Er is een nieuw thema in FIRE-land. Ethiek. De discussie werd eerder aangezwengeld door Geld-Is-Tijd naar aanleiding van de meet-up in Eindhoven. En afgelopen maandag schreef CheesyFinance er ook zelf een blog over.
Ethiek
De definitie van Ethiek is nog best lastig. Criteria vaststellen voor het juiste handelen. Daar zit een grote dosis persoonlijke normen en waarden in. Wat in de ene omgeving normaal gevonden wordt, is het in de andere omgeving absoluut niet. Je kunt hierover dus hartstochtelijk met elkaar van mening verschillen en toch allebei gelijk hebben, vanuit je eigen context en normen en waarden. Denk homohuwelijk. Denk euthanasie. Denk Zwarte Piet.
Ethiek en Financiële Onafhankelijkheid
Ethiek is een thema dat mij al lang bezig houdt. Op de middelbare school heb ik les gehad in klassieke filosofie, en daar is ooit de basis gelegd voor deze interesse. Ik probeer bewust na te denken over wat ik doe en waarom ik het doe. En dan merk je best wel vaak dat het erg lastig is om (ook naar je eigen maatstaven) ethisch te handelen. Ik heb die worsteling al langer met beleggen. Zo zou ik liever niet beleggen in wapens, tabak, en andere schadelijke dingen. En zelf heb ik ook moeite met beleggen in niet-democratische landen. Maar ik beleg vooral in ETFs die indexen volgen. En daar zitten dat soort fondsen wel in. Ook mijn pensioenfonds belegt niet helemaal ‘zuiver’, dat weet ik. In het verleden heb ik wel eens gekeken naar meer ethische alternatieven, maar dat kost veel. Zowel in termen van lager rendement als in termen van hogere kosten. Dus <schaamte aan> beleg ik gewoon door <schaamte uit>. En, zoals terecht wordt opgemerkt in de reacties bij CheesyFinance, dat geldt ook voor je eigen consumptie. Alles biologisch en Fairtrade kopen kan, maar dan ben je een stuk duurder uit. Dat merk je in je spaarpercentage. En dus ook in je FIRE-moment.
Belastingontwijker
De recente discussie voegt er een dimensie aan toe. De ethiek van tegendraads handelen als deelnemer aan onze samenleving, en dan vooral als belastingbetaler. Ons belastingstelsel is gebaseerd op aannames. De aanname dat we allemaal werken tot we er dood bij neervallen onze officiële pensioendatum en dus loonbelasting en sociale verzekeringspremies betalen. De aanname dat we allemaal maximaal consumeren en dus BTW betalen. De aanname dat we niet teveel sparen en dus niet of maar een beetje vermogensrendementheffing betalen. Het stelsel is gebaseerd op wat ‘gewoon’ gevonden wordt, op de ‘happy flow’.
Wij ‘financieel bewusten’ kiezen vaak een iets ander levenspad. Maar dat maakt ons nog niet meteen onethisch. Als we niet meer werken betalen we geen loonbelasting en geen sociale verzekeringspremies meer. Maar daardoor heb ik dan ook geen recht op een aantal sociale voorzieningen. Ik ben minimalist en consumeer minder, dus betaal ik minder BTW. En de vermogensrendementsheffing is lager, dat klopt. Ik bezit geen auto, dus geen wegenbelasting en brandstofbelasting. Ik neem niet bewust maatregelen om belasting te ontwijken (zoals sommige bedrijven en superrijken lijken te doen), ik volg gewoon een levensweg die niet de meest gebruikelijke is. Gelukkig doet niet iedereen dat, want dan is de overheid er als de kippen bij om het ‘nieuwe normaal’ te belasten. Wordt het aflossen van een huis te populair? Dan schaffen we die aftrekpost toch af?
Kortom, een thema waar je van veel kanten naar kunt kijken. Ik verheug me op het vervolg van de discussies.
Wat vind jij (on)ethisch aan financiële onafhankelijkheid?
