Bewust Leven

‘Blog over (financieel) bewust leven’. Dat is al een tijdje de ondertitel bovenaan Geldnerd.nl. Dat is niet altijd zo geweest. De eerste jaren stond er ‘Bloggen over persoonlijke financiën’. Het is het enige dat ik aan de vormgeving van deze blog veranderd heb sinds ik er 5 jaar geleden mee begon. De vormgeving en opmaak zijn al die tijd niet veranderd. Waarom ook? Maar die ondertitel dus wel. En dat is een hele bewuste keuze waar ik, zoals de meeste dingen, lang en diep over heb nagedacht.

Ik werd op dit punt nog weer eens getriggerd toen ik onlangs het epistel over Intentioneel Leven las van Ernst-Jan Pfauth (die we inmiddels toch wel collega-FIRE-blogger mogen noemen, naast alle andere nuttige dingen die hij doet). Een van de dingen die ik mooi vind aan dat schrijven zijn de concrete voorbeelden die hij geeft. De afgelopen jaren heb ik persoonlijk ook twee filosofieën omarmd: FIRE en Minimalisme. En bij beide is Bewust Leven de rode draad. Bewust keuzes maken. Vandaar de ondertitel.

Sinds 2003 ben ik bewust bezig met mijn financiën. In eerste instantie keken Ex en ik eens per kwartaal naar onze inkomsten en uitgaven. Dat was een begin. Bewustzijn van wat er inkwam en wat er uitging. Pas later, stapsgewijs, werd dit uitgebreid. Bewuste keuzes maken in waar we wel (en niet) geld aan uitgaven. Abonnementen rationaliseren. Inzoomen op grotere uitgaven. Een plan maken voor de aflossing van onze hypotheek. Plannen wat ik elke maand wilde sparen en beleggen. Wat hebben al deze dingen met elkaar gemeen? Het zijn Bewuste Keuzes. Ik laat het niet meer ‘zomaar gebeuren’ met mijn financiën en kijk aan het eind van de maand wat er overblijft om te sparen. Nee, ik spaar en leef van wat er overblijft, omdat ik weet wat er binnenkomt en waar het naartoe moet.

Iets soortgelijks is er gebeurd met mijn spullen. Geholpen door 7 verhuizingen in 7 jaar tijd ben ik steeds bewustere keuzes gaan maken over de ‘aardse goederen die ik wil bezitten. Geen auto. De bezittingen die er waren zijn met behulp van opruimgoeroe Marie Kondo geprioriteerd. Mijn kledingkasten zijn gerationaliseerd en worden twee keer per jaar door mij ‘onderhouden’. Ook mijn boekencollectie en memorabilia moesten er aan geloven, net als de verzameling apps op mijn mobiele telefoon. Wat ik bezit en wat ik koop, het zijn bewuste keuzes. En zelfs over mijn digitale informatie en privacy heb ik bewust nagedacht. Bewust gekeken hoe ik met mijn persoonlijke informatie om ga en ook een aantal maatregelen genomen, gegevens verplaatst en software vervangen. Een proces dat nog steeds aan de gang is.

Vorig jaar moest ook mijn gezondheid eraan geloven. Twee decennia lang heb ik stevig overgewicht gehad, waar ook nog wel elk jaar een kilootje bijkwam. Soms deed ik een paar weken mee aan een dieetrage en gingen er wat meer kilo’s vanaf. Die er vervolgens meteen weer aankwamen (met bonus) als ik weer stopte met het dieet. Pas toen ik mijn levensstijl omgooide, en bewust ging kiezen wat ik wanneer in welke hoeveelheden in mijn mond stopte, lukte het na 20 jaar overgewicht eindelijk om echt af te vallen. Bewust leven.

Vlieg ik dan nooit uit de bocht? Ben ik dan één brok zelfbeheersing? Nee hoor, verre van. Maar steeds vaker is het een incident, en weet ik mijzelf ook snel weer te herpakken. Uit de bocht vliegen mag, het is een van die dingen die ons ‘mens’ maakt. Perfectie bestaat niet, gelukkig niet. Maar er zit een wereld van verschil tussen bewust en onbewust leven. Bewuster leven, voor mij is het één van de mooiste opbrengsten van de zoektocht naar financiële onafhankelijkheid.

