Deze maand is het 10 jaar geleden dat de Amerikaanse zakenbank Bear Stearns failliet ging. Terugkijkend was dat de eerste dominosteen die omviel in wat uiteindelijk ‘de financiële crisis’ werd. En zoals jullie weten denkt Opa Geldnerd (soms beter bekend als ‘Dr. Doom’) al een tijdje na over de volgende crisis. Want die komt. Alleen weet niemand wanneer.
Over de aanleiding van de volgende crisis heb ik wel een idee. Goedkoop geld. De rente is al jaren extreem laag, en de centrale banken hebben honderden (duizenden…) miljarden aan geld gecreëerd en in ‘de markt’ gepompt. Met dat geld zijn beleggers op zoek gegaan naar rendement, wat in toenemend mate niet te vinden is. Maar al dat extra geld (en vooral de lage rente) heeft ook een nieuwe (en misschien niet helemaal realistische) stijging van de huizenmarkt mogelijk gemaakt.
De afgelopen maanden zie ik een aantal signaaltjes die mij vertellen dat het einde van de opgaande lijn nabij is. Geen grote waarschuwingslampen met harde sirenes, maar kleine knipperende rode led-lampjes.
In de Verenigde Staten stijgt het aantal mensen dat hun creditcardschulden en/of de lening voor hun auto niet meer kan betalen. Dit terwijl de werkloosheid niet bepaald hoog is. Maar je ziet wel dat de inkomensstijging achterblijft bij de economische groei.
Verder dalen de detailhandelsverkopen in de Verenigde Staten ook al een paar maanden. Dat wordt gezien als een graadmeter voor het vertrouwen van de Amerikaanse consument in de economie, en vooral ook in de eigen financiële toekomst. Nu denk ik persoonlijk ook wel dat ze daar een president hebben waar je als normaal denkend mens voorzichtig van wordt. De detailhandel is 2/3 deel van de Amerikaanse economie, dus deze indicator is wel belangrijk.
Ook zie je dat diverse economische modellen een lagere economische groei voorspellen, zoals het GDPNow model van de FED in Atlanta of het eigen model van zakenbank JP Morgan, dat de kans op een recessie in de komende drie jaar berekent. Nu is er natuurlijk heel veel te doen geweest over de voorspellingen van economen, in de vorige crisis waren ze beter in achteraf uitleggen wat er gebeurd was. Dat geloofwaardigheidsprobleem is er ook met Technische Analyse, waar sommige modellen ook waarschuwingen afgeven.
Wat dan wel weer goed nieuws is: de stijging van de olieprijzen zet niet door, ondanks de verwoede pogingen daartoe van de OPEC. Ze hebben minder macht om de prijs te manipuleren dan in het verleden. En ja, ik weet dat we minder afhankelijk worden van olie, maar vooralsnog gaat dat in een tergend traag tempo.
En nu dreigt er dan een Handelsoorlog. We, of in elk geval meneer Trump, hebben niet geleerd van de geschiedenis. Die ons vooral geleerd zou moeten hebben dat oorlogen, ook handelsoorlogen, meer schade berokkenen dan dat ze problemen oplossen. Verschillende economen verwachten dat dit kan helpen om een nieuwe economische crisis te versnellen. En het zorgde er vorige week in elk geval voor dat mijn beleggingsportefeuille ruim 3,5% minder waard werd.
Wat te doen?
Voorlopig doe ik niks. Gewoon doorgaan met inleggen. De geschiedenis heeft bewezen dat die strategie uiteindelijk de grootste kans op succes heeft. Wel ben ik nog aan het kijken naar de balans in mijn portefeuille. Die is vrij zwaar aan de dollarkant en misschien een beetje zwaar op de Verenigde Staten, waar op dit moment ruim 68% van mijn portefeuille belegd is (met dank aan Morningstar voor dit overzicht). De komende periode zal ik iets meer van mijn inleg in de rest van de wereld stoppen.
Hoe kijk jij op dit moment naar ‘de markt’?
Ik was al benieuwd waar Dr Doom gebleven was 😉
Blij te zien dat ie weer terug is! Maar die lampjes zijn niet alleen bij jou op de horizon verschenen. Al is de mogelijke handelsoorlog door Mr Trump misschien wel een disco ipv lampje. We gaan het zien 🙂
Hè fijn, opa Doom, ik miste hem al! Maar ik deel je verwachting wel een beetje. Zeker zolang een kleuter het machtigste land van de wereld bestuurt. En die rente, die kan zo langzamerhand alleen nog maar omhoog. De Amsterdamse huizenmarkt heeft vrij bizarre vormen aangenomen. Ik denk dat ik binnenkort de waarde van mijn huis maar eens ga cashen 😉
Ik las het op je blog, lijkt me helemaal geen verkeerd idee! Dan toch die mooie watermolen maar doen?
