Koopkracht na pensioen

  • Berichtcategorie:Pensioen

Zorgelijke berichten gisteren op diverse websites. 40% van de gepensioneerden kan niet rondkomen, blijkt uit een onderzoek door belangenvereniging ANBO. Nu ben ik altijd een beetje voorzichtig met onderzoeken waar de achterliggende partij een belang bij heeft (“wij van WC-Eend adviseren WC-Eend“), maar dat het koopkrachtplaatje van veel senioren er de afgelopen jaren niet beter op is geworden geloof ik ook wel.

De laatste keer dat ik zelf keek naar mijn opgebouwde pensioen had ik al 11% aan indexatie gemist. Indexatie waarbij je toekomstig pensioen wordt aangepast aan de inflatie, zeg maar. Nu heb ik nog een behoorlijke tijd te gaan voordat ik met pensioen mag, maar die 11% ben ik kwijt. Tenzij er uiteraard een wonder gebeurt en die indexatie over een aantal jaren alsnog wordt ingehaald. Je weet het niet. Als iemand ons 10 jaar geleden had verteld dat de rente nu vrijwel nul zou zijn hadden we die persoon ook voor gek verklaard.

Voor mezelf zorgen, blijft dus het devies. En nu eerst de verhuizing goed doorkomen. Als het hier de komende weken wat rustiger is, dan weten jullie hoe het komt.

Wat verwacht jij van de koopkracht na je pensioen?

Pensioenoerwoud (3)

  • Berichtcategorie:Pensioen

Ingewikkeld is de waardering van de pensioenreserves zeker. Op de website van de Universiteit Leiden vond ik een doctoraalscriptie uit 2007 over het oude Financieel Toetsingskader (FTK) dat gebruikt werd om de reserves van de pensioenfondsen te toetsen.

Ten tijde van de vernieuwing van het FTK las ik dit document met een overzicht van de wijzigingen. De essentie, lees ik ook in veel artikelen over de pensioendiscussie, is de manier waarop de rekenrente bepaald wordt, de rente die pensioenfondsen moeten gebruiken om de toekomstige verplichtingen te waarderen.

Kreupelgeld schreef in reactie op mijn eerdere blog het volgende: Stel dat een pensioenfonds nu 100 euro in kas heeft om daar over 20 jaar een verplichting van 200 euro mee te betalen. De 100 euro die ze nu nog tekort komen zal met rendement moeten worden aangevuld. Pensioenfondsen moeten nu rekenen met 3,3% rendement. Daarmee is de waarde van die 100 euro over 20 jaar 191 euro. Ze komen dan 9 euro tekort. De dekkingsgraad is dan 95%.

Het rendement dat de pensioenfondsen moeten gebruiken is de rekenrente. Helaas is dat een politiek instrument en dus kwetsbaar. De rekenrente is gebaseerd op de interbancaire rente, de rente waarvoor centrale banken en ‘gewone’ banken elkaar geld lenen. En die is al jaren kunstmatig laag door het huidige beleid van de Europese Centrale Bank om de economie te stimuleren. En dat zal nog wel even zo blijven. Maar op deze manier wordt de verlaging van de interbancaire rente doorgegeven aan de pensioenfondsen. En daarvoor was die rekenrente niet bedoeld…. Toch zie je dat de politiek nu geen stappen neemt om de pensioenfondsen / pensioenopbouwers / gepensioneerden te beschermen tegen de rekenrente. Dat bevestigt voor mij alleen maar dat de rekenrente (ook) een politiek instrument is.

Ik loop nog een beetje vast in het vinden van een duidelijke uitleg over de precieze waardering van de pensioenreserves. Dat onderzoek moet ik nog even voortzetten. Ik hoop dat ik daar de komende periode (met alle verhuisperikelen) aan toekom. Maar ik ben nog niet tevreden! Ik wil weten hoe die reserves gewaardeerd worden!

Wordt vervolgd. Wederom. De eerdere twee delen van deze serie vind je hier en hier.

