranderen in Nederland. Onlangs heeft het kabinet de hervorming van Box 3 van het belastingstelsel aangekondigd. De vermogensrendementsheffing op basis van een fictief forfaitair rendement gaat verdwijnen. Die was ook veel te hoog voor spaarders, te laag voor beleggers in goede beursjaren, en te hoog voor iedereen in slechte beursjaren. Er komt een vermogensaanwasbelasting waarbij zowel het inkomen uit het vermogen als de aanwas van het vermogen belast zullen gaan worden. Maar we zullen nog een paar jaar geduld moeten hebben voordat we weten hoe dit er precies uit gaat zien. Ik ga er wel van uit dat ik als ‘meer dan gemiddeld vermogende en meer dan gemiddeld belegger’ in het nieuwe stelsel structureel meer ga betalen dan in het huidige stelsel.

En dan is er natuurlijk ook nog de aangekondigde grote hervorming van ons Pensioenstelsel. Er wordt al jaren over gepraat en 30 maart jongstleden heeft minister Carola Schouten het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. De bedoeling is nog steeds om het per 2026 in te voeren, en de huidige pensioenen van de loonslaven ‘in te varen’ in het nieuwe stelsel. Ook daarvan heb ik nog geen idee wat het precies gaat betekenen. Ik moet rustig afwachten totdat de werkgevers en werknemers in de Haagse Achterkamertjes afgesproken hebben hoe mijn nieuwe pensioen er uit gaat zien.

Vermogen en opgebouwd pensioen. Twee pijlers van mijn reis naar financiële onafhankelijkheid. Het oude systeem gaat verdwijnen, en we weten dus nog niet hoe het nieuwe systeem er uit gaat zien. Maar het huidige rekenmodel van de FIRE Calculator is dus eigenlijk niet meer bruikbaar. Het kijkt immers naar de langere termijn, en die langere termijn stopt over een paar jaar.

Komt er een nieuwe FIRE calculator? Dat weet ik nog niet. Eerst maar eens afwachten hoe die Box 3 hervorming en de pensioenhervorming precies uit gaan pakken. Zoals ik al eerder schreef, het worden een paar spannende jaren voor iedereen die met financiële onafhankelijkheid bezig is.

Voorlopig heb ik maar even een extra waarschuwing op de Downloads pagina gezet. De overheid kan onze langere-termijn plannen natuurlijk ernstig beschadigen… En als ambtenaar ben ik nog medeplichtig ook!

Denk jij na over de invloed van deze hervormingen op jouw financiën?

Hervorming Box 3 aangekondigd

  • Berichtcategorie:Belastingen

Een blog op een ongebruikelijke dag en tijd. Maar er is dan ook Groot Nieuws!

Het hing al een hele tijd in de lucht, maar op (minder) Goede Vrijdag waren ze daar dan toch. De door het kabinet aangekondigde brieven over Box 3, de huidige vermogensrendementsheffing. In de brieven wordt uitgebreid beschreven hoe het kabinet om wil gaan met de effecten van de uitspraak van de Hoge Raad, die eerder oordeelde dat het diefstal is om te belasten op basis van een forfaitair rendement dat niets met het werkelijke rendement te maken heeft. En ook wordt er uitgebreid ingegaan op een nieuw stelsel voor Box 3, dat al vanaf 2025 in zou moeten gaan.

Het bericht van het ministerie van Financiën vind je hier. Hier en hier vind je de Kamerbrieven. In de brieven wordt ingegaan op drie dingen:

  1. Er moet compensatie komen voor de tienduizenden mensen die bezwaar gemaakt hebben, waarschijnlijk zelfs voor iedereen die de afgelopen jaren teveel belasting betaald heeft in Box 3.
  2. Er moet een nieuwe Box 3 komen, die juridisch wel door de beugel kan.
  3. Er moeten tijdelijke maatregelen komen om de periode tot de nieuwe Box 3 te overbruggen, want er wordt geen belasting meer geheven op basis van de ‘oude’ Box 3.

Compensatie

De Belastingdienst begint al op 1 juli met het compenseren, lees ik. Of alleen de bezwaarmakers geld terugkrijgen, of elke Box 3 betaler met vooral spaargeld, dat is nog onderwerp van gesprek met de Tweede Kamer. Het maakt nogal wat uit voor de kosten.

