Geldnerd loopt al een aantal jaren mee in het wereldje van persoonlijke financiën en financiële onafhankelijkheid. Ik lees vooral veel. Maar ik heb dan weer weinig met luisteren en kijken, dus de wereld van podcasts en vlogs gaat gelukkig grotendeels langs mij heen. En mijn eigen strategie zou ik willen omschrijven als saai en voorzichtig. Het nadeel van mijn strategie is dat je niet plotseling heel rijk wordt. Het grote voordeel is dat je niet plotseling veel geld kwijt bent. Voor mij wegen de voordelen ruimschoots op tegen de nadelen, en het is ook nog eens beter voor mijn hart en mijn nachtrust.
Veel mensen zijn minder voorzichtig. En stappen in wat wel ‘alternatieve investeringen’ genoemd worden. Geen aandelen, ETFs of spaargeld. Maar cryptovaluta, crowdfunding, non-fungible tokens (NFTs), goud en andere edelmetalen, dat soort dingen. Recent zag ik zelfs in de weekendbijlage van het FD een advertentie om te ‘beleggen’ in Schotse single malt whisky. Wat mij betreft is dat in de meeste gevallen niet ‘beleggen’ maar ‘speculeren’.
Alternatieve investeringen blijven tulpenbollen, schreef ik in 2021. Destijds zaten veel mensen zich te vervelen tijdens de coronapandemie, en dat leidde tot een stortvloed aan nieuwe beleggers en ook nieuwe beleggingsopties. Spaargeld leverde al een hele tijd niets op vanwege de lage rente, dus al dat geld wist van gekkigheid niet waar het naar toe moest. Maar ook daarvoor waren alternatieve opties al populair. Veel bloggers schreven enthousiast over hun cryptovaluta en peer-to-peer leningen, en moedigden anderen aan om daar vooral ook in te stappen. Een ander mooi voorbeeld was de hype rond Recyclix, waar Geld-Is-Tijd onlangs een mooie terugblik op schreef (inclusief naming-and-shaming van de inmiddels erg stille bloggers die dit om het hardst gepromoot hebben).
Droefenis alom
Nog regelmatig heb ik geamuseerd toegekeken hoe krampachtig er vastgehouden werd aan het eigen gelijk. Zodra de koers van Bitcoin ook maar een beetje steeg werden de diverse bloggers en Twitteraccounts weer actief en riepen om het hardst dat het nu toch echt ging gebeuren, dat de koers van € 100.000 voor 1 Bitcoin nu toch echt in zicht kwam, dat de tijd van de centrale banken voorbij was en dat Bitcoin de toekomst was. En dan daalde de koers weer, en werd het weer stil.
En stil, dat blijft het. Tegenwoordig volg ik het minder, want op Twitter kom ik niet meer. Zo af en toe lees ik iets in de reguliere media (want ik dOe miJn EiGeN oNdeRZoek weetjewel). Over het faillissement van grote cryptobroker FTX en de bijbehorende goeroe/fraudeur Sam Bankman-Fried en de rechtszaken die inmiddels lopen. Er zitten nog veel crypto’s in dat faillissement die (ooit) op de markt zullen komen, veel aanbod en weinig vraag doet meestal iets met de prijs. Over de handel in NFTs die op sterven na dood is. En over Nederlanders die via schimmige kanalen goud kopen. We laten ons graag belazeren en hebberigheid is een eigenschap die blind maakt en het gezonde verstand (wat toch al beperkt aanwezig lijkt te zijn in de samenleving) uitschakelt.
Met de crowdfunding gaat het niet veel beter. Lineaire Hypotheek Versneld Naar Nul is één van de weinigen die daar nog regelmatig een update over geeft. Ook Roadtrip To FIRE geeft in zijn maandupdates nog informatie over de stand van zijn crowdfunding activiteiten, en Financiële Vrijheid lijkt er nog mee bezig te zijn.
Dan lees ik vooral over achterstanden en afgeboekte projecten waardoor op het totaal ternauwernood (of niet) het ingelegde bedrag terugkomt en er van het voorgespiegelde rendement daardoor weinig tot niets meer overblijft. En over faillissementen en rechtszaken waaruit ooit misschien nog een klein beetje geld terugkomt. Helaas zijn veel (voorheen enthousiaste) bloggers stilgevallen zonder ons te vertellen of ze hun geld ook daadwerkelijk teruggekregen hebben. Of ben ik nu op zoek naar leedvermaak?
