Categorie: Uit onderzoek is gebleken dat… (Page 1 of 6)

De FIRE beweging is aan het verliezen

28-11-2019 / Geldnerd

‘Wij van de FIRE beweging’, de mensen die financieel bewust bezig zijn en daarmee streven naar eerder stoppen met werken, uit de ratrace stappen, geloven graag dat we de voorhoede zijn van een brede beweging. Dat we iedereen het ‘licht’ kunnen laten zien dat ‘spaarpercentage en VWRL’ heet. Dat eerder stoppen misschien niet voor iedereen is weggelegd, maar wel voor heel veel mensen. Als ware zendelingen schrijven we onze blogjes, en proberen we mensen te bekeren op meet-ups en conferenties en zo. De Jehova Getuigen zijn amateurs vergeleken bij de zendelingen van FIRE…

Maar in werkelijkheid zijn we een niche. Een klein groepje dwarsliggers. De grote strijd, zo die er ooit geweest is, zijn we aan het verliezen. De statistieken bewijzen het. Er wordt helemaal niet minder jaren gewerkt, integendeel.

Het FD publiceerde onlangs een artikeltje waaruit bleek dat een steeds groter deel van ons leven opgaat aan werk. Omdat dit artikel achter een betaalmuur zit geef ik graag een samenvatting met achtergronden van Eurostat, het Europese statistiekbureau. Want dat is de bron van deze gegevens. Niks korter werken, langer werken. Dat is wat we doen.

Allereerst een plaatje van Eurostat, dat veel mooier is dan het staatje dat het FD ervan maakte.

Nederlanders en Zweden hebben de langste werkzame levens van alle EU-landen. In Nederland is dit gemiddeld 40,5 jaar en in Zweden 41,9 jaar. Aan de andere kant van het spectrum zitten de Italianen (31,8 jaar), Kroatië (32,4) en Griekenland (32,9). Wie is er nou de slimste in Europa? In onderstaand plaatje zie je hoe het EU-gemiddelde zich ontwikkeld heeft sinds het jaar 2000.

De cijfers van Eurostat geven de verwachte werkzame jaren aan van een 15-jarige. Ook voor de levensverwachting is uitgegaan van Europeanen die nu 15 jaar oud zijn. En dan valt op dat het aantal werkzame jaren harder groeit dan de levensverwachting. Nederlanders zijn tussen 2000 en 2018 ongeveer 14% meer van hun leven aan werk gaan besteden, dat is vijf jaren. In diezelfde periode is onze levensverwachting maar met anderhalf jaar toegenomen.

En ook nog opvallend: In 2018 was het werkzame leven langer voor mannen dan voor vrouwen in alle landen, met uitzondering van Letland en Litouwen.

Nou, bekijk het maar hoor! Ik ben echt niet van plan om 40,5 jaar te werken. Geldnerd is begonnen direct na zijn studie, toen was hij 24 jaar en 3 maanden oud. 40,5 jaar verder ben ik 64 jaar en 9 maanden. Mij niet gezien, ik verwacht ver voor die tijd klaar te zijn.

Hoeveel jaar verwacht jij te werken?

Boven onze stand leven

21-11-2019 / Geldnerd

Het is een bericht waar ik toch wel elk jaar naar uitkijk, de jaarlijkse rapportage van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het vermogen van de doorsnee Nederlander. Eerder deze week was het weer zover. En omdat ik toch op de bank lag bij te komen van mijn operatie, ben ik maar eens op mijn gemak gaan lezen. Dat moest ook wel kalm aan, want door de naweeën van de narcose heb ik momenteel het concentratievermogen van een goudvis…

Gluren bij de buren…

Altijd eerst even kijken wat de media er van maken. Het vermogen van de doorsnee Nederlandse huishoudens bedroeg vorig jaar € 38.400, een stijging van maar liefst € 10.000 ten opzichte van een jaar eerder, meldde nu.nl met als kop dat ‘we’ opnieuw rijker zijn geworden door de prijsstijging van de eigen woning. Dan begin ik al te gniffelen. Verder vermeldt het artikel wat statistiekjes uit het persbericht, zoals hoeveel de rijkste en de armste 10 procent van de Nederlanders bezitten of schuldig zijn. RTL Nieuws ging op de PvdA toer en benadrukt dat de ‘ongelijkheid’ iets minder zou zijn geworden. Ik zoek nog naar een goede definitie van ongelijkheid. Het Algemeen Dagblad (AD) maakte het nog wat bonter. Onder het motto ‘gluren is leuker’ hebben ze een interactieve kaart waar je jezelf / je gemeente kunt vergelijken met ‘de anderen’. Dat is blijkbaar het enige nieuwswaardige element.

