In 2018 werd ook ik ‘slachtoffer’ van de Europese Unie. Door de MIFID-2 regelgeving moest ik mijn portefeuille omgooien. Voor wie het niet meer (of: nog niet) weet: de MIFID-2 regels van de Europese Unie schrijven vanaf 2018 voor dat er voor elk beleggingsinstrument een document met essentiële beleggingsinformatie (EID) beschikbaar moet zijn. Ook voor ETFs. En de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten heeft erbij verzonnen dat die informatie alleen in het Nederlands beschikbaar mag zijn. Doe je dat niet, dan mag het product in Nederland niet verhandeld worden. Dat is nergens voor nodig, andere landen staan ook andere talen dan hun primaire landstaal toe. Zuur, want daardoor zijn diverse goedkope en aantrekkelijke Amerikaanse ETFs voor Nederlandse beleggers vrijwel niet meer toegankelijk. Terwijl je in Nederland bijvoorbeeld nog wel gewoon in veel complexere (en riskantere) CFDs mag handelen.

Ik heb destijds een aantal brieven en mails gestuurd aan de AFM. En ook steeds keurig antwoord gekregen, maar uiteindelijk niet bereikt wat ik hoopte te bereiken. Namelijk dat er zou worden toegestaan dat onze favoriete Amerikaanse ETFs weer gewoon aangeboden mochten worden in Nederland. Maar het bleef wel in mijn hoofd zitten, en ik bleef zoeken naar kansen om dit punt opnieuw op te pakken.

En die kans is er nu. De Europese Commissie is namelijk bezig met een evaluatie van de effecten van de Markets in Financial Instruments Directive and Regulation (MiFID and MiFIR), de Europese richtlijn die de oorzaak is van onze ETF-ellende. Onderdeel van deze evaluatie is een consultatie via het internet, waar je ook als gewone burger aan deel kunt nemen. Die consultatie is open tot 20 april en kun je hier vinden.

Afgelopen weekend ben ik er een paar uurtjes voor gaan zitten. Het was wel even doorbijten. Er is ook een korte(re) vragenlijst, maar zelf heb ik de uitgebreide vragenlijst ingevuld. Sommige vragen zijn overduidelijk bedoeld voor bedrijven of belangengroepen, die heb ik overgeslagen. Maar grote delen van de consultatie heb ik wel ingevuld. Er was veel ruimte voor vrije tekst om je standpunten uit te leggen, dat was fijn. Ik heb zelfs mijn briefwisselingen met de AFM kunnen toevoegen als onderdeel van de vragenlijst.

Ik hoop dat nog meer mensen de moeite nemen om deel te nemen aan de consultatie. Hoe meer, hoe beter het is! Uit eigen ervaring weet ik dat punten uit dit soort evaluaties altijd serieus meegenomen worden.

Uit de vragenlijst bleek dat de EU zelf ook een beetje verrast is door de effecten die MIFID gehad heeft op het aanbod van sommige beleggingsproducten voor particuliere beleggers. Daarmee is het doel (een gelijk speelveld in de EU) uit beeld. En het is ook niet de bedoeling dat hefboomproducten (zoals CFDs) breder beschikbaar zijn dan minder riskante producten als ETFs. Ze worstelen ook nog met innovaties als cryptocurrencies en peer-to-peer lending. Allemaal onderdelen waar ik specifieke vragen over tegenkwam waar ik mijn ei mening goed over kwijt kon.

Ik ben in mijn antwoorden uitgebreid ingegaan op het feit dat de Nederlandse Autoriteit Financiële Markten heeft besloten dat alleen Nederlandstalige essentiële informatiedocumenten (EID’s) in Nederland zouden worden toegestaan. Daardoor zijn veel zeer aantrekkelijke buitenlandse beleggingsproducten (bijvoorbeeld Amerikaanse low-cost ETF’s) niet meer beschikbaar voor Nederlandse consumenten. Dit beperkt de vrije keuze voor Nederlandse particuliere beleggers, vermindert hun opties om een eigen pensioenvoorziening op te bouwen, en het brengt hogere kosten en meer risico met zich mee. Er is geen gelijk speelveld in Europa. Andere landen, bijvoorbeeld België en Luxemburg, staan ook Engelstalige EID’s toe. Het transparantie- en risicoprofiel voor de gemiddelde ETF is totaal anders dan voor een hefboomproduct zoals een CFD (contract for difference). Als gevolg van de Nederlandse regelgeving kan ik een eenvoudige ETF zoals VXUS niet verhandelen. Ik heb ervoor gepleit dat marktautoriteiten van lidstaten moeten worden verplicht om ten minste één andere taal dan de moedertaal voor EID’s toe te staan, of dat producten die in één EU-lidstaat zijn toegestaan, daarmee ook automatisch in de andere lidstaten verhandeld mogen worden. Vrij verkeer van mensen, goederen, kapitaal en diensten is immers een kernwaarde van de Europese Unie.

Het Nederlandse provisieverbod mag wat mij betreft dan wel weer in heel Europa worden ingevoerd. ik geloof oprecht dat het gezorgd heeft voor een eerlijker markt waarin aanbieders van beleggingen eerder naar het belang van de klant kijken, en niet alleen maar naar welk product hun de meeste provisie oplevert. Ik vind het ook erg jammer dat aanbieders als FLATEX dat provisieverbod via de achterdeur ondermijnen.

De vragen over nieuwe ontwikkelingen vond ik ook interessant. Instrumenten zoals blockchain, cryptocurrencies en peer-to-peer leenplatforms maken het met hun gedecentraliseerde karakter bijna onmogelijk gemaakt voor marktautoriteiten om ze in de gaten te houden. Daar heeft de EU nog niet echt een oplossing voor.

Best nog wel leerzaam dus, meedoen aan zo’n consultatie. En voor een goed doel, misschien kunnen we over een tijdje weer handelen in een breder en goedkoper aanbod aan ETFs!

Doe jij ook mee?