Nog één keer mijn bezwaren
Ik heb al lang geleden besloten om niet in alternatieve investeringen te stappen. De bezwaren die ik daar eerder over opschreef gelden wat mij betreft nog steeds.
Risico overzien
Mijn belangrijkste bezwaar is dat bij veel van deze investeringen de risico’s verre van transparant zijn. Dat begint al bij de bedrijven die deze investeringen aanbieden. Vaak gevestigd in landen waar andere regels gelden dan in Nederland. Het is lastig om te achterhalen hoe het bedrijf georganiseerd is, of jouw beleggingen op jouw eigen naam in een aparte entiteit zijn ondergebracht bijvoorbeeld. En daarmee beschermd bij een faillissement. Ook het risico van het beleggingsproduct is niet altijd te overzien. Hoe liquide is de markt? Kun je ook weer eenvoudig van het product af als je dat zou willen? Welke afspraken met andere partijen liggen er onder? Krijgt iemand anders misschien voorrang als er iets mis gaat? Je komt er niet of maar heel moeilijk achter.
Regelgeving, toezicht en oplichters
Als het over geld gaat, komt vaak het slechtste in mensen naar boven. Mensen worden hebberig. En daar wordt dan weer geprofiteerd door andere, nog hebberiger mensen. Die tekst gebruikte ik al eerder op dit blog.
Voor veel alternatieve beleggingen is er nog nauwelijks regulering. Dat is niet zo gek, wetgeving loopt wel vaker achter op nieuwe (snelle) ontwikkelingen. Maar dat betekent ook dat je er niet op kunt vertrouwen dat het bedrijf waar jij jouw zuurverdiende centjes onderbrengt goed in de gaten wordt gehouden. Overigens is dat geen 100% garantie, dat weet ik ook wel. Maar ‘geen toezicht’ is soms nog een graadje erger dan ‘falend toezicht‘. Het trekt soms ook een bepaald soort aanbieders aan. Niet alleen vernieuwende idealisten, zullen we maar zeggen… En soms valt er dan eentje om. Of twee. Dat is een risico in een ongereguleerde markt. Groter in elk geval dan in een gereguleerde markt.
Spreiding
Spreiding is een van de belangrijkste principes bij het verminderen van je beleggingsrisico. In alle opzichten. Ik spreid door te beleggen in duizenden verschillende aandelen via indextrackers, maar ook door te beleggen in verschillende indextrackers van verschillende fondshuizen. Spreiding is ook van levensbelang bij alternatieve investeringen.
Ik heb er in het verleden veel over gelezen bij collega-bloggers die actief zijn in crowdfunding. De succesvolle spreiden hun investeringen met kleine bedragen per project over heel veel projecten. Als je besluit om je hele budget in ‘dat ene leuke restaurant-ideetje’ te steken heb je een probleem als de klanten dat ideetje minder leuk vinden en wegblijven. Dan valt het restaurant om en zijn jouw centen ook weg. Of als een restaurant onverwacht heel lang moet sluiten vanwege een pandemietje of zo…. Banken doen dat ook hè. Die spreiden hun portefeuille over heel veel leningen. Daarmee beperk je het risico. En dat werkt dus. Kun je niet spreiden, dan kun je maar beter wegblijven. Dat is in elk geval mijn devies.
En toch…
Je kunt er een hoop mee verdienen, met die alternatieve investeringen. Vroeg instappen, en voor de piek weer uitstappen. Je kunt alleen pas achteraf bepalen of je dat ook gedaan hebt. Ga vooral je gang. Ik zit hier niet om wie dan ook advies te geven, ik vertel alleen maar welke keuzes ik zelf maak en waarom.
En online blijft het ondertussen opletten. Er zijn minder blogs die crypto en zo aan prijzen, maar dat komt volgens mij vooral omdat die activiteiten zich verplaatst hebben naar TikTok en andere (a)sociale media waar het gemiddelde publiek nóg onwetender is. Maar laatst zag ik zelfs nog een blog obligaties aanprijzen, zonder te vermelden dat je rendement grotendeels wordt opgegeten door Box 3… Vertrouw dus niemand. Mij ook niet. Want we zijn allemaal op jouw geld uit.
Hoe kijk jij naar alternatieve investeringen?