Het AD besteedde dan wel weer meer aandacht aan de Middellangetermijnverkenning 2022 – 2025 van het Centraal Planbureau (CPB). Dat instituut zegt vaak verstandige dingen. Zij voorspellen dat de economische groei in de volgende kabinetsperiode terugvalt naar 1,1% per jaar. En ze gaan zelfs zo ver dat ze verwachten dat de koopkracht (je weet wel, dat cijfer dat rond Prinsjesdag altijd voor paniek zorgt) tussen 2022 en 2025 helemaal niet groeit. De reden: de vergrijzing. Het is blijkbaar voor het eerst dat de bevolking in de leeftijdscategorie van 15 tot 75 jaar afneemt en dat gegeven zal het economisch beeld voor de jaren 2022-2025 nadrukkelijk gaan bepalen. Dit gaat groei en koopkracht kosten, verwacht het planbureau. Ik moet me toch weer eens wat beter inlezen op de bredere economische gevolgen, bijvoorbeeld als al die babyboomers hun huizen en aandelen gaan verkopen. Gelukkig bouwen we in Nederland geen geschikte andere woningen…

Maar goed, deze blog ging over het vermogen. Over die verkenning van het CPB heb ik het misschien nog wel eens een andere keer. Meestal als ik de mediapraatjes heb gelezen ga ik zelf maar eens grasduinen in het onderliggende persbericht en rapport.

Definities

Met ‘doorsnee’ bedoelt het CBS het mediane vermogen. Dat is het midden van de gegevensverzameling, de helft van de huishoudens heeft meer vermogen en de andere helft heeft minder vermogen. Dat is iets anders dan het gemiddelde. Vermogen definiëren ze als het saldo van bezittingen en schulden, vergelijkbaar met wat in mijn spreadsheets mijn Eigen Vermogen is.

Twee dingen zijn er verder nog om in de gaten te houden. Bij het vaststellen van de fiscale hypotheekschuld kan het CBS de opgebouwde tegoeden bij spaar- en beleggingshypotheken niet meenemen, blijkbaar hebben ze daar geen toegang toe. Ook worden pensioenaanspraken en andere aanspraken van sociale zekerheid niet tot het vermogen gerekend, omdat deze collectief worden geregeld en niet op persoonsniveau toerekenbaar zijn, of overdraagbaar van persoon op persoon. Zie daar de reden waarom die Amerikaanse bloggers allemaal zo’n hoog vermogen hebben, en wij niet (maar wel een pensioen krijgen).

De doorsnee Nederlander wordt juist armer…

Wat ik interessant vind, is de invloed van een eigen woning op het vermogen. De toename van het doorsnee vermogen komt vooral doordat woningen in waarde bleven stijgen. Wanneer de eigen woning buiten beschouwing blijft, was het vermogen met € 14.600 iets hoger dan in 2017 en iets lager dan de piek in 2010. Ze hebben daar ook een mooie grafiek van gemaakt.

Wat me daarbij opvalt, is dat het vermogen zonder de eigen woning sinds 2006 nauwelijks van z’n plek is gekomen. In 2006 was het € 13.800, in 2018 was het € 14.600. Een stijging van € 800 oftewel 5,8%. De inflatie in deze periode bedroeg in totaal ruim 20%. Dat betekent dat we in termen van koopkracht minder vermogen hebben dan in 2006. We worden armer. We leven boven onze stand. Geen verrassing, maar altijd wel confronterend om dat in de cijfers terug te zien.

In welke vermogenscategorie val jij?

Aanvulling: kersverse blogger Uitklokken heeft ook wat rekenwerk gedaan, bij hem kun je nu zelf zien in welke vermogenscategorie jij valt. En ook De Budgetman heeft hier zaterdag 23 november over geschreven.