Hoe bewust zijn jouw keuzes?

Extra aflossen of beleggen? Een kwestie van vrijheid!

Onlangs schreef ik over het omslagpunt van onze hypotheek, het punt waarop onze (door de sneeuwbal stijgende) extra aflossing structureel hoger werd dan onze (door het lineaire karakter dalende) reguliere rente en aflossing. Tot mijn eigen verbazing brak deze post alle bezoekersrecords, met dank aan Google vonden letterlijk tienduizenden lezers de weg naar mijn bescheiden schrijfsel. Dat leverde ook een groot aantal reacties op, bij de blogpost en in de e-mail. Een aantal van deze reacties en vragen vragen een uitgebreider antwoord, oftewel een aparte blogpost.

Een aantal reacties ging over de vraag of het niet aantrekkelijker zou zijn om dat geld maandelijks in een indexfonds te stoppen. Het gemiddelde rendement op beleggen (historisch een procent of 7 jaarlijks bij een goed gespreide portefeuille over meerdere decennia) is economisch misschien interessanter dan het versneld aflossen van een hypotheek met (in ons geval) 2,2% rente. Daarmee wordt een oude en regelmatig terugkerende discussie in de wereld van financieel bewust levende mensen aangestipt. Ga je extra aflossen of ga je beleggen?

Vorig jaar heb ik er ook al eens over geschreven, toen naar aanleiding van de plannen met Box 3. Een aantal jaren geleden heb ik namelijk een andere route gekozen. Een tweesporenbeleid. Enerzijds versneld aflossen op de hypotheek ter structurele verlaging van maandlasten en anderzijds maximaal vermogen opbouwen via ETF-beleggen. Die laatste categorie zal, als de nieuwe belastingplannen doorgaan, wel met een procentje minder verwacht gemiddeld rendement per jaar plaatsvinden door de hogere belasting op beleggingen. Maar de weg naar financiële onafhankelijkheid is een marathon, geen sprint. En ik eet van twee walletje, zowel in #teamlagelasten als in #teambeleggen.

Als ik zo snel mogelijk financieel onafhankelijk zou willen worden en alleen naar rendement zou kijken, dan is beleggen met een lange tijdshorizon inderdaad de betere optie. Maar dat is niet het enige perspectief. We zoeken immers naar financiële vrijheid en onafhankelijkheid, toch? Die in elkaars verlengde liggen volgens de Dikke Van Dale. Vrijheid (vrij·heid) (de; v; meervoud: vrijheden) wordt gedefinieerd als ‘het vrij-zijn; = onafhankelijkheid’. Maar ook als ‘daad die de gewone grenzen overschrijdt: zich vrijheden veroorloven’. Die luie Van Dale definieert Onafhankelijkheid (on·af·han·ke·lijk·heid) (de; v)) vervolgens als ‘vrijheid, zelfstandigheid’. De sociologie definieert vrijheid als de mogelijkheid om naar eigen wil te handelen. En maakt een onderscheid tussen negatieve en positieve vrijheid. Negatieve vrijheid is de ‘vrijheid van invloed van anderen’, en positieve vrijheid is de ‘vrijheid tot het inzetten van je eigen vermogen’. De mogelijkheid om te kiezen en het eigen leven in te richten, de vrijheid wanneer het gaat over de vrije wil. Financieel vrij zijn, of financieel onafhankelijk zijn, heeft natuurlijk iets van beiden. Het is de vrijheid van de invloed van een werkgever, de belastingregels, de hypotheekverstrekker, maar ook de vrijheid om echt zelf te kiezen hoe je jouw dagen besteedt.