Het kabinet stelt hierbij voor om uit te gaan van de werkelijke vermogensmix, met een nieuwe forfaitaire berekening. Hier zijn twee varianten voor uitgewerkt. Men kan voor het verleden geen belasting op basis van werkelijk rendement berekenen, want de Belastingdienst heeft hier geen gegevens van. Logisch. De Hoge Raad heeft gezegd dat het gebruik van forfaits op zichzelf wel is toegestaan in een belastingstelsel, mits ze aansluiten bij de werkelijkheid. Er gaat met de Tweede Kamer gesproken worden over een ‘spaarvariant’, waarbij alleen een nieuw forfaitair rendement berekend wordt over spaartegoeden en de compensatie daarop wordt gebaseerd. En over een variant voor alle vermogenscategorieën. Bij deze laatste variant worden voor alle rubrieken uit de belastingaangifte (spaargeld, onroerende zaken, aandelen en obligaties, contant geld en vorderingen etc.) de forfaits aangepast aan de gemiddelde rendementen voor deze vermogenscategorieën in het betreffende belastingjaar, zodat het forfaitaire rendement (gemiddeld) zo goed mogelijk aansluit bij het werkelijke rendement in de betreffende jaren. Ik ben benieuwd naar de discussie in de Tweede Kamer en Eerste Kamer, want hier zal men vast en zeker hartstochtelijk over van mening verschillen.

Geldnerd zelf heeft al heel lang het grootste deel van zijn vermogen in beleggingen zitten, en de rest in de eigen woning. Ik zal dus sowieso niet in aanmerking komen voor compensatie. Maar ik heb de afgelopen jaren dan ook veel meer rendement gemaakt dan wat er belast werd in Box 3….

Spoedwet

Het plan is om (al) in 2025 een nieuwe Box 3 gebaseerd op werkelijk rendement in te voeren. Het kabinet komt dus ook met een spoedwet om de tussenliggende jaren te overbruggen. Ze stellen voor om die te gaan baseren op dezelfde variant die gekozen gaat worden voor de compensatie. Even een paar jaar helemaal geen belasting op vermogen en/of rendement is geen optie, dat kost ‘de schatkist’ veel te veel geld. En daar heeft het kabinet nou juist een tekort aan.

Wat kost dat allemaal?

Dit kost natuurlijk allemaal geld. Veel geld, afhankelijk van de opties waar de Tweede Kamer en het kabinet uiteindelijk op uit komen. De brieven zeggen ook iets over waar dat geld vandaan moet komen. Het uitgangspunt hierbij is dat het in principe binnen de huidige kabinetsperiode gedekt wordt. Die loopt tot 2025. En daarbij wordt eerst en vooral ook gekeken naar het ‘domein vermogen’. Dat betekent in gewoon Nederlands zeer waarschijnlijk een verhoging van het belastingtarief in Box 3 en waarschijnlijk ook in Box 2 (het ‘aanmerkelijk belang’, waar de meeste ondernemers in zitten). Dit zal één van de voornaamste gesprekspunten zijn in de lopende gesprekken over de Voorjaarsnota, het financieel kader voor de begroting van volgend jaar. Uiterlijk 1 juni 2022 zal het kabinet de voorstellen hiervoor naar de Tweede Kamer sturen.

Hervorming per 2025

En dan komt er dus per 2025 een nieuwe Box 3 gebaseerd op werkelijk rendement. Dat is tenminste de bedoeling. Dat wordt nog hard werken voor mijn collega’s bij de Belastingdienst, naast alle andere dingen die ze ook nog op hun bordje hebben liggen. Het is sneller dan ik verwacht had.

Het kabinet stelt een vermogensaanwasbelasting voor. Daarbij wordt jaarlijks belasting geheven over de reguliere inkomsten (zoals rente, dividend, huur en pacht) uit het vermogen, en ook over de ongerealiseerde waardeontwikkeling van vermogensbestanddelen (zoals koerswinst of koersverlies over aandelen, waardestijging of waardedaling van onroerend goed).

Het alternatief zou zijn een vermogenswinstbelasting waarbij ook jaarlijks belasting geheven wordt over de reguliere inkomsten, maar waarbij de waardeontwikkeling belast wordt op het moment van verkoop. Maar dan moet je langdurig de gegevens bewaren over de aankoop (van bijvoorbeeld aandelen), en de belastingheffing kan heel ver opschuiven in de tijd. Maar wij moeten in het huidige voorstel voor de belastingaangifte dan wel jaarlijks de waarde bepalen en de stortingen en onttrekkingen bijhouden. Voor mij geen probleem, maar iedere Nederlander krijgt hiermee een administratieplicht opgelegd. Dat is wel iets waar ik voorstander van ben, je eigen administratie bijhouden doet wonderen voor je financiën. Maar niet iedereen vindt dat leuk.

Het kabinet wil de nieuwe Box 3 laten gelden voor alle vermogensbestanddelen die in het huidige box 3 stelsel vallen. De vermogensbestanddelen die het meeste voorkomen zijn bank- en spaarproducten, beleggingen en onroerende zaken (vastgoed). Het saldo van het totale vermogen van belastingplichtigen in box 3 was in 2019 ongeveer € 470 miljard, lees ik in de kamerbrief.

