Het derde kwartaal van het jaar 2023 zit er weer op, we zitten alweer in de laatste maanden van het jaar. En voor de 29e (!!) keer kijk ik op dit blog terug. Lees hier mee met de ontwikkelingen van mijn persoonlijke financiën op de woelige baren van de wereldeconomie…

Aandelenmarkten

Dit keer begin ik maar eens met het beleid van de centrale banken, de FED in de Verenigde Staten en de ECB in Europa. Want die waren vrij bepalend voor het gedrag van de aandelenmarkten in de zomer van 2023.

Op 26 juli verhoogde het Amerikaanse stelsel van centrale banken, de FED, de rente van 5,25 naar 5,5 procent. Het hoogste niveau sinds 2001. Een dag later volgde de ECB met 3,75 procent, een evenaring van record uit 2000. En op 14 september ging de rente bij de ECB zelfs naar 4,0 procent. Een absoluut record in het bestaan van ‘onze’ Europese Centrale Bank. De FED gaf in september aan de rente constant te houden omdat er signalen waren dat de inflatie in de Verenigde Staten daalt, maar sloot verdere renteverhogingen ook niet uit. Ik ben toch steeds weer verbaasd hoe sterk de markten reageren op dit soort berichten. Het begint vaak euforisch, maar niet zelden realiseert men zich dan ‘oh shit, mogelijk gaan we nog verder omhoog’, en dan duikelen de aandelenkoersen weer naar beneden. Een achtbaan.

En er gebeurde nog iets bijzonders, begin augustus verlaagde kredietbeoordelaar Fitch de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten van het (hoogste) niveau AAA één trapje naar beneden naar AA+. Dit met verwijzing naar al het politieke gedoe in dat maffe land. Dan hebben we als Nederland ook nog wel wat neerwaarts potentieel, denk ik dan….

In eerste instantie klom de aandelenmarkt in het derde kwartaal gewoon verder omhoog. Maar in augustus kwam de klad erin. Wereldwijd daalden de aandelenmarkten door zorgen over de achterblijvende economie van China, en het vooruitzicht van meer renteverhogingen (of in elk geval langdurig hoge rente) in Amerika. Eventjes leek de markt zich eind augustus te herpakken, maar met al het gedonder door de centrale banken en de zorgen over een mogelijke ‘shutdown’ in de Verenigde Staten omdat ze weer eens tegen hun zelfopgelegde schuldenplafond aanzitten, kwam in september de klad er weer in.

De beurzen in Europa bewogen minder fel dan de Amerikaanse markt. Er ontstonden zorgen over ‘stagflatie’, de combinatie van lage economische groei en hardnekkige inflatie. Die laatste zou de Europese Centrale Bank dwingen om de rente te verhogen om de inflatie omlaag te krijgen, terwijl dat eerste juist een lagere rente vraagt om de groei te stimuleren. Aldus de economische theorie. Wordt het toch nog weer een barre economische winter?

Verder kijk ik ook elk kwartaal naar de VIX-index, ook wel bekend als de Fear Index, de maatstaf van volatiliteit in de markt. En daar blijf ik mij over verwonderen. Onze planeet is onrustiger dan ‘ie in decennia geweest is. Met geopolitieke spanningen, oorlog, en de steeds zichtbaarder en desastreuze gevolgen van klimaatverandering. Genoeg reden voor onzekerheid in de aandelenmarkt, zou je zeggen. Maar de VIX? Die blijft hardnekkig laag staan. Moeten we die index niet omdopen in de KIZ? Kop In het Zand Index?

En zoals gebruikelijk ook een blik op de dollarkoers. Inmiddels krijg je voor € 1,00 ongeveer US$ 1,06. Aan het einde van het tweede kwartaal van 2023 was dat US$ 1,09. Ik heb zelf alleen nog indirecte blootstelling aan de Amerikaanse dollar, voor mijn eigen portefeuillebeheer is de dollar niet meer van belang. De laatste dollartransactie in mijn administratie dateert van februari 2022.