Pensioenoerwoud (2)

  • Berichtcategorie:Pensioen

Mijn pensioen wordt opgebouwd bij het ABP. Ik ben dus maar eens gaan kijken op hun website. Daar vind ik dat ze momenteel uitgaan van een gemiddelde levensverwachting van 87,5 jaar. Omdat ik volgens de huidige regels op mijn 67e met pensioen mag, zou ik dus 20,5 jaar mogen genieten van het pensioen. Als zij mij inderdaad € 55.000 per jaar gaan uitbetalen (dat lijkt heel veel, maar vergeet die 25 jaar inflatie niet…), dan hebben ze daar dus een ‘potje’ van 20,5 x 55.000 = € 1.127.500 voor nodig. Dat potje hoeven ze uiteraard niet al helemaal gevuld te hebben als ik met pensioen ga, ook daarna kunnen ze nog rendement halen over het nog in het potje zittende deel. Al zullen tegen die tijd de regels vast weer aangepast zijn, en de pensioenleeftijd zal mee gaan stijgen met de levensverwachting. Ik denk dat mijn werkelijke pensioenleeftijd dichter bij de 70 uit zal gaan komen.

Hier heb ik ook even een grafiekje gemaakt. Het pensioen wat volgens mijn jaarlijks overzicht al veilig gesteld is (‘dit krijgt u ieder jaar als uw dienstverband nu eindigt’) is € 21.164. Uitgaande van 20,5 jaar pensioen zit er dus al 20,5 x 21.164 = € 433.862 in ‘mijn’ pensioenpot. Op dit moment wordt er jaarlijks iets minder dan € 19.000 in mijn pensioenpot bijgestort (werknemersdeel + werkgeversdeel). Dus uitgaande van

  1. € 433.862 nu in de pot
  2. € 18.720 jaarlijks bijstorten in de pot (het bedrag van 2016)
  3. Met pensioen in 2038
  4. Daarna jaarlijks € 55.000 uitkeren
  5. Jaarlijks een rendement van X%

moet dat leiden tot een pensioenpot die tussen mijn 87e en 88e verjaardag leeg is. Zie onderstaande grafiek.

En nu mogen jullie raden wat het jaarlijkse rendement X is wat daarvoor behaald moet worden?

1,0%.

Dat zou ze moeten kunnen lukken toch? Misschien zelfs iets meer voor hun eigen kosten en zo? Nu is het uiteraard zo dat er niet zoiets is als ‘mijn pensioenpot’. We betalen aan en eten uit de ‘grote ruif’.

Dus waarom moet ik me dan zorgen maken? Of is er toch iets meer aan de hand met de manier waarop de pensioenfondsen hun reserves moeten waarderen? Op het eerste oog staat op de website van het ABP een aardige uitleg over hun financiële situatie. Maar zodra je meer wilt weten wordt het lastiger. Als je bijvoorbeeld zoekt naar informatie over de waardering van hun verplichtingen en de rente wordt je hiermee afgescheept. Je kunt wel zeggen dat het een ingewikkelde rekensom is, maar dat is nou net wat ik wil begrijpen! Dan heb ik toch een beetje het gevoel dat ik met een kluitje in het riet gestuurd word. Als ik dan ook nog op de pagina met bestuursleden lees dat ze allemaal transparantie belangrijk vinden, krijg ik een beetje vieze smaak in mijn mond. Want zelfs als je het wilt begrijpen, is nergens de informatie te vinden zodat je het kunt begrijpen.

Hoe moeten de pensioenfondsen hun reserves waarderen? Wat zijn de effecten? Hoe staan ze er echt voor? Wordt vervolgd….

Pensioenoerwoud (1)

  • Berichtcategorie:Pensioen

Een tijdje geleden schreef ik dat ik mij wat meer wilde verdiepen in ons pensioenstelsel en de rekenregels. Ik ben financieel best redelijk onderlegd, maar hier weet ik gewoonweg te weinig van. En Geldnerd wil wel begrijpen waarom de vergrijzing en de beurzen en de rente zo’n impact hebben op het pensioenbedrag wat mij beloofd wordt.

Ik ga er maar even van uit dat al mijn lezers de verschillende pensioenpijlers kennen. De eerste pijler is de AOW. De 2e pijler is pensioenopbouw via de werkgever. Individuele verzekeringen vormen de 3e pijler. In dit onderzoekje richt ik mij dus op de 2e pijler. Het pensioen dat velen van ons opbouwen bij pensioenfondsen. Op de website van de Universiteit van Maastricht vond ik overigens een zeer interessante master thesis met een goede uitleg van de historie en de werking van het Nederlandse pensioenstelsel. Het is ruim 50 pagina’s maar ik vond het erg leerzaam en op een aantal punten ook wel even schrikken. Ik voel me steeds meer belazerd.