Deels is het eigen verantwoordelijkheid, als je die risico’s wil lopen. Ik vind het wel kwalijk wanneer men andere mensen proberen te overtuigen om dit ook te doen. Vaak wordt hiervoor met mooie beloftes en affiliate links gespamd, zonder dat ze daarbij transparant zijn over de risico’s (die ze zelf vaak ook niet goed begrijpen). Recyclix is daar een goed voorbeeld van.
Ik doe niets met alternatieve beleggingen. Tot heden hou ik het bij mijn gespreide ETF portefeuille met daarin ook enkele thematische ETF’s. Dat is genoeg voor ons om mee te spelen (en voor langere termijn bedoeld) en voor ons is dan risico en rendement in balans. Soms denk je weleens, moet ik niet toch meer risico nemen voor (hopelijk) meer rendement, maar dan kijk ik mijn vrouw aan en denk ik al “laat maar, niet doen”, want vrouwen beleggen beter dat is toch bewezen ;-).
Zelf doe ik mee aan Land van Ons, als een goed doel wat betrouwbaar overkomt. Verder vind ik het lastig om alternatieven te vinden voor de beurs. Ik heb wel gezocht, want zelfs iets als VWRL lijkt mij in zekere zin fictie, omdat er zoveel meer aandelenwaarde bestaat dan er waarde in de wereld is.
Interessant artikel, maar heb wel wat vragen en opmerkingen en zal je schetsen hoe ik erover denk..
Ten eerste schrijf je zelf al dat je een zeer lage risicotolerantie hebt. Dit is prima en ik snap dat je dan wegblijft van alternatieve beleggingen. Maar je verhaal wordt hierdoor ook behoorlijk gekleurd. Daarbij geef je zelf al aan dat je het wat minder volgt tegenwoordig, maar op basis van wat je af en toe leest in de reguliere media schets je wel een, door jou veronderstelde, stand van zaken. Hier sla je de plank wat mij betreft mis. In ieder geval over crypto, waar ik zelf in beleg. En ik weet hier genoeg van om te zeggen dat wat je schrijft niet klopt.
Natuurlijk is het zo dat er minder (media)aandacht voor is dan in 2021, maar dat betekent niet dat het stil is of er niets gebeurt. Maar de meeste van deze ontwikkelingen halen de reguliere media niet, omdat het niet zo lekker scoort als een verhaal over de oplichting van SBF/FTX.
Bijvoorbeeld op het gebied van regelgeving is/wordt er wereldwijd in veel jurisdicties regelgeving ingevoerd rondom “digital assets” (oftewel crypto). Het belangrijkste land dat hierin achterblijft is de VS, waar wel wetsvoorstellen liggen maar door de politieke chaos en verdeeldheid op dit moment nu eenmaal weinig wetgeving plaatsvindt. Maar toch lijkt ook hier tzt regelgeving ingevoerd te gaan worden. Hiermee lijken de zorgen die jij hebt over regelgeving, toezicht en oplichting weggenomen te worden.
Dan met betrekking tot het bezwaar “risico overzien”. Je zegt terecht dat er bedrijven zijn waarbij het onduidelijk is hoe ze gestructureerd zijn en welke risico’s je loopt. Maar je meldt er niet bij dat er ook genoeg bedrijven zijn waar dit wel duidelijk is, zeker als je kiest voor in Nederland gevestigde crypto bedrijven die al wel onder toezicht van de DNB staan. En misschien nog belangrijker is dat je crypto niet bij een externe partij hoeft onder te brengen, maar het in eigen beheer kunt nemen. Op dit moment is dit nog niet erg gebruiksvriendelijk (maar ook weer niet heel ingewikkeld), maar dat zal in de nabije toekomst veranderen. Een van die andere ontwikkelingen waar je niets over leest in de krant, maar waar wel heel veel mensen aan werken.
Een ander risico dat je ziet is het gebrek aan inzicht in de liquiditeit en ook dat klopt niet over crypto. Sterker nog, omdat alles transparant is op de blockchain is dit juist heel goed te zien voor crypto. Uiteraard moet je weten waar je moet kijken, maar als je dat eenmaal weet is het niet zo moeilijk. En zo zijn er ook over je andere punten wel opmerkingen te maken. Hiermee zeg ik niet dat alles rozengeur en maneschijn is en zonder risico, maar dat heb je ook niet bij bijv. beleggingen in aandelen. Mijn punt is dat er meer kanten aan zitten dan jij beschrijft.