Ja verdorie, met dit soort negativiteit maak je de makt ook kapot. Vertrouwen, dát is juist wat we nodig hebben. Dan spenderen we tenminste en gebruiken en het geleende geld waar het eigenlijk voor bedoeld is: uitgeven! Tsssssss jij met je waarschuwingen, bah. En dan achteraf zeker ook nog ‘zie je wel zeggen’. 😉
Uhuh… Morgen op voorpagina FD in Telegraaf-grootte chocoladeletters: Blogger Geldnerd schrijft de AEX 5% naar beneden… Subkop: “Blogger gelyncht door woedende menigte” ?
Waar moeten we je halen? !
<>
Hahaha. Inderdaad Dr. Doom is terug. Maar je slaat de spijker wel op de kop. Het lijkt of ik Kees de Kort hoor praten. Die roept dit ook al tijden.
Maar wat betreft je beleggingsportefeuille, dat herken ik ook. Vorig jaar compenseerden de stijgende koersen de enorme terugval in waarde van de dollar nog, maar dat lijkt nu ook over. Ik zoek dus ook wat meer richting euro en andere munten…
En ik ga proberen wat meer cash achter de hand te houden voor wanneer het echt hard naar beneden gaat..
Ik overweeg, als het echt hard naar beneden gaat, om de obligaties te verkopen en vol in aandelen te gaan. Maar ik weet nog niet of ik dat ook echt durf als het moment daar is… ?
Snap ik. Al moet ik zeggen dat mijn obligaties het ook niet echt lekker doen op dit moment.
Klopt, maar ze gaan in elk geval; minder hard naar beneden. Obligaties verkopen en geld inzetten op aandelen overweeg ik vooral om het (in mijn ogen) grotere opwaartse potentieel van aandelen te benutten, zodat een eventuele daling van mijn vermogen weer sneller weggewerkt is. Veel mensen zijn vergeten dat het dieptepunt van de aandelenmarkt de vorige keer al in maart 2009 lag….
Ik vroeg me al af wanneer er een doom bericht zou komen! Ergens wel goed om te lezen, want het zijn allemaal punten die heel logisch op zijn plek vallen.
Aan de andere kant heb ik, als belegger, nooit heel bewust een crisis meegemaakt. Voorlopig zullen we (proberen) te blijven investeren. Hoewel ik wel heel benieuwd ben wat dit voor effect op de huizenmarkt kan gaan hebben…
Oude man als ik ben, heb ik al verschillende crises als belegger meegemaakt. 1987, 2001, 2008…. Vooral doorgaan is het devies, en je zenuwen in bedwang houden als er 10, 20, 30 procent van de waarde van je vermogen verdampt is de grote uitdaging.
Wat, moet ik nou stoppen met je volgen opdat ik niet meer door dit soort markt timing glazen bollen praat beïnvloed word ?? Oftewel, ik kijk niet naar de markt en hou stug vast aan mijn strategie.
Mij volgen doe je sowieso vrijwillig… ? En de kern van mijn stukje is (uiteraard) de laatste alinea. Gewoon doorgaan…. Maar ik ben wel benieuwd hoeveel stalen zenuwen iedereen (inclusief ikzelf) heeft als het echt weer naar beneden dendert. Een stukje verwachtingenmanagement voor de jongere generatie die nog nooit een ‘echte’ crisis heeft meegemaakt?
In een bepaald opzicht kijk ik alweer uit naar de volgende recessie, die hopelijk wat langer aanhoudt…. Dan wordt het weer wat leuker om de weg op te gaan, per fiets of per auto. Nu is het filerijden en fijnstofhappen. En ik geloof dat het niet alleen voor het milieu, maar ook voor het vaderlands welbevinden best wat minder mag met de economie. Maar ja, wie gelooft dat nu ook…
Ik ben wel benieuwd wat er deze keer uit de kast wordt getrokken om de crisis te lijf te gaan. De klassieke hulpmiddelen, zoals renteverlagingen, hebben we niet meer beschikbaar. Kon weleens het einde van de Euro in zijn huidige vorm betekenen. Dan wordt zuid-Europa weer ‘ouderwets’ goedkoop 😉
De cashbuffer aangevuld, check!
De voorraadkast ligt vol met eten, check!
Chips en TV staan klaar om te genieten van het gekkenhuis wat zich straks weer gaat afspelen, check!
Het ligt er helemaal niet dik bovenop: Crashende crypto’s, Olie futures door de Chinezen, daar gaat de petrodollar, en maar meer gratis geld blijven lenen. Ooit komt het wel weer goed.
Ik sta volledig achter je mening. Alle seinen voor een nieuwe crisis lijken op groen te staan als het aan mij ligt. Desondanks dat blijf ik lekker aandelen kopen. Al is het maar om mijn portfolio niet te ver in waarde te laten dalen 🙂 Dat moet toch aangevuld worden met nieuw geld.
Buy and hold ?
Ik heb geoefend met crypto, waar die crashes met enige regelmaat gebeuren. Nu maar hopen dat dat genoeg eelt heeft gekweekt om ook op de beurs die kalmte te bewaren.