Voor bank- en spaarproducten zullen de werkelijke rente-inkomsten worden belast. Beleggingen in financiële instrumenten (aandelen, obligaties, en dergelijke) hebben rendement uit reguliere inkomsten zoals ontvangen dividend, en uit waardeontwikkeling van het instrument, zoals koerswinst of koersverlies. Bij onroerende zaken wil men aanvankelijk uitgaan van een forfaitaire belasting (op basis van een fictief rendement). Maar zo snel als mogelijk zal ook hier de overstap worden gemaakt naar werkelijk rendement.

De eigen woning gaat voorlopig niet in Box 3 vallen, lees ik. Maar alle andere woningen wel, net als bedrijfspanden en grond. Het rendement bestaat uit de jaarlijkse waardemutatie van de onroerende zaken (zeg maar de verandering van de WOZ waarde), en de reguliere inkomsten, zoals huur en pacht. De overheid heeft hier nog te weinig gegevens over. En ook zit je klem met het WOZ-stelsel, die de waarde altijd met een peildatum van een jaar eerder vaststelt. Dat is te laat voor de belastingaangifte. Ik heb dit jaar de waarde per peildatum 1 januari 2021 ontvangen. Voor de nieuwe Box 3 aangifte zou ik ook de waarde per peildatum 31 december 2021 / 1 januari 2022 nodig hebben, maar die krijg ik volgend jaar pas. Je kunt de waardemutatie dus niet goed vaststellen. De inkomsten zoals huur en pacht gaat in het nieuwe stelsel wel naar het werkelijke rendement belast worden.

Dit gaat alles bij elkaar een behoorlijke impact hebben op het verhuren van panden. Iets wat veel FIRE-collega’s doen als onderdeel van hun plannen voor financiële onafhankelijkheid. Want in het coalitie-akkoord staan nog veel meer maatregelen die verhuur minder aantrekkelijk maken, zoals de verhoging van de overdrachtsbelasting, het invoeren van huurprijsbescherming, de afschaffing van de leegwaarderatio, en een bovengrens op de WOZ-waarde. En ook schulden zullen anders belast worden, in het voorstel kunnen schulden en bezittingen niet meer worden gesaldeerd. De verschuldigde rente op vorderingen en schulden hoort in het nieuwe stelsel tot het inkomen. De verschuldigde rente is als positief inkomen belast bij de schuldeiser en als negatief inkomen aftrekbaar bij de schuldenaar.

Er wordt nog gestudeerd op de definitie van het werkelijke rendement voor ‘overige vermogensbestanddelen’. Dat zijn bijvoorbeeld verzekeringsproducten zoals kapitaal- en lijfrenteverzekeringen en rechten op periodieke uitkeringen, en zaken als als contant geld, cryptovaluta, participaties in ondernemingen (die niet in Box 1 vallen) en uitgeleend durfkapitaal.

De voorstellen vind ik best wel eerlijk. Zo stelt het kabinet voor om ook de kosten die met deze werkelijke inkomsten samenhangen in het nieuwe stelsel aftrekbaar te maken. Bijvoorbeeld de kosten die de bank in rekening brengt voor het aanhouden van een (spaar)rekening, of de transactiekosten en servicefee voor beleggingen.

Het heffingvrij vermogen wordt in de voorstellen afgeschaft. Dat is logisch, want de verschillende vermogensbestanddelen in Box 3 zullen waarschijnlijk allemaal een verschillend werkelijk rendement hebben. In de plaats daarvan komt een heffingvrij inkomen per fiscaal partner. Je betaalt dus uiteindelijk belasting over het totale inkomen uit box 3 voor zover dit het heffingvrije inkomen overschrijdt.

Over de hoogte van het heffingvrij inkomen en de tarieven moet nog besloten worden. Dat kan ook nog een ‘vlaktaks’ of een progressief belastingtarief worden. Dat lezen we pas in het Belastingplan dat met Prinsjesdag wordt gepresenteerd (zal dus wel Prinsjesdag 2024 worden…). En het voorstel is ook om verliezen te kunnen verrekenen, maar alleen met eerdere belasting in Box 3. Je kunt dus niet in jaar X een verlies in Box 3 (door bijvoorbeeld een daling van de beurs) verrekenen met je inkomen in Box 1.