Geldnerd heeft ook maar eens op een rijtje gezet wat mijn werkgever en ik gezamenlijk voor mij aan pensioenpremie heb betaald. Ik ben in 2002 bij het ABP begonnen. Sindsdien hebben we  (tot eind 2015) samen € 158.512 ingelegd.

Eerst even mijn situatie. Ik krijg jaarlijks een overzicht van mijn pensioenfonds. Dat vertelt mij de afgelopen 10 jaar ook hoeveel pensioen ik mag verwachten als ik doorwerk tot mijn pensioendatum. Dat bedrag heb ik maar eens uitgezet in een grafiekje. Daarbij moet je bedenken dat ik mijn hele carrière al voltijds werk en een normale ‘loopbaan’ heb doorgemaakt waarbij mijn salaris zich ook heeft ontwikkeld. In dezelfde grafiek heb ik ook uitgezet hoe de optelsom van mijn A-factoren zich ontwikkeld heeft sinds ik begonnen ben met pensioen opbouwen in 1995. Destijds werd er nog niet gewerkt met A-factoren, maar enkele jaren geleden heb ik mijn oude pensioenfondsen benaderd en ze opgevraagd. Met wat vertraging kreeg ik die ook inderdaad thuisgestuurd.

Als ik er van uit ga dat mijn salaris en mijn ‘bereikbare’ pensioen ongeveer gelijk blijft voor de rest van mijn carrière, en dat de A-factor blijft bewegen in de bandbreedte van € 1.500 – 1.600 per jaar (wat de afgelopen 5 jaar ook het geval was), dan komt rond mijn pensioendatum in 2038 inderdaad het ‘beloofde pensioen’ in beeld. Als als als…. Rekening houdend met gemiddeld 2,2% inflatie per jaar is die € 55.000 van straks de koopkracht van € 33.700 vandaag.

Maar hoe zit het dan met mijn pensioenpot? Wordt vervolgd…

Eigen Pensioenpot?

  • Berichtcategorie:Pensioen

Het is alweer een tijdje geleden dat ik over onze pensioenen heb geschreven. Terwijl het de afgelopen weken dreigende berichten regende. De dekkingsgraden dalen, de pensioenen zouden gekort moeten worden, ons hele stelsel zou op de helling moeten. Het lijkt erop dat we langzaam maar zeker voorbereid worden op het ergste. Terwijl ons pensioenstelsel in internationale vergelijkingen steeds als een van de beste gezien wordt. Wie is er nou gek?

Ik ben bezig met het beter proberen te begrijpen van ons pensioenstelsel, hopelijk kan ik daar binnenkort wat blogjes over publiceren. Maar ook in dat onderzoek loop ik tegen een muur aan. Probeer maar eens informatie te vinden over hoe de reserves precies berekend worden. Op de websites van de grote pensioenfondsen lukt het me niet. Er zijn wel wat promotie-onderzoeken te vinden op de websites van diverse universiteiten. Maar het eenvoudig en toch helder met cijfers onderbouwd uitleggen, daar waagt niemand zich aan (lijkt het).

Afgelopen week mengde De Nederlandsche Bank (DNB) zich ook weer in het debat. Bij de presentatie van het jaarverslag sprak Klaas Knot onder andere over het Nederlandse pensioenstelsel, en dat werd bijvoorbeeld door RTL Nieuws opgepikt.

De Nederlandsche Bank wil iedereen een eigen potje met geld geven. Er worden dan geen uitkeringsgaranties mee gegeven, maar het geld wordt wel gespreid belegd en de risico’s worden gedeeld. De generatiekloof willen ze dichten door te beleggen in leeftijdsgroepen.

Interessante gedachte, maar het neigt mij nog teveel naar het in stand houden van de pensioenfondsen. Ik zie steeds minder toegevoegde waarde voor die duurbetaalde megalomane organisaties. En als de schijnzekerheid van de gegarandeerde uitkering toch gaat verdwijnen, dan mag het pensioenfonds van mij mee verdwijnen. Scheelt een hoop kosten. En de werkgevers hebben de risico’s al lang weggeorganiseerd (heel slim, jongens…). Bij tekorten valt er bij hen toch al niks meer te halen… Van mij mag het voorstel dus nog een stukje verder gaan.