En daar wringt het. Onze samenleving is ingericht rond het verschijnsel geld. Vrijwel iedereen heeft een bepaalde hoeveelheid geld nodig om staande te blijven en deel te nemen. En er is een sterke druk om te streven naar meer. Meer geld, een groter (duurder) huis, meer spullen, exotischer en duurdere vakanties. Je wordt geacht om mee te doen en te streven naar meer. Door harder en meer werken meer inkomen verdienen om een steeds duurdere levensstijl te bekostigen. Maar ‘meer’ betekent meestal ook: meer afhankelijkheid. En dus minder vrijheid.

Hier komen we dus op dat aspect van vrijheid waar Van Dale het absoluut bij het rechte eind heeft. Ik stel een daad die de gewone grenzen overschrijdt, ik veroorloof mijzelf vrijheden. Op twee manieren wijk ik af van wat we ‘gewoon’ zijn gaan vinden. Ik streef niet meer naar meer. Ik wil geen groter huis. Ik wil minder spullen, niet meer. Maar financieel zorg ik ook dat ik met minder toe kan. En dat is waar het versneld aflossen van de hypotheek aan bijdraagt. Want elke maand wordt het bedrag dat we moeten betalen aan onze hypotheek 0,6% lager. We betalen dat geld wel, het vormt bij elkaar opgeteld onze sneeuwbal. In de meeste huishoudens is ‘wonen’ namelijk de grootste uitgavenpost. Voor huurders gemiddeld 38% van het besteedbaar inkomen, voor kopers zo’n 29%. In Huize Geldnerd zitten we iets onder het gemiddelde. Maar de vaste lasten van onze hypotheek zijn wel ongeveer 40% van de uitgaven in de gezamenlijke huishouding. Met afstand de grootste post. Bijna 4 keer zoveel als wat ons Hondje maandelijks kost, en ook ongeveer 4 keer zoveel als we aan boodschappen uitgeven.

Daar zit wat mij betreft de crux. Want je kunt dus wel af en toe een latte minder kopen, maar dat zet niet zo heel veel zoden aan de dijk. Maar consequent elke maand die sneeuwbal vergroten en extra aflossen eet, stapje voor stapje, onze grootste kostenpost op. Onze sneeuwbal is op dit moment al ongeveer € 400 per maand. En we lossen maandelijks vrijwillig € 1.000 af bovenop de verplichte rente en aflossing. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Als er in Huize Geldnerd dus een keer iets gebeurt, kunnen we nu al in één klap € 1.400 per maand besparen. Gewoon door te stoppen met wat we niet hoeven te betalen. Het gaat niet alleen om de meer! meer! meer! van het verwachte beleggingsrendement, maar ook om de minder! minder! minder van minder geld nodig hebben om toch het leven te kunnen leiden dat je wenst.

En over 9 jaar? Dan is de hypotheek klaar. Afgelost. En dan halveren dus zo ongeveer de maandlasten in Huize Geldnerd. En zo wordt onze afhankelijkheid van de invloed van anderen, van de werkgever, het belastingstelsel, de hypotheekverstrekker, al die afhankelijkheden die de meeste mensen in hun leven opbouwen, met elke maand die verstrijkt een stuk kleiner.

Dat is Vrijheid. Ook vandaag al, en niet pas over 9 jaar. Dat is wat ik zie als ik naar mijn Sneeuwbal-grafiek kijk. En daar gaat het om. Voor mij in elk geval wel.

Wat betekent vrijheid voor jou?

Een bril is geen gadget

Mijn blog is er eerst en vooral ook mijn eigen gedachten te ordenen. Dat betekent soms ook dat er gedachten verschijnen die nog niet helemaal ‘rijp’ zijn. Daar werd ik weer eens mee geconfronteerd toen ik onlangs schreef over mijn jaar (bijna) zonder gadgets. In deze blog liepen twee dingen door elkaar: mijn gadgets en mijn grotere uitgaven. Dus in deze blog mijn vervolggedachten.