Dan nog het volgende. Je hebt helemaal gelijk dat de aandacht voor bitcoin en de twitter accounts en blogs die hierover schrijven samenhangt met de prijs van Bitcoin. Maar dat zie je sowieso in de financiële markten. Nu de prijs van goud gestegen is, lees je daar weer meer over en de hoeveelheid aandacht voor A.I. en Nvidia de afgelopen maanden steeg ook navenant met de stijging van de aandelenkoers (en vice versa). Wel is het zo dat voor Bitcoin/crypto deze aandacht, zeker op sociale media, nog wat groter is. Dit komt mede doordat het de eerste asset class is die in de online wereld ontstaan is. Dit is trouwens ook een van de redenen dat ik investeer in crypto. De online wereld wordt steeds belangrijker en blockchain/crypto is daar voor veel mensen een onderdeel van. Ik investeer in wat ik denk dat belangrijk gaat zijn en groeit in de toekomst.
Daarbij is het wel goed om te realiseren dat niet alle crypto hetzelfde is. Bitcoin is gemaakt met een ander doel dan bijvoorbeeld Ethereum en het werkt (technisch) ook anders. En zo hebben al die andere ontelbare munten hun eigen achtergrond. Als iemand in crypto wil investeren is het dus belangrijk om te begrijpen dat er veel verschil is. Het risicoprofiel van Bitcoin is bijvoorbeeld veel lager dan dat van een willekeurige memecoin. Vergelijk het als investeren in Meta vs investeren in een penny stock.
Ik noem Meta hier specifiek omdat een ander veel gehoorde kritiek de prijsvolatiliteit van crypto is. Die is er zeker. Bitcoin verloor ongeveer 80% van zijn waarde tov zijn hoogste punt voordat het weer omhoog ging. Maar wat niet veel mensen realiseren is dat bij Meta hetzelfde gebeurde. En op dit moment staat de Nederlandse beurslieveling Adyen ook op 80% verlies. Ondertussen zijn Bitcoin en Meta (en vele andere cryptomunten) weer fors in waarde gestegen. Ik vraag me af hoeveel mensen dit weten en desondanks crypto als te volatiel bestempelen.
Natuurlijk zijn er ook veel munten die helemaal niets meer waard zijn. Op zich niet zo heel gek als je bedenkt dat over het algemeen van alle opgerichte bedrijven 95% na 5 jaar niet meer bestaat. Een groot deel binnen een jaar al niet meer. Deze wetmatigheid is ook van toepassing op cryptomunten/projecten (en NFT’s). Dit is het meest vergelijkbaar met het investeren in crowdfunding of het seeden van startups, en dan wellicht nog risicovoller. Met heel veel mogelijke upside en een nog grotere kans dat je investering waardeloos wordt.
Over FTX. Je schrijft dat er nog veel “crypto’s” in het faillissement zitten, waarna je suggereert dat wanneer deze verkocht worden de prijzen hard zullen dalen. Niemand kan de toekomstige koersen voorspellen, dus jij en ik ook niet, maar hier lijkt de wens de vader van de gedachte. Over het geheel genomen valt de hoeveelheid die vrijkomt wel mee, waarbij een deel van de munten ook nog voor langere tijd vast zit en dus niet direct verkocht kan worden. Het is dus niet zo dat al die munten ineens verkocht kunnen worden. Dit is ook niet in het belang van de curator, omdat zij tegen zo hoog mogelijke prijzen proberen te verkopen..
Ten slotte nog een vraag. Je ziet ETF’s als een veilige belegging. Zeer waarschijnlijk worden er binnenkort door grote partijen als Blackrock, Van Eck, etc., Bitcoin ETF’s gelanceerd. Zou jij dan wel overwegen om hierin te investeren?
Dank voor je uitgebreide toevoegingen en aanvullende informatie. Ik ken de ontwikkelingen rond wet- en regelgeving, maar die hebben volgens mij alleen zin als ze wereldwijd opgepakt worden. En daar schort het nog wel aan. Het bevestigt wel mijn beeld dat de markt voor cryptovaluta nog een lange weg te gaan heeft op weg naar volwassenheid. En wat blijft staan is dat crypto iets is waar in vrijwel alle gevallen geen concrete ‘asset’ onder ligt. Geen stukje goud dat je vast kunt houden. Geen stukje eigendom in een bedrijf dat goederen of diensten produceert en daarmee waarde toevoegt. Ik geloof niet dat cryptovaluta binnen mijn beleggingshorizon de rol van reguliere valuta (deels) over gaan nemen. Het enige rendement is de verwachting dat een ander op enig moment jouw valuta wil kopen voor meer dan jij er nu voor betaalt. Dat vind ik dun. Dus nee, alleen het feit dat ze in ETFs gaan worden aangeboden (een verwachting die ook al jaren speelt) gaat zeker niet betekenen dat ze onderdeel gaan worden van mijn portefeuille.
