De afgelopen jaren heb ik regelmatig geschreven over GnuCash, een gratis en open-source boekhoudpakket dat ik stilletjes en stapsgewijs in gebruik aan het nemen ben. De bedoeling is dat ik hiermee op termijn mijn spreadsheets ga vervangen. Dat scheelt mij tijd, want dan hoef ik zelf geen programmeerwerk meer te doen. Maar het kost wel tijd om alles in te richten naar mijn wensen. Mijn lat ligt dan ook hoog, ik wil echt alles bij kunnen houden.
Stand van zaken
De afgelopen maanden heb ik stapsgewijs mijn hele financiële leven in GnuCash ingebracht. In elk geval vanaf 1 januari 2013, de dag dat mijn huidige financiële leven begon na mijn echtscheiding.
Elke transactie. Op mijn bankrekening, mijn spaarrekeningen. Mijn creditcards, mijn beleggingsrekening. Contant geld vanaf het moment dat we terugkwamen uit het Verre Warme Land. Duizenden transacties heb ik ingelezen, gecontroleerd. Die had ik allemaal digitaal beschikbaar, ik houd mijn persoonlijke financiën immers al bij sinds 2003. En tot op de dag van vandaag sluit het allemaal tot op de cent nauwkeurig aan. Dat geeft eigenlijk best wel een kick.
Het gebruiken van een echt dubbel boekhoudsysteem geeft me ook weer veel nieuwe mogelijkheden. Zo kan ik bijvoorbeeld de kosten van iets wat ik declareer op mijn werk, en de opbrengst van de declaratie, tegen elkaar wegboeken op dezelfde rekening. Idem dito met de kosten van een borrel met vrienden en de door hen betaalde bijdrage waarvoor ik een Tikkie stuurde. Dat geeft een veel reëler beeld van mijn eigen uitgaven. Ook splits ik de maandelijkse reguliere hypotheekbetaling nu in een rente-deel (uitgaven) en een aflossingsdeel (vermogensopbouw). Ook dat geeft een reëler beeld. De uitvinder van het dubbel boekhoudsysteem, voor het eerst beschreven door de Italiaanse monnik Luca Pacioli in de 15e eeuw, maar waarschijnlijk bedacht door kooplieden in het oude Florence van de 13e eeuw, was waarlijk briljant!
Inmiddels heb ik twee administraties in GnuCash volledig ingericht. De Gezamenlijke Huishoudadministratie met Vriendin, met daarin onze gezamenlijke bankrekening maar ook onze woning en de hypotheek. En mijn eigen Persoonlijke Administratie, met daarin mijn eigen bankrekeningen, contant geld, en aandelentransacties sinds 2013.
Was het nodig om terug te gaan tot 2013? Natuurlijk niet. Ik had ook gewoon kunnen beginnen op 1 januari 2021 of 2022. Maar het heeft me veel geleerd over het dubbel boekhoudsysteem en over mijn eigen financiën. Ik houd van compleet zijn. En ik krijg niet gauw genoeg van klooien met cijfers, dat blijkt maar weer.
Wat is er nog te doen?
Veel. Maar dat geeft niet. Ik heb geen haast. En het voorlopig bijhouden van twee boekhoudingen, in Excel en in GnuCash, kost niet zo heel veel tijd. Beide zijn immers vergaand geautomatiseerd. De afgelopen maanden waren ook druk met andere dingen. Ik heb jaren gedaan over het vervolmaken van mijn spreadsheets, ik mag van mezelf ook een paar jaar doen over de ingebruikname van GnuCash.
Ik ben nog bezig om alle grootboekrekeningen individueel langs te lopen en te controleren op gekke boekingen. Het systeem van GnuCash dat automatisch leert waar een boeking thuishoort naarmate je er meer verwerkt is erg goed maar niet perfect. Met al die duizenden transacties sluipt er wel eens een foutje in. En de (vrij dominante) perfectionist in mij heeft de zaken graag goed op een rijtje…
Ook moet ik nog kijken hoe ik automatisch de actuele koersen van mijn beleggingen op kan halen. GnuCash heeft hier functionaliteit voor, onder andere met behulp van Alpha Vantage. Daar moet ik mij nog even goed op inlezen. Want uiteindelijk wil ik er geen handmatig werk aan hebben, net als nu in mijn spreadsheets.
Daarnaast moet ik mijn Budgetten nog inrichten. ook hier heeft GnuCash uitgebreide functionaliteit voor. maar daarvoor moet ik nog goed nadenken over de juiste instellingen. Eerst inlezen en nadenken, dan pas doen.
Verder moet ik nog bedenken hoe ik mijn potjessysteem verwerk in GnuCash. Bij mijn blog over de financiële voorbereiding op 2022 ontstond daarover in de comments een interessant gesprek met Sjaak Trekhaak en Spreadsheets FTW. Ik heb helaas nog geen tijd gehad om daar dieper in te duiken (en ik wil ook eerst alle boekingen er goed in hebben zitten). Maar dat wordt ergens in de komende periode nog wel een projectje (en vast en zeker ook een blogpost).
En tenslotte moet ik ook nog beginnen met het inrichten van de rapportages. Ik heb al een beetje lopen spelen met de standaardrapportages, maar je kunt ook maatwerkrapportages inrichten. Want ik wil mijn geld natuurlijk minstens net zo goed in de gaten kunnen houden in GnuCash als dat ik al doe in Excel! En daar zijn rapportages onmisbaar bij.
Genoeg te doen dus.
Werk jij ook met GnuCash? En heb je nog tips voor mij? Voorbeelden die ik over kan nemen?
Het logo van GnuCash aan het begin van dit artikel is eigendom van de GnuCash developers.