Bij een stelsel van werkelijk rendement zullen de Box-3-opbrengsten voor de overheid aanzienlijk meer zullen fluctueren, zeker als je verliezen kunt verrekenen met inkomsten uit voorgaande en toekomstige jaren. Dat kan jaarlijks miljarden euro’s schelen, en het betekent dat de belastingopbrengst meer meebeweegt met de economische ontwikkeling. We zullen meer belasting betalen op het moment dat het economisch goed gaat en er dus meer rendement wordt gemaakt. En minder betalen (of zelfs geld terugkrijgen) as het economisch minder goed gaat. Met name beleggers (zoals ik…) zullen meer belasting gaan betalen in Box 3 ten opzichte van het huidige stelsel. En financiering met schulden wordt minder aantrekkelijk, omdat je vermogensbestanddelen en schulden niet meer kunt salderen.

Hoe verder?

Wat er overblijft van deze voorstellen is afhankelijk van de Eerste en Tweede Kamer. Die debatten beginnen komende week al. Er zullen ongetwijfeld veel aanpassingen worden voorgesteld. Maar dit is het voorstel van het Kabinet en is dus conform de oude en nieuwe bestuurscultuur afgestemd met de coalitie. De Tweede Kamer overleven ze dus wel. In de Eerste Kamer heeft de coalitie geen meerderheid. Daar hebben ze JA21 of GroenLinks / PvdA nodig voor een meerderheid. Daar zijn waarschijnlijk op de achtergrond al wel gesprekken mee geweest, zo gaat dat wel vaker in Den Haag. Het zou dus zo kunnen zijn dat hun wensen al meegenomen zijn in deze voorstellen. Vermogenden meer belasten is natuurlijk wel een langgekoesterde wens van ‘links’.

Wat vindt Geldnerd?

Ik ga er van uit dat het nieuwe stelsel betekent dat ik meer belasting ga betalen. Als ik heel eerlijk ben dan betaal ik in het oude stelsel ook wel heel erg weinig. De nieuwe plannen voelen minder oneerlijk dan het oude stelsel. Het betekent wel iets, want je gaat in het nieuwe stelsel meer vermogen en vermogensinkomen nodig hebben om onafhankelijk te zijn. Maar ik denk dat de impact wel mee gaat vallen voor ons persoonlijk, vermogen is vooral bedoeld om de periode tot uitbetalen van het pensioen te overbruggen. Ik weet dus pas wat de echte impact is als ook de pensioenhervorming helemaal duidelijk is. Het worden een paar spannende jaren voor iedereen die bezig is met financiële onafhankelijkheid…

Wat vind jij van de voorgestelde hervormingen van Box 3?

Belastingaangifte 2021

  • Berichtcategorie:Belastingen

Een voorlopige aanslag voor 2022 kregen we niet van de vrienden van de blauwe enveloppen brigade. Maar wel een uitnodiging om aangifte te doen over het belastingjaar 2021. Dat soort klusjes wil ik nooit te lang laten liggen, dus ik had ‘m voor het eerste weekend van maart in mijn agenda gezet.

Onze aangifte zelf is dit jaar weer saaier dan saai. Vriendin studeert nog en die kosten kunnen we voor de laatste keer aftrekken. Maar verder is het regulier inkomen, de eigen woning, en spaargeld en beleggingen in Box 3. Na alle berichtgeving over de problemen in deze Box 3 was ik wel benieuwd of ik daar in de aangifte iets van terug zou zien. Dat was niet het geval, we moeten gewoon alles invullen zoals gebruikelijk. Alleen krijgen we voorlopig hiervoor geen definitieve aanslag meer.

Verder maakte Saxo Bank het nog weer even bont. Ze waren niet in staat om vóór 1 maart de fiscale jaaroverzichten beschikbaar te maken voor hun klanten, die kwamen pas medio maart. Toen ik op zaterdag 5 maart inlogde bij de Belastingdienst zag ik dat de gegevens (van Binck, want nog betrekking hebbende op de situatie per 1 januari 2021 vóór de migratie naar Saxo) wel al ingevuld waren. En die klopten met mijn spreadsheet, dus heb ik wel gewoon de aangifte ingevuld. Er zijn momenten dat ik denk dat het langzaamaan wat beter gaat met Saxo, maar er zijn ook nog genoeg momenten dat ik merk dat ze er nog niet zijn. Te laat zijn met de fiscale overzichten is zo’n moment. En de afgelopen drie maanden heeft het ook twee keer langer dan twee werkdagen geduurd voordat mijn maandelijkse storting werd bijgeschreven op mijn Saxo rekening, en ik mijn maandelijkse aankoop kon doen. Maar goed, dat is stof voor een andere blogpost.

Verder was de aangifte weer een makkie. Ons aandeel in het vermogen van de VVE moest ik weer handmatig invullen bij ons Box 3 vermogen, maar dat had ik al uitgerekend toen ik begin vorig jaar de jaarrekening van de VVE kreeg en in mijn checklist voor de aangifte geplaatst. Daar staat ook de datum waarop onze hypotheek ooit is afgesloten, dus die hoef ik ook niet op te zoeken.