Afgelopen kwartaal werd het verschil tussen de Verenigde Staten en Europa goed zichtbaar in de valutakoers. De Euro is het afgelopen kwartaal gestaag weggegleden ten opzichte van de dollar. Of dat helemaal terecht is? De Amerikaanse economie draait veel beter dan de verzameling Euro-economieën. Wij hier in Europa hebben bovenmatig veel last van de zwakte van de Duitse economie. Alleen… Het lijkt wel dat we er met z’n allen ook van uitgaan dat de bomen in Amerika tot in het oneindige tot aan de hemel blijven groeien. Dat is onmogelijk. Er komt een moment dat het om gaat slaan. Maar vooralsnog ziet de EUR/USD koersgrafiek van de afgelopen maanden eruit als een skihelling voor gevorderden.

Mijn portefeuille

Mijn portefeuille beweegt zoals altijd keurig mee met de wereldwijde aandelenmarkten en obligatiemarkten, met dank aan VWRL en IUSN aangevuld met enkele dividend-ETFs. Sinds een tijdje koop ik alleen nog VWRL. Gewoon gestaag verder bouwen. Zo saai mogelijk.

Het was een druk kwartaal met beleggingstransacties. In juli ruimde ik mijn portefeuille verder op en ging terug van zeven naar vier ETFs. De opbrengst van de verkoop van de drie vertrekkende ETFs heb ik in een dividend-ETF gestoken, ISPA.

Verder heb ik ook dit kwartaal elke maand normaal bijgekocht met mijn maandelijkse storting. In onderstaande tabel voor elke maand van dit kwartaal de reguliere transactie die ik uitgevoerd heb, met per maand de ETF, het aantal aandelen dat ik gekocht heb, en de aankoopkoers (in EUR tenzij anders vermeld).

Mijn portefeuille bewoog ook dit kwartaal weer keurig mee op de golven van de wereldwijde aandelenbeurzen. Saai. Zo zie ik het graag. Je ziet wel een scherpe knik naar beneden en daarna een scherpe knip omhoog. Dat komt door de eerder genoemde aanpassing van mijn portefeuille en door een eenmalige meevaller waarmee ik extra bijgekocht heb.

Hoe lees je deze grafiek? De (op dit moment) bovenste zwarte lijn geeft de actuele waarde van mijn beleggingsportefeuille op de betreffende datum. De (op dit moment) onderste zwarte lijn geeft de totale inleg tot die datum weer. Je ziet dat ik de afgelopen jaren elke maand een inleg doe. Het groene vlak tussen de twee lijnen is mijn huidige papieren beleggingswinst. Als ik op verlies zou staan (de portefeuille is minder waard dan de inleg) dan wordt er een rood vlak zichtbaar. Zie ook mijn nadere uitleg over hoe ik deze grafiek opgebouwd heb.

Op 22 juli 2023, vlak na de vereenvoudiging van mijn portefeuille, tikte ik voor het eerst weer een Virtual All-Time High (VATH) aan. Dat is verder dit kwartaal weer niet gelukt, ik sta op dit moment ruim 2 procent onder dat VATH. Het VATH bereken ik door het vorige reële All Time High te nemen plus alle inleg sinds die datum. In onderstaande grafiek zie je het verloop van mijn portefeuille ten opzichte van het VATH.

De totale waarde van mijn beleggingsportefeuille staat inmiddels 49,1% boven mijn totale inleg. Aan het einde van het tweede kwartaal van 2023 was dat 55,4%. De ROI YTD is per einde van het afgelopen kwartaal 9,3%. De 12-maands XIRR staat op 17,2%. Dit derde kwartaal was mager, maar het is vooralsnog zeker geen slecht beursjaar.

Dividend en Spaarrente

In het derde kwartaal van 2023 ontving ik netto € 1.553,41 aan dividend op mijn rekening. In het derde kwartaal van 2022 was dat nog € 1.105,15 en in het tweede kwartaal van 2023 ontving ik netto € 2.066,20. Het zijn mooie bedragen, ik zal binnenkort weer eens wat uitgebreider stilstaan bij de ontwikkeling van mijn dividend-inkomen. Het is namelijk alweer een paar jaar geleden dat ik dat echt gedaan heb. En door de herschikking van mijn portefeuille heb ik inmiddels een groter aandeel dividend-ETFs in mijn portefeuille.