Hi Geldnerd, Wat een mooie stappen in GnuCash! Ik kan me de voldoening dat alles rondtelt levendig voorstellen.
Ik ben benieuwd hoe je ‘de potjes’ op gaat nemen in dit model. Succes!
Sluit je nu ook al periodes af (‘Closing Books’) in GnuCash?
Nee, nog niet. Dat wil ik wel gaan doen als alles naar tevredenheid is ingericht en gecontroleerd is.
Over ‘closing books’ veel gelezen online, maar is eigenlijk niet nodig als je de administratie voor jezelf bijhoudt. Veel mensen die GnuCash gebruiken sluiten de boeken niet, in ‘Preferences’ geef je alleen aan wat je actieve periode is. Dit beinvloedt rapportages etc.
Hallo Geldnerd,
Wat een mooie blogpost weer! Ik heb gemerkt dat ik al verschillende keren terug kom voor de blogs over Financieel systeem en ICT beveiliging. Erg leuk en inspirerend om te volgen, dankjewel voor het delen.
Hallo Geldnerd,
Heb jij misschien een tip voor mij? Over het modeleren van een van Spaarhypotheek. Ik zelf zie zo twee opties:
Als basis heb ik mijn woning waarde, laten we die stellen op €100.000:
Asset:Woning = €100.000
Liability:Hypotheekschuld = €100.000
Of te wel, een boeking van Liability:Hypotheekschuld -> Asset:Woning voor €100.000. Net als jij stuur ik de Woning waarde aan de hand van de WOZ waarde, maar dat is voor deze vraag niet zo van belang.
Bij een spaarhypotheek betaal ik (grofweg) twee zaken: rente (€600,-) en premie (€400) en daalt mijn hypotheekschuld niet tot het aflos moment. Daarnaast krijg ik op mijn spaargedeelte ook ‘rendement’ bijgeschreven.
Optie 1:
Asset:Betaalrekening = -€1000 (van de inleg + rente)
Asset:Woning = €100.000
Asset:Spaarhypotheek:Inleg = €400
Asset:Spaarhypotheek:Rendement = €25
Equity:Spaarhypotheek:Rendement = €25
Liability:Hypotheekschuld = €100.000
Expense:HypotheekRente = €600
Kort gezegd: vanaf de Asset:Betaalrekening gaat er €600 naar de Expense:HypotheekRente en €400 naar de Asset:Spaarhypotheek:Inleg. De Asset:Spaarhypotheek zal rendement ontvangen (stel €25), deze tegenboeking doe ik op Equity:Spaarhypotheek:Rendement (ik vind het zelf niet zo juist om daar Inkomen voor te gebruiken)
Hoewel het mij een ‘prima’ oplossing lijkt, vraag ik me af of dit boekhoudkundig wel juist is. Is de Spaarhypotheek eigenlijk wel een Asset, het is immers gekoppeld/verpand aan de hypotheek schuld?
Optie 2:
Asset:Betaalrekening = -€1000 (van de inleg + rente)
Asset:Woning = €100.000
Equity:Spaarhypotheek:Rendement = €25
Liability:Hypotheek:Schuld = €100.000
Liability:Hypotheek:Spaarhypotheek:Inleg = €-400
Liability:Hypotheek:Spaarhypotheek:Rendement = €-25
Expense:HypotheekRente = €600
In deze optie, plaatst ik de Spaarhypotheek in Liabilities. Met als gevolg dat het net lijkt alsof ik aan het aflossen ben, immers wordt mijn Liability:Hypotheek (de hoofd rekening) steeds minder naar mate de Liability:Hypotheek:Spaarhypotheek stijgt (en dus meer negatief wordt).
Hoe zou jij zoiets modeleren?
Ha Nicky, ik zou er bijna een aparte blogpost aan willen wijden, zo’n uitgebreide vraag… Volgens mij is optie 1 de zuivere optie. De spaarhypotheek is een Asset, dat daar beperkingen aan zitten doet niet ter zake (andere Assets zoals deposito’s kunnen ook beperkingen hebben). En de hypotheekschuld is een Liability. Vanuit boekhoudkundige zuiverheid zou ik zelf wel een Income-rekening gebruiken voor het rendement op de spaarhypotheek, dat doe ik ook voor ‘gewone’ rente-inkomsten op een spaarrekening.
Hoe kijken andere lezers hier naar?
Dank je wel Geldnerd. Ik moet ook toegeven dat het berichtje in mijn texteditor compacter leek (sorry).
Ik ben er ondertussen ook achter dat mijn idee van Inkomen niet helemaal overeenkomt met Inkomen volgens GnuCash, dus je hebt inderdaad wel gelijk dat het beter is om dit in een Inkomen rekening te stoppen in plaats van één in Equity, dat zal ik voortaan ook doen.
Ik denk dat eerst voor optie 1 ga, boekhoudkundig lijkt dat dan toch wel het meest juist. De schuld blijft immers de gehele looptijd staan en de spaarpot is misschien wel gewoon een asset en dat wordt dan op exact die manier in GnuCash bij gehouden.
Nu nog een oplossing zoeken voor het ‘automagisch’ downloaden van de prijzen van sommige fondsen.
Die oplossing voor de fondsen heb ik inmiddels operationeel, met Quote::Finance. Komt binnenkort een blogje over.
Ah, dat klinkt interessant. Ik had er zelf ook al even naar gekeken, het lijkt mij goed werken voor aandelen en ETF. Ik zelf ben een luide Meesman belegger en meestal zit dat er niet ‘standaard’ in.
Ah, Meesman is wat ingewikkelder inderdaad. Die fondsen zijn niet openbaar genoteerd. Dan zul je toch handmatig aan de slag moeten.