Het meest tijdrovende was wederom de verdeling van de verschillende posten over Vriendin en mijzelf. Vermogen, eigen woning, de aftrek studiekosten, en de ingehouden dividendbelastingen. Ik begin altijd met drie basisscenario’s: alles bij Vriendin, alles bij Geldnerd, en 50/50. En van de laatste drie aangiftes heb ik in mijn checklist ook vastgelegd wat uiteindelijk de optimale verdeling in die jaren was. Uiteindelijk vond ik een verdeling waarbij we, na de vorig jaar opgelegde (en betaalde) Voorlopige Aanslag 2021, niets meer hoefden bij te betalen. Mooi zo! Klaar! Insturen en afwachten maar weer.

Heb jij jouw belastingaangifte al gedaan?

Voorlopig geen aanslag

  • Berichtcategorie:Belastingen

Afgelopen jaar rond deze tijd werd er een aanslag gepleegd op Geldnerd en Vriendin. We kregen een Voorlopige Aanslag van de ‘vrienden‘ van de Belastingdienst. We namen daarop ‘wraak’ door in onze Aangifte 2020 onze studiekosten af te trekken en dus netto geld terug te krijgen. Dat zou ze leren!

En inderdaad. Onlangs liet de Belastingdienst ons weten dat we voor 2022 geen Voorlopige Aanslag krijgen. Dat is mooi. En het was ook een signaaltje voor mij om even te checken of ik klaar ben voor het nieuwe belastingseizoen. Want als de systemen van de Belastingdienst het dit jaar wel aankunnen, kunnen we vanaf 1 maart aanstaande weer aangifte doen.

Plannen en Organiseren

In mijn Digitale Archief heb ik een aparte directory voor de Belastingdienst. Daaronder per belastingjaar een subdirectory. In die jaardirectory bewaar ik alle stukken die ik nodig heb voor mijn aangifte, de jaaroverzichten van mijn banken en broker en werkgever die ik in deze periode (digitaal) ontvang.

Ook staat er een (jaarlijks bijgewerkte) checklist in de jaardirectory. In die checklist staat een lijstje van de jaaroverzichten die ik verwacht te ontvangen. Verder staat daarin de informatie die ik nodig heb maar die de Belastingdienst om voor mij onverklaarbare redenen nog steeds niet vooraf in kan vullen (zoals de startdatum van onze hypotheek). Dat scheelt zoekwerk tijdens het doen van de aangifte. In de checklist houd ik ook bij hoe wij het vermogen en de aftrekposten afgelopen jaren hebben verdeeld om onze aangifte te ‘optimaliseren’, oftewel zo weinig mogelijk inkomstenbelasting te betalen. Dat geeft een vertrekpunt voor het verdelen van de aftrekposten in het nieuwe jaar. Als ik klaar ben met de aangifte voor jaar X maak ik altijd meteen een nieuwe directory aan voor het volgende jaar, en kopieer de meest recente Checklist daar naartoe. Zo heb ik altijd een plek om mijn actuele belastinginformatie te verzamelen.

Studiekosten

De Aangifte 2021 zal weer niet zo spannend worden. Geen studiekosten voor mij dit keer. Vriendin is wel met een studie bezig, die kosten kunnen we aftrekken. Dat is wel voor de laatste keer, want de aftrek van studiekosten is afgeschaft en daarvoor in de plaats komt een of andere STAP-regeling die je apart aan moet vragen bij het UWV (hoezo makkelijker?).

Box 3

Net voor Kerst kwam er ook nog wat lang verwacht nieuws. De Hoge Raad der Nederlanden deed eindelijk uitspraak in een lang lopende zaak over de rechtmatigheid van de vermogensrendementsheffing in Box 3 voor de jaren 2017 en 2018 en oordeelde dat deze in strijd is met het eigendomsrecht. Geen onverwachte uitspraak, want het advies hierover aan de Hoge Raad lag er al een tijdje. De NRC noemde het ‘een kerstcadeau aan de spaarders‘. Maar of het dat ook wordt is nog even afwachten. Ik verwacht wel dat het de hervorming zal versnellen van Box 3 naar een heffing gebaseerd op werkelijk rendement. Die stond in het regeerakkoord Rutte-4 gepland voor 2025.

Geldnerd en Vriendin hebben niet meegedaan aan de collectieve rechtszaak tegen de Staat. En wij hadden ook in de jaren 2017 en 2018 al een substantieel deel van hun vermogen in beleggingen zitten. Dus zelfs als er generale compensatie komt, verwacht ik niet dat wij daarvoor in aanmerking komen.