Jij ook bedankt voor je reactie. Nog eentje van mij. Dit is de laatste.
Ik begrijp dat je voornaamste probleem bij crypto is dat je vindt dat 1) er geen concrete ‘asset’ onderligt en 2) dat het geen diensten of goederen produceert.
Om met het laatste te beginnen. Fysieke goederen produceert het inderdaad niet, virtuele goederen en diensten wel. Een voorbeeld (van vele); miljoenen mensen wereldwijd gebruiken crypto als een alternatief voor traditionele bankdiensten. Als dat oude systeem waarde toevoegt, doet het alternatief dat dezelfde diensten levert dat per definitie ook. En zoals een bank financiele waarde heeft omdat het hiermee inkomsten genereert, genereren blockchains/dApps ook dit soort inkomsten. Inkomsten die vaak ten goede komen aan de eigenaren van de munten die nodig zijn om het systeem te laten werken. Daarom hebben deze munten, gelijk een bankaandeel, ook financiele waarde.
Je hebt gelijk dat een cryptomunt geen asset is zoals goud of een aandeel. Het is iets anders. Net zoals goud wat anders is dan een aandeel. Maar omdat het iets anders is en werkt, en alleen digitaal is, maakt dit het niet waardeloos of niet concreet. Het bestaat controleerbaar op de blockchain, is eigendom van iemand en het kan rendement opleveren (los van mogelijke koersstijgingen).
Wat betreft regelgeving is het juist zo dat deze nu wereldwijd opgepakt worden, hoewel er altijd verschillen zullen blijven en daardoor ook de mogelijkheid voor regulatory arbitrage. Dat is niet anders dan in de rest van de financiele markten. Desondanks hebben we in de traditionele markten ook voldoende wetgeving die werkt. Ik denk dat mbt crypto niet anders zal zijn. En zo heel ver weg is dat niet meer, de eerste Europese regels worden in 2024 al actief.
Ik probeer jou, of iemand anders, hiermee trouwens niet om te praten om te investeren in crypto. Ik wil je alleen mijn overwegingen en gedachten hierover, die soms afwijken van jou, laten zien.
Ik heb een paar jaar actief in crowdfunding gedaan. Heb inmiddels alles afgebouwd, omdat ik het te veel werk vond en het inderdaad lastig is om een goede risico-afweging te maken. Het leuke van crowdfunding vind ik dat het investeren een “gezicht” geeft. Je investeert bijvoorbeeld in een innovatief product, iemand die schulden wil consolideren of een restaurant in je woonplaats. Dat maakt het persoonlijk en ook wel sociaal. Maar het is ook risicovol en fraudegevoelig. Een paar van mijn projecten zijn in problemen gekomen, maar deze hebben wonderwel na enige of lange tijd alsnog betaald, al dan niet na incassotrajecten en beslaglegging op onroerend goed. Uiteindelijk heeft het dik 7% rendement opgeleverd. Dat was best netjes in tijden van 0,01% spaarrente.
Nou, na al een jaar te hebben meegelezen zonder te reageren dan toch maar eens een reactie. Ben namelijk zelf ook voor een (te groot) deel in crypto belegd en daarom enigszins getriggerd. 😉
Ik ben zelf al vanaf eind 2017 in crypto belegd en heb vanuit deze “achtbaan” inmiddels al de nodige ervaringen en emoties meegemaakt. Hoge virtuele winsten gezien en deze vervolgens weer in virtuele verliezen zien veranderen. Het is niet voor niks dat ik al een jaar lang volger van deze blog ben en inmiddels ook maandelijks alleen nog maar in gespreide etf’s beleg. Hiermee bedoel ik dat ik nu dus alleen nog nieuw geld in etf’s stop.
Dit is niet omdat ik vertrouwen in crypto ben verloren, integendeel ik ben er behoorlijk van overtuigd dat wij in de komende 2 jaar weer nieuwe ath’s gaan zien voor in ieder geval btc en ethereum.