Ik geef toe, er is de nodige overlap… Dat komt ook omdat ik, naast mijn kledingbudget (waar eerder al veel over te doen was), niet zo heel veel uitgeef. Ik ga wel eens met iemand naar de kroeg of een hapje eten. En ik heb een budget voor uitstapjes en vakanties. Maar dan heb je de grote uitgaven wel gehad. Behalve dus die andere categorie grote uitgaven die periodiek terugkomen: mijn gadgets en mijn bril…

En ik geef ook toe, ik heb een dure smaak. ‘Duur fruit’, zoals Chris van The Pursuit of Hot opmerkte. Als ik iets koop, dan koop ik ook iets met specificaties waardoor het lang(er) mee kan. Ik koop echt niet elke nieuwe telefoon die uitgebracht wordt, maar ben van de iPhone 5S naar de iPhone 8 gegaan. En dan alleen nog omdat de 5S er technisch mee ophield (maar gelukkig nog goed genoeg was om de inruilkorting te krijgen). En waar ik vroeger elke twee jaar een nieuwe laptop kocht (ik houd mijn uitgaven bij sinds 2003, dus dat was makkelijk na te zoeken…), gaat de machine waar ik dit stukje op zit te tikken nu alweer bijna 4 jaar mee. Langzaamaan veranderen er dus wel dingen in mijn consumentengedrag. Maar ook voor die laptop geldt: als er een nieuwe komt, dan wordt het een model met stevige specificaties en een dito prijskaartje. Omdat ‘ie dan langer meegaat, en geen belemmering is voor de hobby’s en experimenten die ik ermee uitvoer.

Mijn budget voor gadgets is mijn ‘pretgeld’. Mijn ‘quality of life’ geld. Omdat ik gewoon geen zin heb om supersober te leven. Maar ook nu wil genieten van de mooie dingen van het leven. Daarin maakt iedereen z’n eigen keuzes.

In dat licht las ik laatst een interessant stukje bij Budgets Are Sexy. iPhone gebruikers zijn sowieso geneigd om meer uit te geven dan Android gebruikers. Al denk ik zelf eerder dat het omgekeerd is. Je bent geneigd om meer uit te geven, dus ben je bereid meer te betalen voor een smartphone. Alhoewel het prijsverschil tussen de topmodellen van Samsung en Apple natuurlijk heel beperkt is, die twee houden elkaar overduidelijk goed in de gaten. Maar in het Android-kamp heb je ook (veel) goedkopere modellen, dus dan is meer spreiding in de antwoorden ook waarschijnlijker. Het artikel meldde overigens ook dat iPhone-gebruikers 27% meer kans hadden om ‘erg gelukkig’ te zijn met hun leven, en meer geneigd waren gelukkig te zijn in een relatie. Maar goed, ik heb hier geen zin om in te gaan op het verschil tussen ‘correlatie’ en ‘causaal verband’, dat kan Mariimma veel beter dan ik.

En die bril? Tsja… Daar spelen twee overwegingen een rol. De eerste is dat mijn ogen gewoon niet best zijn. Zware afwijking, cilinder, en vanwege de leeftijd ook varifocus. Als je dan niet jampotjes wilt lopen, zijn de glazen duurder dan gemiddeld (extra dun, krasbestendig, dat soort dingen). Kunnen ze goedkoper dan ik nu heb? Vast en zeker! En dat geldt ook voor mijn montuur. Maar daar speelt ook een beetje ijdelheid een rol. Mijn omgeving, en vooral ook Vriendin en Hondje, moeten er elke dag tegenaan kijken. Zelf hoef ik er alleen maar doorheen te kijken. Dan vind ik wel dat die bril er, ook na 21/2 jaar dagelijks gebruik, nog goed uit moet zien. In het verleden heb ik hier wel eens op bezuinigd, maar daar ben ik van teruggekomen. Mijn ogen zijn belangrijk, ze maken het mij mogelijk om naar deze wereld te kijken. Daar heb ik dat geld graag voor over.

De bril is voor mij dus een ‘must’. De gadgets zijn ‘wants’. Maar wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ik er bewust voor kies om hieraan het geld uit geven dat ik doe. Daar mag iedereen verschillend over denken, ik ben erg blij dat ik me daar niets van aan hoef te trekken.

Denk jij bewust na over jouw uitgaven?