Klaar voor het belastingseizoen!

We zullen zien hoe onze belastingaangifte verloopt. In mijn agenda staat het in elk geval ingepland voor het eerste weekend van maart. Je kunt er maar van af zijn.

Ben jij klaar voor het belastingseizoen?

Gaat de overheid meer graaien in mijn vermogen?

Het gonst in Den Haag, want er wordt (eindelijk) serieus gewerkt aan een nieuw kabinet. Ook Geldnerd is daar de afgelopen weken erg druk mee geweest. Naast de betekenis die dit gaat hebben voor mijn werk in de komende vier jaar, zijn er ook onderwerpen waar ik privé erg nieuwsgierig naar ben.

En die onderwerpen hebben uiteraard te maken met mijn vermogen. Een vermogen dat erg eenvoudig is en uit drie componenten bestaat:

  • Mijn aandeel in de eigen woning en hypotheek in Box 1 van ons belastingstelsel. Box 1 omvat de belastbare inkomsten uit werk en woning.
  • Mijn spaargeld en beleggingen in Box 3, inkomen uit sparen en beleggen.
  • Mijn opgebouwde pensioen bij het ABP.

Op alle drie de onderdelen zijn er noemenswaardige ontwikkelingen. Die een grote impact kunnen hebben op hoe de overheid om zal gaan met mijn vermogen. En dus ook op mijn reis naar financiële onafhankelijkheid.

Haagse Discussies

Over Box 3 van ons belastingstelsel wordt al jaren gesproken. We kennen in Nederland de vermogensrendementsheffing, die gebaseerd is op fictief rendement. Die wordt al lang onrechtvaardig geacht en er zijn al veel hervormingsplannen geweest. De afgelopen weken ging het juridische dossier rond Box 3 een nieuwe fase in, toen de Advocaat-Generaal advies uitbracht aan de Hoge Raad. Sommige media zien het geldschip voor de gedupeerde spaarders al binnenlopen, maar ik verwacht dat het nog wel even zal duren, als het ooit al zover gaat komen. Al boeken sommige individuele spaarders wel succes met hun protesten.

En voor veel mensen is de hypotheekrenteaftrek (HRA) een belangrijke factor bij de aankoop van een huis. Er wordt al heel lang gesproken over afschaffing van de HRA. Volgens veel deskundigen is het ‘nu of nooit’. De rente is historisch laag en versneld afschaffen zou dus nu het minste pijn doen. De HRA wordt ook al stapsgewijs afgebouwd. Onlangs mengde De Nederlandsche Bank (DNB) zich ook in deze discussie met het voorstel om de eigen woning naar Box 3 over te hevelen. Dat riep veel reacties op. Maar het is een idee dat volgens mij wel serieus besproken zal worden op de formatietafel.

En je merkt dat de geesten rijp gemaakt worden voor verdergaande stappen. De grootste Haagse rotsmoes is zelfs al van stal gehaald, namelijk dat het moet van de Europese Unie. Iets waar de Europese Unie dan weer verbaasd over is zodat Wopke Hoekstra deze keutel ook weer deels intrekt (ach heerlijk, deze politiek met de ruggengraat van een weekdier…).

En dan de grote pensioenhervorming. Waarvan ik nog steeds geen idee heb wat die nu concreet gaat betekenen voor mijn eigen pensioen. En waarvan ik lees dat het allemaal moeilijk en ingewikkeld is, dat de PvdA aanvullende eisen stelt in ruil voor voor steun (die wel nodig is in de Eerste Kamer), dat de FNV versneld indexering eist om de koopkracht van pensionado’s op peil te houden (want dat zijn de enige leden die ze nog over hebben) en vertraging oploopt waardoor de geplande ingangsdatum waarschijnlijk niet gehaald gaat worden.

En onder dit alles speelt een bredere discussie over het belastingstelsel, waar ik medio 2020 al over schreef. Die gaat of de vraag of Nederland de vermogensbelasting moet verhogen en de belasting op arbeid (loon) moet verlagen, om meer in lijn te komen met andere landen.

Het momentum van een Regeerakkoord

Allemaal grootse en meeslepende en ingrijpende discussies dus. En normaliter is een regeerakkoord het moment om dat soort grootse hervormingen aan te kondigen. De vraag is of dat dit keer ook het geval zal zijn. Want veel van die hervormingen komen bij elkaar bij de Belastingdienst. En die heeft het zwaar, aan de ene kant met de naweeën van de Toeslagenaffaire waar ze nog jaren druk mee zullen zijn. En aan de andere kant met een sterk verouderde ICT die ook nog jaren zal kosten om die te moderniseren. Dat weten we al heel lang, maar de politiek heeft daar lang de kop in het zand gestoken. ICT is immers eng.