V.w.b. er met ftx is gebeurd en wat er wel of niet in de media geschreven word over crypto heb ik hiervan geleerd dat het voor mij persoonlijk nul relevantie heeft. Als mij de afgelopen jaren iets heeft geleerd is het hoogstens dat de media in grote lijnen aangeeft wanneer er een top of een bodem in de buurt komen. De media schrijft pas over crypto zodra koersen weer met 30% op een dag stijgen en/of een ath weer in de buurt is, of als andersom koersen zakken met 30% op een dag en alles m.b.t. crypto in elkaar lijkt te storten. Dat is zijn spectaculaire stukjes voor de krant, die verkopen kennelijk goed. Schrijvers van dergelijke stukjes hebben bovendien ook geen kennis over de assets nodig om deze in de krant te zetten.
Verder komt crypto niet anders in het nieuws dan af en toe bij een grote hack, of een criminele organisatie die bitcoin eist. Iets waar crypto zelf weinig aan kan doen en iets dat je als individuele cryptobelegger heel makkelijk kan omzeilen door je eigen crypto veilig op een ledger op te slaan. Echter zijn deze stukjes natuurlijk wel cruciaal voor het imago van crypto dat hierdoor erg slecht blijft. Informatieve stukjes over crypto lees ik nooit, spectaculaire stukjes over hacks, criminelen, koersstijgingen en koersdalingen lees ik alleen maar.
Ik schat zo in dat het overgrote deel van het geld dat in crypto omgaat geen crimineel geld is.
Mij bekruipt dan ook sterk het gevoel dat ik met je blog een stukje van iemand lees die voornamelijk op die stukjes uit de media gebaseerd is en niet op die van iemand die zich ook verder in crypto heeft geprobeerd te verdiepen door er zelf dingen over op te zoeken. Iets wat overigens ook prima is natuurlijk.
Het feit dat crypto in het geheel speculatief is, is slechts deels waar. Dat bitcoin voor een overgroot deel waard is wat de gek ervoor geeft dat klopt. Echter is het vertrouwen in welke asset dan ook altijd voor het grootste deel verantwoordelijk voor de prijs. Bij aandelen zit er nog iets tussen dat wij een bedrijf noemen, waardoor het veel mensen meer vertrouwen geeft en wij voor onszelf verantwoorden waarom een prijs beweegt. Als wij maar diep genoeg op een bedrijf in zouden gaan, komen we tot de conclusie dat een bedrijf ook niks anders is dan wat in ons collectieve brein bestaat. Maargoed dan word het direct heel filosofisch. Ik ben het met je eens dat een bitcoin speculatiever is dan een gemiddeld aandeel ondanks dat vertrouwen bij beiden even cruciaal is.
Kijk je naar ethereum (waar ik zelf in belegd ben) ligt dat alweer anders, ethereum of althans het Ethereum-netwerk vormt de basis voor gemeenschappen, toepassingen, organisaties en digitale activa die iedereen kan bouwen en gebruiken. Ethereum zou je dus kunnen zien als dienst.
Als ethereum in de verre toekomst deels zou slagen voor wat de ontwikkelaars ermee voor ogen hebben zouden makelaars, notarissen, zelfs banken grotendeels overbodig worden. In lekentaal zou je een contract op kunnen stellen waarbij het niet van belang is of je de tegenpartij vertrouwd. Als beiden het contract digitaal ondertekenen en aan voor die tijd digitaal vastgelegde voorwaarden voldoen gaat het gewoon in werking en is het niet meer terug te draaien als dit niet in het contract staat.
Iets wat dus heel veel waarde zou kunnen geven.
Als ik mijn portfolio bekijk is momenteel 75% in crypto belegd en 25% in aandelen. Dit komt omdat mijn crypto vanaf het begin (ondanks de laatste 2 jaar) zo hard is gestegen. Als ik nu in de cryptomarkt uitzoom is dit geen goed moment om te verkopen.
Mijn plan is om maandelijks etf’s te blijven bijkopen en wanneer mijn crypto bepaalde door mij vooraf bepaalde prijsniveau’s bereikt geleidelijk om te zetten naar aandelen (lees: etf’s). Zodra mijn portfolio dan voor 25% uit crypto bestaat en voor 75% uit etf’s ben ik tevreden.
Afsluitend nog even chapeau voor je leuke blog, ik lees het wekelijks met veel interesse.