Consumptie en inkomen (uitgeven maar weer…)

14-08-2018 / Geldnerd

De omzet van de detailhandel was in juni 3 procent hoger dan in dezelfde maand een jaar eerder. Dat meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag. Het verkoopvolume groeide met 2,8 procent.

Het netto reëel besteedbaar inkomen groeide in 2017 met 1,5 procent. Recentere cijfers heb ik niet kunnen vinden, maar De Nederlandsche Bank verwacht dat in 2018 en de komende twee jaar het reëel beschikbaar inkomen kan stijgen met jaarlijks gemiddeld bijna 3%. Kortom, de consumptie groeit weer eens net zo hard of zelfs harder dan het inkomen. Daar hoef je geen wiskundig wonder voor te zijn, dat is geen model dat eeuwig vol te houden is.

Uiteraard heb ik ook nog even gekeken naar mijn eigen persoonlijke cijfers. Mijn netto besteedbaar inkomen (exclusief dividend-ontvangsten) in de periode januari tot en met juli 2018 was 6,9% hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. En mijn uitgaven (dus exclusief aflossing / beleggen / sparen) in de periode januari tot en met juli 2018 waren 29,9% lager dan in dezelfde periode vorig jaar. Een beetje vertekend beeld, omdat we in die periode in 2017 nog wat extra uitgaven deden voor de inrichting van ons huis. Als ik dat effect eruit haal, dan is de daling van mijn consumptie 15,7%. Dat stelt me dan toch weer gerust, ik doe niet mee met de consumptie-rally…

Hoe is het met jouw inkomen en jouw consumptie?

De roze pensioenbril?

20-07-2018 / Geldnerd

‘Wij Nederlanders’ staan bekend als een pessimistisch en zeikerig volkje. Als we aan de zon denken, dan schuift er al gauw een wolk voor. En terwijl alle statistieken laten zien dat we bij de gelukkigste en welvarendste landjes ter wereld horen, kunnen wij bij de koffie-automaat moeiteloos duizend dingen opnoemen die erop wijzen dat alles mis gaat in dit land, of dat we in elk geval helemaal de verkeerde kant op gaan en de weg kwijt zijn.

Maar er is in elk geval één domein waar we blijkbaar veel te optimistisch over zijn. Waar we door een roze bril naar de wereld kijken, op weg naar onze eigen teleurstelling. Dat is in elk geval de conclusie die je zou kunnen trekken uit het onderzoek van Schroders Vermogensbeheer, waar ik vorige week op diverse plekken over las. Het onderzoek leert ons dat Nederlanders verwachten zo’n 75 procent van hun huidige inkomen nodig te hebben tijdens ons pensioen. Maar gepensioneerden ontvangen gemiddeld 69 procent van hun salaris als pensioen.

Als ik naar de statistiekjes kijk, dan lijkt het erop dat de ondervraagden niet echt een doorsnee van de Nederlandse bevolking zijn. Want in totaal willen ze ruim 25% van hun inkomen na pensionering uitgeven aan reizen, het kopen van een huis als belegging, en het kopen van een tweede huis. Tegelijkertijd, het is wel weer een bevestiging dat erg veel mensen zich laten leiden door financiële dromen, en dat er te weinig echt gekeken wordt naar de eigen financiële situatie, zowel nu als in de toekomst. Maar goed, daar heeft Opa Geldnerd al genoeg over geklaagd. Dat helpt toch niet, de consumptie blijft maar groeien. Gelukkig ook maar, want met mijn aandeeltjes en dividendinkomsten profiteer ik daar ook goed van mee.

Nou is het natuurlijk een onderzoek van een vermogensbeheerder, die dus ook niet gevrijwaard is van enig commercieel belang. Want uiteraard kun je dit probleem oplossen met hun producten, vinden ze zelf. Waarbij ze je er niet bij vertellen dat het zelf ook veel goedkoper kan.

Zelf probeer ik af en toe ook in te schatten hoeveel geld ik nodig ga hebben na mijn pensioen, en hoeveel er beschikbaar gaat zijn. Vorige week schreef ik daar nog over. Het blijft koffiedik kijken, maar ik vind het een nuttige exercitie om eens in de paar jaar te herhalen, en ook als de regels veranderen. Iets over gewaarschuwde mensen die voor twee tellen, en zo.