Toch rekent Geldnerd er op dat er wel hervormingen aangekondigd zullen worden. Die wil je immers heel geleidelijk invoeren, om grote schokken op bijvoorbeeld de woningmarkt te voorkomen. Daar komt immers maar crisis van, en dan moeten we vervelende maatregelen nemen, en dat doen we liever niet. Die pensioenhervorming gaat echt wel door, misschien een jaartje later dan gepland. En misschien gaat de eigen woning en de hypotheek wel naar Box 3, ergens na 2025 als er dan ook nog een kabinet zit dat dit een goed idee vindt. Wordt ergens na 2025 Box 3 wel hervormd zodat die gebaseerd wordt op het werkelijke rendement.

Wat betekent dit voor Geldnerd?

Het eerlijke antwoord is: geen idee! Want de impact kan ik pas bepalen als de plannen in wetten zijn uitgewerkt en door de Tweede Kamer en Eerste Kamer zijn aangenomen. Tot die tijd is het koffiedik kijken op basis van aannames. Die vaak fout zijn. Ik heb de afgelopen periode bij diverse bloggers al dingen gelezen die ik hoogst onwaarschijnlijk acht.

Maar er zijn wel wat algemene verwachtingen uit te spreken.

  • Zeker een verschuiving van de eigen woning en verdere afbouw van de HRA zal gecompenseerd worden. Want anders komen grote groepen belastingbetalers kiezers in de problemen, en dat vinden politici niet zo’n prettig idee. Maar in Huize Geldnerd hebben we relatief weinig hypotheek (en dus HRA) die we ook nog eens versneld aflossen. Er valt dus weinig te compenseren.
  • Tegelijkertijd kunnen we in Huize Geldnerd dus wel behoorlijk geraakt worden, want de component Vermogen in ons huis is behoorlijk groot. Dat is immers (WOZ) waarde minus resterende hypotheekschuld. Door de stijging van de woningprijzen, de behoorlijke hoeveelheid Eigen Geld die we bij aankoop in het huis gestoken hebben, en de versnelde Aflossing, zit er veel geld in onze stenen. Als die belast gaan worden dan betekent dat een stijging van onze belastingaanslag.
  • Datzelfde geldt voor de belasting op mijn huidige Box 3 vermogen. Het fictief rendement waar de belastingdienst mee rekent is behoorlijk lager dan het rendement dat ik de afgelopen 10 jaar op mijn beleggingen gemaakt heb. Als men gaat rekenen op basis van het werkelijk rendement ga ik zeer waarschijnlijk meer betalen. Mijn vermogen is hoger dan het gemiddelde in Nederland. En omdat compensatie vaak op basis van gemiddelden gebeurt, mag ik waarschijnlijk meer betalen. Dat zag ik ook al bij eerdere voorgenomen hervormingen.

Mogelijk komt er dan een lagere belasting op arbeid. Zolang dat mij netto meer oplevert dan dat de extra vermogensbelasting mij gaat kosten, word ik er niet slechter van. Maar dat is afwachten. En onwaarschijnlijk. En gaat mij niet meer helpen als ik stop met werken. Kortom, dit zijn ontwikkelingen die ik in de gaten blijf houden. Want het kan er toe leiden dat ik mijn plannen en strategie aan moet passen. Maar ook ik kan dat pas berekenen als al die plannen zijn omgezet in regeltjes.

Extra zielig?

Gelukkig is Geldnerd niet de enige die hiermee te maken krijgt. Ik ben ook erg benieuwd hoe eventuele hervormingen de mensen gaan raken die proberen om in Nederland met vastgoed financieel onafhankelijk te worden. Het imago van de huisjesmelkers particuliere verhuurders is slecht in de huidige krappe markt. Ze ‘stelen’ koopwoningen van met name starters en worden rijk over de rug van anderen. Dan komt al gauw de calvinistische Nederlandse jaloezie om de hoek kijken, en volgen er maatregelen. Veel steden voeren vanaf januari opkoopbescherming en zelfbewoningsplicht in om woningen minder aantrekkelijk te maken voor de particuliere beleggers. Maar als dit soort woningen ook worden overgeheveld naar Box 3? Als de huurinkomsten als normaal inkomen belast worden? Als de waardestijging van de woningen belast wordt? Als de huren in de particuliere sector gereguleerd gaan worden met een uitgebreider puntensysteem en maxima aan de huurprijsstijgingen? En als dan ook nog de mogelijkheden van Box 2 beperkt worden? Dan zou de businesscase voor veel kleine verhuurders best wel eens heel vervelend kunnen worden.

Wat verwacht jij aan hervormingen in een nieuw regeerakkoord?