Kleine disclosure: ik heb zo rond 2014 zelf een experiment gedaan met Bitcoin mining op een eigen server. Dat was zelfs voordat ik dit blog had, vandaar dat ik er nog nooit over geschreven heb. Heb mij destijds, en ook daarna, regelmatig verdiept in crypto. ik heb een sterke interesse in alles dat mij minder afhankelijk maat van ‘de systemen’. Zie ook mijn voorliefde voor open source software en beveiliging. Maar ik heb inderdaad in dat proces besloten dat ik crypto te riskant vind voor mijn huidige strategie en levensfase. Dus is mijn blog gekleurd? Uiteraard! Maar reacties als de jouwe zijn juist daarom meer dan welkom, want ik heb ook maar een mening die ik twee keer per week op het grote wereldwijde internet plaats…
Ik zie dat er nog een aantal crypto-aanhangers dit blog lezen 🙂
Zelf blijf ik er vrolijk bij weg.
Ik heb, toen ik nog jong en argeloos was, crowdfunding geprobeerd. Met in die tijd (2014-2018 of zo) uiteindelijk na veel hangen en wurgen een positief rendement van gemiddeld 1,5% per jaar, waar ik toen nog op een gewone spaarrekening 3% had kunnen krijgen en in een deposito van zeg 3 jaar (de helft van de looptijd van mijn gemiddelde crowdfundingslening toen) 6% of zo. Jammer, jammer.
Sindsdien hou ik het ook maar bij breedgespreide indexfondsen en ETFs. Met een mooi resultaat.
Wat crowdfunding betreft ben ik daar nu een aantal jaar actief mee bezig. Begonnen met een handjevol projecten bij Horeca Crowdfunding Nederland eind 2016 en vanaf eind 2018 ben ik meer gaan investeren en ook in bij andere platforms. Momenteel investeer ik alleen nog in nieuwe projecten bij Horeca Crowdfunding en bij Collin Crowdfunding. De andere platforms waar ik investeerde doe ik nu niets nieuws meer, alleen nog afbouwen van de daar nog lopende projecten, die platforms bieden of geen nieuwe projecten meer aan of ik vind ze niet meer interessant.
Ja, ik heb ook projecten die niet meer betalen, failliet zijn en waar (een deel) van het uitstaande tegoed is afgeschreven. Maar totaal gezien maak ik er nog een interessant rendement op. Voor mij was 2020 het slechtste jaar, na afboeking van defaults zo’n 3% rendement, de afgelopen 2 jaar was het zo’n 5,25% en dit jaar zal het met 1 afschrijving rond de 6% uitkomen.
Mijn probleem projecten zijn tot nu alleen alleen de projecten van het eerste jaar dat ik mijn crowdfundinvesteringen ben gaan uitbreiden, dus december 2018 en een groot deel van 2019. Dat waren projecten zonder goede zekerheden en met een hogere rente maar meer risico. Nu investeer ik bij Collin eigenlijk alleen in projecten met goede zekerheden, zoals bv een dekkende hypotheek, en ga niet voor de hoogste rente, liever een procentje minder rente maar meer zekerheid dat het geld terugkomt. Dat werpt tot nu zijn vruchten af.
Bij Horeca Crowdfunding zijn, op een enkele uitzondering na, geen zekerheden met hypotheek, maar dat platform heeft een goed trackrecord van weinig defaults en goede recovery als het toch misgaat. Daar heb ik tot nu 1 project met beperkte inleg met problemen en is mijn rendement net iets boven de 7%. Hierom is dit ook het platform waar ik de meeste projecten heb (nu 56 actief en 11 al geheel afgelost) en waar het meeste saldo uitstaat.
Het is wel wat werk om het te doen en goed bij te houden, maar dan vind ik niet erg. Het zorgt voor een maandelijks inkomen, aangezien ik nu al ruim 4 jaar niet meer werk en na 2 jaar WW nu al een tijdje ook geen andere inkomsten heb. Vanwege een nagenoeg bijna afgeloste hypotheek heb ik erg lage maandlasten en wat ik ontvang aan rente op de crowdfundinvesteringen is net genoeg om alle maandelijkse kosten te betalen. Soms knabbel ik ook iets van mijn vermogen op, dat is niet erg, daar is het voor een deel ook voor (bij mijn ontslag vanwege een reorganistie hoorde ook een flink bedrag aan ontslagvergoeding). Op deze manier hou ik makkelijk uit tot mijn (pre)pensioen (ben nu 56).
