Een levensreddende operatie

Met enige zorg keken we naar de operatietafel. Daar lag de patiënt, oud en snakkend naar adem. De chirurg pakte zijn medische gereedschap. Zorgvuldig werd de patiënt opengemaakt. Ik slikte en probeerde een traantje weg te vegen. Er hing veel af van deze operatie. Leven of dood.

Toen de patiënt open lag was het duidelijk te zien. De twee ventilatoren zaten volledig, maar dan ook werkelijk volledig, dicht met stof.

Vakkundig werden ze losgemaakt uit mijn laptop. Een compressor met perslucht achter in de werkplaats maakte ze als nieuw. Nu we toch bezig waren werd ook de heatsink schoongemaakt en voorzien van verse koelpasta. Een kwartiertje later was alles weer aangesloten en werd de laptop weer dichtgeschroefd. Vol spanning drukte ik op het AAN-knopje. De laptop kwam tot leven. Wilde even opnieuw de datum en de tijd ingesteld hebben in de BIOS, want de batterij was losgekoppeld geweest tijdens de operatie. Maar daarna draaide alles weer als vanouds. Geen alarmerende meldingen over ventilatoren en andere dingen meer.

‘Dat is dan drie tientjes,’ zei de medewerker van de technische dienst van de PC-winkel in Elders-City.

Met een grote glimlach rekende ik af. We zijn nog samen ‘in business’, mijn trouwe laptop en ik. En ik bespaar me voorlopig de kosten in geld en tijd van de aanschaf en inrichting van een nieuwe.

Laat jij wel eens iets repareren?

De doodsstrijd van een laptop

Afgelopen jaar nam ik jullie mee in mijn voorgenomen overstap van Microsoft Windows naar Linux. Ik keek kritisch naar mijn softwaregebruik en installeerde een testmachine. En constateerde dat het eigenlijk allemaal prima draaide. Er is nog iets te kiezen qua cloud, maar verder waren er geen belemmeringen. Maar toen werd ons leven heel anders en raakte dit project een beetje op de achtergrond. In mijn jaardoelen 2024 schreef ik dat ik project Linux weer op wilde pakken als onze leefsituatie stabiel zou zijn.

Maar dat was buiten de waard gerekend. Of beter gezegd: buiten de laptop. Want uitstel is mooi, maar dan moest mijn huidige laptop natuurlijk wel gewoon blijven werken…

Historie van mijn laptop

Het zal ergens rond 2005 of 2006 geweest zijn dat Geldnerd voor het eerst een laptop kocht. Ik kwam daarvoor destijds uit bij Dell. En zoals wel vaker als ik ergens tevreden over ben: dan word ik een trouwe klant. Dus in 2009 kocht ik een nieuwe Dell laptop. In 2014 weer. En mijn huidige laptop stamt alweer uit mei 2019. En die heeft een behoorlijk zwaar leven gehad. Want een klein jaar later begon de corona-pandemie. En vanaf dat moment tot aan het begin van dit jaar werkte ik vrijwel onafgebroken thuis. Op mijn privé-laptop, vanwaar ik via Citrix contact maakte met de werkomgeving van mijn werkgever. Uren en dagen en weken en maanden heeft mijn trouwe laptop dat allemaal verstouwd. En daarnaast werden er ook nog eens spreadsheets verbouwd en administraties gevoerd en blogberichten geschreven en allemaal dat soort dingen. Dus qua aantal gewerkte uren is dit met afstand de meest productieve laptop die ik ooit gehad heb.

Ouderdomsklachten

Inmiddels heeft mijn laptop het een stuk rustiger. Mijn nieuwe werkgever heeft mij een laptop verstrekt, en werken vanaf mijn eigen laptop in de omgeving van de werkgever is niet mogelijk. En ik werk weer iets vaker op kantoor dan voorheen. Maar mijn laptop heeft blijkbaar geen zin om van zijn prepensioen te genieten. Integendeel.

Ten eerste begon hij bij het opstarten vervelende meldingen te geven. Niet eens vanuit Windows, maar vanuit de BIOS. Diep onder de motorkap dus. Iets met een ventilator die niet correct reageerde. Maar daarna startte hij wel gewoon op, en begon er ook een ventilator te draaien. En merkte ik er verder niets van.

Bleef het daar maar bij! Maar dat doet het uiteraard niet. De afgelopen weken heeft mijn laptop regelmatig last van het BSOD-syndroom. Het Blauwe Scherm Des Doods. Iets wat ik op mijn Windows 10 machientje eigenlijk nog nooit gezien had.

Extra Zorg en Diagnose

Afgelopen weekend heb ik mijn laptop eens extra goed verzorgd. Alle overbodige software eraf gegooid. De drivers bijgewerkt. Windows reparatieroutines gedraaid. En de logboeken bestudeerd om de oorzaak van de crashes te vinden. Wat gebeurt er veel en gaat er veel fout onder de motorkap van zo’n besturingssysteem… De waarschuwingen vliegen je om de oren.

Het lijkt erop dat inderdaad een van de twee ventilatoren kapot is. En mijn draadloze netwerkkaart loopt ook op z’n laatste benen. Mogelijk is het een gerelateerd aan het ander, en wordt de netwerkkaart te heet door de defecte ventilator en houdt hij er af en toe mee op. En dat bij een laptop van bijna vijf jaar oud.

Wat te doen?

En nu zit Geldnerd dus met een Dilemma. Met hoofdletter D. Geld zit er genoeg in mijn Gadgets & Tech potje, dat is het probleem niet. Ook ben ik niet bezorgd over mijn data, ik maak nog steeds elke dag een back-up.