Heb jij ook een roze pensioenbril op?

Het Kasboekje van Nederland

28-03-2018 / Geldnerd

Rond het journaal vanochtend zag ik een aankondiging van een nieuw programma. Het Kasboekje van Nederland. Een NPO-serie over omgaan met geld. Omdat ik heilig geloof in onderwijs en voorlichting over geld, en ernstig teleurgesteld ben in wat we daar in Nederland aan doen, heb ik heel nieuwsgierig vanavond voor de TV gezeten.

Heb ik wat geleerd? Nee. Maar ik kan me voorstellen dat dat voor andere mensen wel zo was. De diepgang viel me een beetje tegen. Wat ik wel erg leuk vond, was de historie. Terugblikken op hoe er vroeger in gezinnen met geld om werd gegaan, en hoe de toegevoegde waarde van een kasboekje en sparen getoond werd. En hoe de overheid na sparen ook gewoonweg lenen aanmoedigt…

Opa Geldnerd voelde zich weer even jong. Ik ga ook weer kijken naar de volgende aflevering.

Heb jij gekeken naar Het Kasboekje van Nederland?

Heb jij een financiële dode hoek?

16-02-2018 / Geldnerd

Geldnerd en Vriendin zijn alweer een paar dagen terug in ons koude kikkerlandje, na enkele weken op warmere locaties vertoefd te hebben. Sinds ons verblijf in het Verre Warme Land duurt de Nederlandse winter te lang, en is ‘ie te donker en te koud, vandaar. En eigenlijk wilde ik nog een paar dagen van mijn vakantie genieten. Maar vandaag was er weer een nieuwsberichtje waar Opa Geldnerd zich ouderwets boos over maakt. Of verdrietig van wordt, daar ben ik nog niet helemaal uit.

Goed, het is er wel weer eentje in de categorie ‘onderzoekjes door en voor partijen die niet helemaal vrij zijn van belangen bij de uitkomsten’. Want dat kun je wel zeggen als het NIBUD in opdracht van de Rabobank onderzoek doet naar het financiële bewustzijn van ‘de Nederlander’. Het is vrijdag, dus verder is er niet zo heel veel nieuws. En dan haal je al gauw de headlines, ondermeer hier, hier, hier, en hier. Opvallend trouwens dat ik op het moment van schrijven (nog) niks over het onderzoek kan vinden op de website van het NIBUD zelf.

Op zichzelf zijn de conclusies weinig verrassend, het meeste is al wel eens langs gekomen. ‘We’ sparen te weinig, ‘we’ vinden de overheid en de pensioenfondsen verantwoordelijk voor onze financiële situatie na ons pensioen, ‘we’ willen wel sparen maar hebben er geen ‘extra geld voor’ (broehaha, leef lekker verder boven je stand dan…). ‘We’ liggen ook wel eens wakker over onze financiën, en ‘we’ hebben ‘een financiële dode hoek’.

En toch zijn er dan weer een paar dingen die me ergeren. Zoals het gegeven dat blijkbaar een op de vijf huizenbezitters zich niet realiseren dat ook een aflossingsvrije hypotheek ooit afgelost moet worden. Die geloven blijkbaar dat hun hypotheekverstrekker hen zo aardig vindt dat ‘ie ze tonnen cadeau geeft. Ook het kijken naar ‘de overheid’ bevalt me niks. De overheid is een onbetrouwbare partner voor je financiële toekomst, dus daar kun je maar beter niet op rekenen. Daar ben ik het dan wel weer eens met Barbara Baarsma van de Rabobank, die het ook zorgwekkend vindt dat minder dan de helft van de respondenten zichzelf het meest verantwoordelijk voelt voor de financiële situatie na pensioen.

‘Financieel bewusteloos’ is geloof ik de juiste term voor het financieel bewustzijn van ‘de Nederlander’. En Geldnerd blijft ervan overtuigd dat dit niet gaat veranderen. In elk geval niet zolang er niet meer aandacht komt voor (persoonlijke) financiën in het onderwijs, zowel basis als middelbaar. Liefst op een manier die duidelijk maakt dat omgaan met je geld ook leuk kan zijn. Want soms maakt onderwijs ook meer kapot dan je lief is….

Heb jij ook een extra spiegeltje voor je financiële dode hoek?