Wat te doen met spaargeld?

Onlangs schreef ik over de lage rente op spaargeld, en het feit dat de grens steeds lager wordt waarboven je zelfs rente moet betalen om je spaargeld bij een bank te stallen. Iets wat iedereen met spaargeld ziet gebeuren. Ik heb zelfs getwijfeld of ik de blog wel moest plaatsen, want het voelde toch een beetje als het intrappen van een wijd openstaande deur. Maar toch kreeg ik de nodige verhalen en anekdotes en vragen binnen naar aanleiding van deze blog. Veel gestelde vraag is of ik nog tips heb om spaargeld te beheren zodat het toch rendeert en je er bij kunt.

Het antwoord is: Nee. Die tips heb ik niet. En volgens mij kan het op dit moment ook gewoonweg niet.

Vroeger hadden financiële partijen ons hard nodig. Ze betaalden een riante rente, maar altijd minder dan ze zouden moeten betalen als ze het geld op de kapitaalmarkt haalden. Dat geld leenden ze tegen hogere rente uit aan bedrijven, of staken ze in hypotheken waar wij dan ook weer een hogere rente voor betaalden. Het verschil was voor hun eigen kosten winst en bonussen. Maar sinds een aantal jaren krijgen de banken het geld gratis van de Europese Centrale Bank. En hebben ze ons dus niet meer nodig. Sterker nog, geld dat ze niet uit kunnen lenen moeten ze stallen bij de centrale bank. En daar moeten ze voor betalen. Dus hebben ze ons geld liever niet.

De spaarrente is overal extreem laag, zeker op vrij opneembare rekeningen zonder beperkende voorwaarden. Sommige mensen zie ik dan nog wel ‘klooien’ met depositoladders. Daarbij deel je je spaargeld bijvoorbeeld door 5 en leg je elke 3 maanden dat eenvijfde deel in op een deposito van een jaar. Het vijfde deel laat je op een spaarrekening staan. Op die manier heb je altijd eenvijfde beschikbaar en elke 3 maanden een groter bedrag als het nodig is, en vang je iets meer rente. Maar ook op deposito’s is de rente niet om over naar huis te schrijven. Veel werk voor weinig rendement dus.

Misschien is het beter om je eens af te vragen waar je zoveel contant geld voor aanhoudt? Ik snap dat ondernemers (vooral kleine zelfstandigen) een buffer van een jaartje willen hebben voor tijden van lagere of ontbrekende omzet. Ik snap het ook als mensen verwachten binnen afzienbare tijd een grote uitgave te doen, zoals de aankoop van een auto of een huis of een grote verbouwing. Maar buiten dat? De gemiddelde loonslaaf in Nederland houdt volgens mij vooral contant geld aan uit angst en onzekerheid. En daar kun je ook andere dingen mee doen, zoals De Budgetman onlangs schreef.

Zelf heb ik jaren geleden al de keus gemaakt om minder contant geld aan te houden. Dat is ook bij mij een langdurig proces geweest. Ik moest eerst echt het gevoel hebben dat ik mijn inkomsten en uitgaven goed in beeld had. Dat er geen grote verrassingen op zouden kunnen treden. Daarna ben ik stapsgewijs geld in de andere twee pijlers van mijn vermogen gaan steken. Het huis (middels de extra aflossingen) en mijn beleggingsportefeuille. Daarbij let ik wel op de verhoudingen, ik wil niet meer dan de helft van mijn vermogen in stenen hebben zitten. Dat is geen exacte wetenschap, dat is gewoon iets waar ik me veilig bij voel.

Terugkijkend ben ik erg blij met mijn keuze om het spaargeld af te bouwen, al had ik destijds ook niet kunnen voorzien dat de rente zo langdurig zo laag zou worden. Ik heb zelf nog 4 maanden aan leefgeld, plus de inhoud van mijn potjes, op een spaarrekening staan. Bij elkaar iets van € 15.000. Ik hoop niet dat de banken de grens voor negatieve rente zo diep laten zakken.

Ja, ik accepteer noodgedwongen dat ik op dat spaargeld geen rendement maak. Het kost geld. Om de koopkracht bij te houden zou de rente in elk geval de inflatie en de vermogensrendementsheffing moeten afdekken. Dat doet het natuurlijk bij lange na niet met een rente van 0,01%.

En bij grote verrassingen? Dan verkoop ik desnoods een stukje van mijn beleggingen. Ik beleg al zo lang dat ik dat nauwelijks merk in het rendement. En dan heb ik het geld ook binnen twee werkdagen op mijn lopende rekening beschikbaar. Snel genoeg voor vrijwel elke noodsituatie.

Hoe kijk jij naar jouw spaargeld?