FIRE en minimalisme as vorm van belastingontwijking, zo had ik er nog niet tegen aangekeken, maar het klopt als een bus! Vraag is inderdaad of dat onethisch is, legaal is het in ieder geval wel. Maar goed, doe je mee aan het ontmantelen van de verzorgingsstaat door minder belasting en premies te betalen? Je voorkomt in ieder geval ook een hoop milieuschade, dat moet toch ook een hoop waard zijn. Ik kan heel veel redenen voor en tegen bedenken, maar om te zeggen dat ik er al uit ben wat ik er precies van vind, nee. Gaat het mij tegenhouden? Nee, dat zeker ook niet, zo egoïstisch ben ik dan ook wel weer. Geen zin om zelf ongelukkig te moeten zijn ten behoeve van andere.
Trouwens, heb nog een essay staan voor morgenochtend over ethisch investeren.
Ook nog een post liggen voor December over onze laatste milieu bewuste investeringen (bovenop consuminderen). Dit bracht de vraag op, moet je je verantwoordlijkheid nemen als meer vermogend persoon door meer te doen voor het milieu (“omdat het kan”)?
Goede vraag! Dat lijkt me ook een ethische (en dus persoonlijke keuze). In die zin was ik wel verbaasd toen een aantal mensen aangaf bewust voor goedkopere grijze stroom te kiezen. Dat was bij mijn eerdere bericht over wisselen van energieleverancier. Het blijft een persoonlijke afweging.
Ik vind inderdaad dat je als vermogend persoon meer rekening met het milieu moet houden. Kijk, ’n mens die ’n bijstandsuitkering krijgt of werkt voor een minimum loon en daarvan een gezin moet onderhouden zal niet gauw kiezen voor biologische voedsel, kleding zonder tranen, etc. etc. De vermogende mens kan en moet m.i. dit wel doen!
Ik vind deze discussie super interessant, fijn dat er aandacht aan wordt gegeven.
Blijft een leuke discussie! Ik heb twee opmerkingen:
1) sommige mensen vinden iemand asociaal als die persoon minder uren werkt dan hij eigenlijk zou kunnen. Dit doet me aan dit dilbert stripje denken.
1) als echte nerd hoor je ” beleg ik gewoon door ” te schrijven 😛
shit, html verpest mijn hele grap, het had moeten zijn:
2) als echte nerd hoor je ”<schaamte> beleg ik gewoon door </schaamte>” te schrijven 😛
zo dan? tja, nu is het echt niet grappig meer:
2) als echte nerd hoor je ”<schaamte> beleg ik gewoon door </schaamte>” te schrijven ?
Dan ben ik al sinds 1988 asociaal; i love every second!!!!
Ik zal daar heel eerlijk op reageren: ik heb geen last van dit soort ethische vraagstukken omtrent financiële onafhankelijkheid. Ik beleg in wat het meeste rendement oplevert en ik wil zo weinig mogelijk belasting betalen.
Naar mijn mening kun je weinig invloed uitoefenen op het belastingstelsel (op een rood kruisje in het stemhokje na) dus ik vind dat ik daar geen rekening mee hoef te houden. Het belastingsysteem of de economie staat wat mij betreft ten dienste van de samenleving; niet andersom.
Anders hadden we allemaal naar de dealer moeten rennen toen Rutte een paar jaar geleden opriep om vooral wél een nieuwe auto te gaan kopen ondanks de malaise.
Invloed kun je wel uitoefenen door de manier waarop je je geld uitgeeft. Ik baal er al van dat ik elke week 50 euro bij de appie uitgeef. In mijn ideale wereld zou ik dat liever niet doen. Ik baal van de macht van Albert Heijn, Unilever, Procter & Gamble ed. Ik wil echt heel graag geloven in de macht van de consument. Dan lijkt het me toch klip en klaar dat ik ook geen aandelen van deze bedrijven zou willen hebben?!
Maar je gedrag aanpassen aan je overtuigingen is nog niet zo makkelijk. Zoals jij gewoon blijft beleggen, koop ik nog steeds die meuk die ik eigenlijk niet wil kopen. In plastic verpakkingen enzo. Voor jou telt de extra winst en voor mij het gemak.
Maar zoals Dr. Phil altijd zegt: ‘You cannot change what you do not acknowledge’. De eerste stap hebben we in ieder geval gezet. Er is hoop ;-).
Er is niets of niemand die je verplicht te kopen in de winkels die je niet ziet zitten!!