Geef mij de mogelijkheid, zelfs de verplichting, om een deel van mijn salaris belastingvrij te beleggen in een persoonlijk pensioenfonds. Daar kan de financiële sector vast heel snel mooie producten voor maken. Gewoon een speciale pensioenrekening naast mijn beleggingsrekening bij mijn aandelenboer. Stort daar uiteraard ook het werkgeversdeel bij (op dit moment betaalt mijn werkgever 2/3 van de pensioeninleg, ikzelf 1/3). En dan als Belastingdienst ook niet zeuren als ik vrijwillig (tijdelijk) een groter deel van mijn salaris op die rekening wil storten.

Voor mensen die geen zin hebben om zich erin te verdiepen kunnen er dan een aantal standaardprofielen worden aangeboden, die bijvoorbeeld automatisch veiliger gaan beleggen naarmate je pensioendatum dichterbij komt. En de meer actieve beleggers (zoals ik) willen graag zelf met hun profielen kunnen spelen. Na de pensioendatum kun je dan uit je eigen pensioenpot periodieke uitkeringen laten doen, maar met het restkapitaal bijvoorbeeld ook doorbeleggen. Net zo lang tot je pot leeg is.

DNB stelt dat gepensioneerden nog steeds een waardevast pensioen verwachten, terwijl we ook de komende 10 jaar nergens op hoeven te rekenen. Voor mij een extra reden om zelf de teugels in handen te willen nemen. Maak mijn pensioenpot maar over, ABP! Mijn idee zou ook een oplossing kunnen zijn voor het pensioenprobleem van veel ZZP’ers en andere zelfstandigen, die nu feitelijk buiten het Nederlandse pensioenstelsel vallen.

Geldnerd Persoonlijk Pensioenfonds, ik zie het wel zitten. Mijn voorstel ziet vast allerlei beren op de weg over het hoofd, dus ik sta open voor alle verbetersuggesties. Maar ik ben vooral benieuwd: wat is jouw ideale pensioenstelsel?

En de Polis Woekerde voort…

<schaam>Ook ik had een Woekerpolis</schaam>. Vroeger, in de dagen dat ik nog niet zo heel goed op mijn financiën lette, hebben Geldnerd en Ex zich allebei een levensverzekering laten verkopen. Die was bedoeld om eerder met pensioen te kunnen gaan, op ons 63e. Een beleggingspolis, waarop we maandelijks inleg stortten vanuit onze spaarloonregeling, want dat was fiscaal aantrekkelijk. Vooral voor de verzekeraar, realiseerden we ons na een paar jaar. Uiteraard bleven de beleggingsresultaten (ver) achter bij de ‘verwachte’ 8% gemiddeld per jaar. De kosten liepen wel gewoon door, dus Verzekeraar hoorde je niet klagen.

Toen we een paar jaar later onze persoonlijke financiën zelf stevig ter hand namen, was een van de eerste acties om deze polis stop te zetten. We hebben de inleg gestopt. Uitbetalen was lastig, want dan moest je afrekenen met de fiscus. Gewoon laten staan dus, en wel zien wat er op de beoogde einddatum (toen nog ruim 30 jaar weg) beschikbaar zou zijn.

Eens per jaar kwam er een overzicht van de verzekeraar met de actuele stand der dingen. Er kwam een voorstel voor woekerpoliscompensatie (een fooi, belachelijk). En het ding bleef me ergeren. Ieder jaar als dat overzicht kwam werd ik weer herinnerd aan die domme beslissing. En ieder jaar als ik mijn eindejaarsbalans maakte zag ik weer hoe de waarde achterbleef bij de rest van mijn beleggingen.

Dus heb ik een drastische stap genomen. Ik heb de polis uit laten keren. Een derde van de waarde op dit moment mag naar de Belastingdienst, maar dat zie ik maar als afkoopsom voor mijn financiële geweten. De rest gaat bij mijn eigen vermogen. Waar ik zelf wat van probeer te maken.

De polis woekert dus niet meer voort… En kan me dus ook niet meer jaarlijks ergeren.

Wat zijn jouw ervaringen met woekerpolissen?