Ik registreer mijn dividend op netto contante basis in Euro’s, de basisvaluta van mijn administratie. Dat betekent dat ik het netto dividendbedrag opneem in mijn administratie op het moment dat het op mijn beleggingsrekening bijgeschreven wordt. Als het een dividend in buitenlandse valuta (US dollar) is, dan reken ik het om naar Euro’s tegen de wisselkoers van het moment van ontvangen op mijn rekening.

Dan de spaarrente. Die begint weer wat voor te stellen, en komt nu zelfs in de buurt van de inflatie. In het derde kwartaal ging het tempo van de verhogingen van de spaarrente wat omlaag. Tussen september 2022 en 1 juli 2023 noteerde ik 4 renteverhogingen bij de Rabobank en 11 renteverhogingen bij Lloyds.

Medio juli, medio augustus, en medio september, verhoogde de Rabobank de spaarrente. Drie keer in een kwartaal. Vanaf september werd er weer gediversificeerd. Nu heb ik zelden meer dan een paar honderd Euro in de kleine buffer bij de Rabobank staan. Daarvoor is de rente inmiddels 1,70%. Bij Lloyds ging de afdeling renteverhogingen op zomervakantie na de verhoging naar 2,00% per 1 juli 2023. In de tweede helft van augustus werd de spaarrente daar weer verhoogd naar 2,50%. De hoogste rente die ik heb ontvangen sinds ik medio 2012 begon met het actief volgen van de rentestanden.

NB: actuele weergegeven spaarrente Rabobank is voor saldo tot en met € 20.000.

Spaarpercentage

Mijn spaarpercentage was dit kwartaal niet super. De voorlopige belastingaanslag 2022 moest betaald worden, net als het eigen risico. Het spaarpercentage voor het hele jaar tot nu toe (YTD) staat op 47,6%. Mijn doelstelling voor 2023, gebaseerd op mijn begroting, is 48,0%. Ik zeil dus scherp aan de wind op mijn begroting, en er is eigenlijk nog wel een klein eindsprintje nodig om de doelstelling te halen.

Eigen Vermogen

Dit kwartaal was er zoals gebruikelijk alleen het reguliere salaris, inleg in mijn beleggingen, reguliere en extra aflossingen van de hypotheek, en natuurlijk de bewegingen van de beleggingsportefeuille op de golven van de aandelenmarkten. Geen aanpassing van de WOZ-waarde, en geen rente-inkomsten. Wel een eenmalige financiële meevaller. Die is grotendeels naar de beleggingen gegaan, en voor een klein stukje naar de buffer.

Verder de gebruikelijke positieve bijdrage van de hypotheekaflossing aan mijn vermogen. En ook de aandelenmarkt leverde een (bescheiden) positieve bijdrage.

En dat leidt tot onderstaande ontwikkeling van mijn vermogen per kwartaal. In het derde kwartaal van 2023 is mijn eigen vermogen gegroeid met 6,6%. Dat lijkt misschien niet zoveel, maar het is wederom ruimschoots meer dan ik met mijn reguliere baan verdiend heb.

Beste Uitgave(n)

Zoals elk kwartaal ben ik met de stofkam door mijn administratie heen gegaan. Er kwam een stevige rekening voor het eigen risico op de zorgverzekering. Dit wordt het eerste jaar dat ik mijn volledige (en maximaal opgehoogde) eigen risico helemaal ga gebruiken. Gelukkig heb ik er een potje voor. En ik heb mijn abonnement op The Economist weer met drie jaar verlengd. Ook daar heb ik een potje voor. Dat staat nu lichtelijk in de min, want de abonnementskosten waren iets meer gestegen dan ik verwacht had. Maar dat trekt wel weer bij. Het betekent wel dat ik in mijn komende begroting 2024 de maandelijkse reservering voor The Economist iets moet gaan verhogen.

Hoe was jouw derde kwartaal?

Je kunt oude kwartaalberichten teruglezen via mijn overzichtspagina.