Blijf bij wat je begrijpt. De toegevoegde waarde van blockchain is me volledig helder. De functionele toepassing vind ik momenteel echter erg mager en bij lange na niet in verhouding met de waardering van de betreffende muntjes. Heb ik ermee gespeeld? Zeker! Verspreid over 15 verschillende obscure muntjes heb ik wat geld ingelegd. Een half jaar geleden heb ik mijn laatste centjes eruit gehaald. Sommige muntjes door het puntje, andere door het dak. Per saldo heb ik iets gewonnen, maar niet voldoende om het interessant te maken tov de risico’s.
Wellicht dat ik op termijn nog iets wil met vastgoed. Zou dan vooral zijn om risico te spreiden en eventueel wat leverage te creëren. Voor nu gaat alles richting VWCE, wel zo makkelijk. (Iemand heeft ooit geschreven dat van een ETF nooit de dakgoot lekt… Dat is wel blijven hangen.)
Je noemt goud en edelmetalen een alternatieve belegging? Daar is niet veel alternatiefs of exotisch aan, is net als aandelen, obligaties en ETF’s een reguliere belegging. Crypto, NFT’s e.d. dat zijn inderdaad echt alternatieve beleggingen.
Voor mij zijn het alternatieve beleggingen omdat de prijs bepaald wordt door ‘wat de gek er voor geeft’. Net als bij crypto.
Dat is bij aandelen toch niet anders? Die prijs wordt ook bepaald door ‘wat de gek ervoor geeft’, dus indirect ook bij ETF’s.
@ geldnerd met dank voor het opnemen van dit item, blijven rondkijken naar alternatieve investeringsmogelijkheden is leuk en belangrijk.
Zeker voor de middellange termijn (zeg 5 jaar) ben ik steeds meer gecharmeerd van crowdfunding, maar wel het serieuze werk: 1) aan bewezen mkb met jaren ervaring (niet aan particulieren), 2) goed gespreid, 3) met stevige zekerheden, eigenlijk alleen eerste hypotheek tot max 70% van de waarde van het onderpand (=vastgoed, geen voorraden oid) en 4) een platform waarbij het defaultpercentage van de afgelopen jaren 5 jaar kwamen zij tot de conclusie dat ze (itst mijn advies, maar zo gaat dat als vader) weinig zagen in etf’s: veel te riskant; mijn zoon had de grafiek van 100 jaar S&P erbij gezocht en verbaasde zich over relatief veel en lange perioden waarin je als belegger niets verdiend. Gemiddeld rond 7% rendement bracht ik nog in maar tevergeefs: ze kiezen voor deposito en een kleiner deel spreiding in crowdfunding. Grappig hoe ze hier tegenaan kijken.
Verder ook nog een stukje beheerd beleggen (hoge kosten!) en een deposito.
Ik zit nog steeds met volle tevredenheid in crowdrealestate. Daar kun je vanaf 500 Euro investeren in vastgoed primair in Nederland, België en Duitsland. Dat is een zeer betrouwbare partij gebleken. Het enige is dat het terugbetalen van de hoofdsom soms later plaatsvindt. Maar je blijft gewoon je rente krijgen over die langere periode, dus dat is geen echt probleem. Het is dat ik dit toch meer zie als een belegging voor de uitkeringsfase, anders had ik er nog meer in gestopt. Het is wel mijn grootste investering naast Meesman.
Daarnaast zit ik nog op Eyevestor. Mijn grootste belang daar is in Fish Tales, wat je onder andere in de Albert Heijn kunt kopen. Voordeel van Eyevestor is dat je aandelen kunt kopen in meer bedrijven dan op de gewone Nederlandse beurzen. Nadeel is dat er zeer weinig gehandeld wordt. Je belegt daar dus vrijwel automatisch voor de lange termijn.
Als ik kijk naar mijn andere crowdfundingsinvesteringen, dan ben ik daar vooral gestopt omdat de regelgeving er steeds groter wordt. Wanneer je voor de zoveelste keer wordt gevraagd om weer iets in te vullen of je identiteit te bewijzen, ga ik in ieder geval afhaken. Het heeft deels ook te maken waar je in investeert, vind ik. De platformen waar ik op zit, investeren alleen in Nederlandse bedrijven. En ik ben altijd beperkt geweest in horecaproposities. Dat is de sector die de grootste klappen heeft gehad tijdens Corona. Het rendement is overigens ook wat lager, als je kijkt naar de hele looptijd. Veel werken met annuïteiten. Dat is veiliger, omdat je steeds wat van je inleg terugkrijgt, maar je krijgt dus ook over een steeds kleiner bedrag rente. Een beloofde 7% is zo in de praktijk over de hele looptijd al gauw 2% lager.