Afgelopen vrijdag spatte de opluchting in Den Haag van het scherm af. Er was (wederom) een pensioenakkoord. Net als vorig jaar. De opluchting was wel begrijpelijk. Minister Koolmees wil nog snel met de benodigde wetgeving aan de slag, en de Tweede Kamerverkiezingen zijn volgend jaar maart al. Dus hij heeft een beetje haast om de pensioenhervorming nog als ‘zijn succes’ te kunnen claimen en de benodigde ‘staatsman’ en ‘hervormer’ puntjes binnen te kunnen slepen. En de vakbonden en werkgevers hadden een heel ander belang. Die weten dat na de zomer de verkiezingscampagne losbarst. Dan loop je altijd het risico dat controversiële en ingewikkelde onderwerpen geparkeerd worden tot na de verkiezingen. En dan moet je maar afwachten wie er gewonnen heeft, wat voor coalitie er komt, en wat die met elkaar afspreken over het thema. Kortom, de verschillende partijen hadden zo hun eigen redenen om opgelucht te zijn.

Wat er precies is afgesproken weten we nog niet. Het schijnen 5 A4tjes te zijn en het FD claimt ze te hebben. Ik heb ze zelf nog niet kunnen vinden. De komende dagen overleggen de vakbonden en werkgevers met hun achterban. Als daarbij geen ongelukken gebeuren (en dat is niet 100% zeker, al klonken de partijen vrijdag bij de presentatie uiteraard positief) gaat het verhaal met de achterliggende berekeningen naar de Tweede Kamer. Ik ga er van uit dat de hele stapel documenten dan ook openbaar wordt. De verzekeraars meldden afgelopen zaterdag in elk geval dat ze al een ‘weeffout’ gevonden hadden. Politiek correcte terminologie voor iets dat je niet goed uitkomt of waar je het niet mee eens bent.

Afschaffing doorsneesystematiek

Ook ik ben er nog niet helemaal gerust op. Eén van de issues van de nieuwe plannen was en is de compensatie voor de afschaffing van de doorsneesystematiek, de bijdrage van jongere werknemers aan het pensioen van oudere collega’s. Als je dat doet ontstaat er een gat in de pensioenopbouw van werknemers ouder dan 35 (ja, ik heb hier eigenbelang…). Deels lijkt dat opgelost als ik de berichten zo lees, maar het FD meldt dat er in de tekst staat dat ‘er een adequate compensatie moet komen’ voor de gevallen waar dat niet zo is. Uhuh. Blijft dus een bommetje.

Rekenrente wordt projectierendement

Een ander issue was de rekenrente, die pensioenfondsen moesten gebruiken om hun toekomstige verplichtingen te berekenen. Die is gebaseerd op de kapitaalmarktrente. En die zweeft al een hele tijd rond de nul, voorlopig is daar geen zicht op verbetering. Vrijwel iedereen wilde daar dus van af. Pensioenen gaan in het nieuwe stelsel meer meebewegen met de financiële markten. Pensioenfondsen mogen pensioenen gaan berekenen met een ‘projectierendement’. De hoop is dat uitkeringen dan minder omlaag hoeven en vaker stijgen. Ik ben vooral benieuwd wie dat projectierendement gaat vaststellen en wat daarvoor de basis wordt.

Zware beroepen

Blijkbaar gaat er ook iets extra gebeuren voor de zware beroepen, een ingewikkelde en deels subjectieve discussie. Wat precies is nog niet duidelijk, al klonk het bedrag (€ 200 miljoen bovenop de € 800 miljoen die al was afgesproken) mij niet erg hoog in de oren.

Nabestaandenpensioen

Er zijn ook afspraken gemaakt over het nabestaandenpensioen, blijkt volgens het FD uit de A4tjes. Dat is relevant voor Geldnerd en Vriendin, wij gebruiken het nabestaandenpensioen als alternatief voor een overlijdensrisicoverzekering op onze hypotheek. Het nabestaandenpensioen wordt gebaseerd op risicodekking, een soort verzekering dus. Bij overlijden houdt de partner recht op een levenslange uitkering, het eerdere idee van beperking tot vijf jaarsalarissen heeft het (gelukkig voor Geldnerd en Vriendin) niet gehaald. De hoogte is onafhankelijk van de diensttijd. Nadeel van risicodekking is dat wie uit dienst gaat, niet meer verzekerd is, daarover lijkt afgesproken te zijn dat de dekking nog een tijdje doorloopt na uitdiensttreding.

Smeerolie was nodig

Als ‘smeerolie’ voor het akkoord, om de partners over de streep te trekken, heeft minister Koolmees beloofd om eind dit jaar opnieuw de regels voor pensioenverlagingen te versoepelen. De kans op pensioenverlagingen is dus een stuk kleiner geworden. Ik had dat eigenlijk wel verwacht, een pensioenverlaging vlak voor de verkiezingen is meestal niet zo goed voor je populariteit. Twee vliegen in één klap dus.

We zijn er bijna nog lang niet

Wie denkt dat we er nu bijna zijn: vergeet het maar. Alle achterbannen gaan wat vinden, de Tweede Kamer waarschijnlijk ook. Daarna moet alles verankerd worden in wetgeving. En dan moeten de werkgevers en werknemers alles nog vastleggen in nieuwe pensioenregelingen en daar afspraken maken met de pensioenfondsen. De pensioenfondsen krijgen tot 2026 om over te stappen op het nieuwe pensioensysteem. Er moet in de tussentijd nog heel veel gebeuren voordat we weten wat het voor ieder van ons persoonlijk gaat betekenen.

Houd jij het pensioennieuws in de gaten?

NB: Uiteraard ben ik niet de enige financiële blogger die hierover schrijft. Groeigeld schreef vrijdag al over het pensioenakkoord. En Stoppen Voor Mijn Vijftigste (SVMV) noemde het gisteren een ver-van-zijn-bed-show en vaag. Overigens heeft Nieuwsuur een heel informatief filmpje gemaakt, SVMV verwees er ook naar.