Er is geen naam voor. De ‘nieuwe armoede’, heb ik gelezen. ‘Financiële impotentie’ noemde een Amerikaanse journalist het. Ik vind ‘onmacht’ een passende term.
Waar gaat het om? Armoede is eigenlijk niet het goede woord. Het gaat om mensen die volgens alle definities een ‘redelijk inkomen’ hebben. Maar toch hebben ze financiële problemen. In een noodgeval zijn ze niet in staat om € 1.000 of zelfs maar € 500 op tafel te leggen. Ze hebben het gewoonweg niet.
Materieel hebben deze mensen genoeg. Ze hebben ‘dingen’. Ze hebben meestal een huis, een auto, een opleiding. Maar daarmee heb je nog geen gezonde financiën. Mensen hebben schulden, en na de maandelijkse betaling van de schulden en de kosten van het huishouden blijft er niks over. Ja, een tekort. En dan zit je vast in een heel vervelend financieel cirkeltje.
Het schijnt heel vaak voor te komen bij gezinnen met jonge kinderen. ZZP’ers, ook bovengemiddeld kwetsbaar. Die laatste groep ook op langere termijn, omdat er weinig of geen pensioen opgebouwd wordt.
Op Amerikaanse nieuwswebsites zie ik er de laatste tijd geregeld nieuwsberichten over. In Nederland lees ik er minder over, vooral sinds de crisis voorbij is en we met z’n allen juichend op weg zijn naar de volgende crisis (want die komt er, maak je maar geen illusies…).
Het baart me wel een beetje zorgen. Op allerlei terreinen heb ik het idee dat de verdeeldheid in de samenleving toeneemt. En dat is niet goed voor rust en stabiliteit. En dat zijn weer twee belangrijke randvoorwaarden voor goede economische groei.
Herken jij dit beeld?
Er bestaat ook financiele onmacht (bv door gezondheid), maar de voorbeelden die jij beschrijft lijken meer op financiele impotentie. Door de klappen van de afgelopen crisis komen die mensen gelukkig steeds minder voor.
Ik denk wel dat er grote verschillen zijn tussen verschillende delen van de samenleving waar financiële problemen zijn.. Er zijn mensen die onmachtig zijn door onverschilligheid en die nog steeds lenen als ze iets willen kopen omdat ze niet leven naar wat er binnenkomt. Die hebben zeg maar weinig geleerd van de crisis of vergeten gewoon snel.
En je hebt mensen die echt buiten eigen schuld in een neerwaartse spiraal terecht zijn gekomen en niet kunnen sparen voor een noodbuffer, hoe klein ook.
Hoeveel zzpers zijn niet noodgedwongen voor zichzelf begonnen tegen een uurtarief dat nauwelijks voldoende is om van rond te komen, laat staan een kapotte wasmachine te vervangen.
Ik vraag me altijd af, komt dat omdat ze weinig tot geen financiele opvoeding hebben gehad, of nodigt de omgeving zo uit tot uitgeven,dat ze mee willen met de massa, al kan dat eigenlijk niet uit? Net als met lijnen in deze omgeving, met overdadig voedsel werkelijk overal, wat het al tot mislukkig gedoemd maakt. Vroeger weet ik beide dingen aan een gebrek aan wilskracht, zowel het geld uitgeven als het vele eten. Nu begin ik toch langzaam van gedachte te veranderen en denk dat de omgeving van overdaad op alle fronten toch wel heel veel kwaad doet.
Net zoals Ineke denk ik ook dat het een stuk ontbreken van financiële opvoeding en beheersing is. Je gaf zelf vorige week al aan dat mensen zonder voorbehoud van rondkrijgen hypotheek toch een huis kopen. Ook in mijn omgeving zie ik vrienden die maar kopen en kopen. Van de ene financiering in de andere stappen. Vrienden met een ruim bovenmodaal inkomen. Het vlees is zwak. Eerst sparen in plaats van lenen is ouderwetsch.
Dan ben ik maar ouderwets.
Ik herken het en ik denk dat je gelijk hebt, zowel over de volgende crisis als de verdeeldheid in de samenleving.
We vergeten weleens (wel vaak) dat best veel dingen voor best veel mensen te ingewikkeld zijn. Mensen overzien gevolgen van bepaalde keuzes niet. Dat is geen gebrek aan wilskracht, maar aan mentale capaciteit. Daar is niets mis mee, als er maar mensen om hen heen zijn die hen onbaatzuchtig helpen. En daar lijkt het (door gebrek aan sociale samenhang?) soms aan te ontbreken.
Ik denk dat het voor een groot deel inderdaad ook te maken heeft met een gebrek aan financiële opvoeding/inzicht en deels misschien ook wel met dat mensen er vaak gewoon niet open over zijn. Als jij denkt dat je vrienden alles van hun geld doen, terwijl zij bij wijze van spreken ook in de schulden zitten, of een meevaller hebben die jij niet hebt, dan zijn er volgens mij mensen die daar ook mee mee gaan, maar dan in de problemen komen. Je situatie is immers nooit precies hetzelfde. Als je dan niet open bent, maar meegaat in wat er van je verwacht wordt of waarvan jij denkt dat het van je verwacht wordt, dan denk ik dat je écht wel voor vervelende ‘verrassingen’ komt te staan.
Daarnaast: sommige mensen lijken ook gewoon niet te redden. Ik hoorde onlangs het verhaal van iemand die had uitgerekend hoeveel rente ze over haar hypotheek moest betalen. Dat was maar €2500! Verspreid over 30 jaar! Nee schat, dat is per jaar… En die hypotheek was al afgesloten hè…