Mijn voornemen was om over een tijdje rustig een nieuwe laptop uit te zoeken. Liefst eentje die officieel gecertificeerd is voor Linux. Daarvoor zou ik dan (wederom) bij Dell uitkomen, of bij Lenovo. Die zou ik dan op mijn gemakje inrichten, mijn data migreren vanaf mijn huidige laptop, en naadloos overschakelen.

Maar nu voel ik tijdsdruk. En onder tijdsdruk is het geen goed moment om beslissingen te nemen. Want ik was er nog niet uit, uit die nieuwe laptop. Iets met een Intel processor, 32 GB geheugen, en 1 TB SSD. Geen NVIDIA videokaart, want NVIDIA en Linux zijn geen vriendjes van elkaar. Mijn huidige laptop heeft een 9e generatie Intel i-7, 16 GB geheugen en een 512 GB SSD. Na vijf jaar mag ik een maatje groter, en ik wil ook iets meer ruimte hebben omdat ik voorlopig de machine dual-boot in wil richten, met zowel Windows als Linux. Ik word nog niet zo heel enthousiast van het aanbod van Dell en Lenovo op dit moment…

Of moet ik de gok nemen en de laptop laten repareren? In elk geval niet via Dell, want dan ben ik ‘m lang kwijt… Best kans dat de laptop met een nieuw ventilatortje nog wel weer even meegaat. Ik weet het gewoonweg niet….

Iemand nog een tip?

Jouw administratie in 2024

De afgelopen jaren was het een mooie gewoonte. Rond deze tijd publiceerde ik een nieuwe versie van mijn administratiespreadsheet. Mijn trouwe Excel-sheet waarmee ik jarenlang mijn uitgaven en inkomsten bijhield, en die mij allerlei overzichten en inzichten gaf.

Maar vorig jaar schreef ik al dat het de laatste keer zou zijn. Ik ben immers overgestapt op GnuCash, een open-source boekhoudsysteem. En ik heb een serie blogposts geschreven over hoe ik GnuCash heb ingericht en gebruik.

Maar niet getreurd, de oude trouwe Excel-spreadsheet werkt ook gewoon nog. Gewoon 2023 veranderen in 2024 en je kunt er zo mee aan de slag. De handleiding staat er ook bij. Of gebruik GnuCash! Of doe het gewoon op papier, in een schriftje. Manieren genoeg om je inkomsten en uitgaven bij te houden, ook in 2024.

Voor mij is dat echt de basis. Als je niet weet wat er binnenkomt en wat er uitgaat, dan weet je niet hoe je er voor staat. Kun je niet gaan plannen. Is het heel moeilijk om bij te sturen. Mijn administratie is de basis van mijn persoonlijke financiële systeem. Het kost me nauwelijks tijd en geeft me heel veel rust. Dat gun ik iedereen.

Dus doe me ’n lol. Als je jouw inkomsten en uitgaven nog niet bijhoudt, begin er dan mee. Per 1 januari 2024. Je hoeft niet te betalen voor mijn spreadsheet. En GnuCash, en mijn blogjes over de inrichting, zijn ook helemaal gratis. Niks dure cursus of betaalde spreadsheets van sommige andere bloggers. Allemaal gratis. Ik vraag niet eens om je persoonlijke gegevens. Voor het geld hoef je het dus niet te laten. Of toch wel. Voor het zicht op jouw eigen geld. En dat hoeft helemaal niks te kosten.

Houd jij jouw inkomsten en uitgaven bij? Wat is jouw excuus om dat (niet) te doen?

Testen met Linux

Een tijdje geleden schreef ik over mijn experiment met Linux Mint, nadat ik constateerde dat vrijwel al mijn software inmiddels open-source was én beschikbaar voor Linux. De afgelopen periode heb ik daar verder mee geëxperimenteerd om te kijken of en hoe een volledige overstap echt zou werken.

Effe wennen…

Een nieuw besturingssysteem is even wennen. De verschillen tussen Windows 10 en Linux Mint zijn iets groter dan tussen verschillende versies van Windows, zullen we maar zeggen. Maar ook weer niet zó groot. Met een beetje gezond verstand en een beetje zoeken op internet kom je er goed uit. En het went snel. Na een paar uurtjes experimenteren vond ik al goed mijn weg. En je kunt werkelijk alles aanpassen aan je eigen wensen.

Waar ik echt fan van ben? De Linux Mint Software Manager. Briljant. Vrijwel alle software die ik gebruik kon ik hier vinden en met één druk op de knop installeren. En met de Update Manager krijg je keurig een melding als er een nieuwe versie is. Het is dus allemaal makkelijk bij te houden.

There’s no place like /home/…

Mijn testomgeving heb ik ingericht als ware het mijn primaire werkomgeving. Alle software geïnstalleerd. Al mijn data gekopieerd. Alles werkend ingesteld. In dat hele proces kwam ik maar één probleempje tegen. Ik had mijn e-book library uit Calibre geëxporteerd, en in de Linux omgeving geïmporteerd. Maar toen kwamen de bookcovers niet mee. Toen ik de library gewoon verplaatste werkte alles probleemloos.

Op één punt ben ik wel van gedachten veranderd. Oorspronkelijk wilde ik een tijdje parallel gaan draaien met Windows en Linux Mint. En daarbij mijn data gedeeld gebruiken. Ik dacht hiervoor met SyncThing een ‘synchronisatie-driehoekje’ in te richten tussen de Windows 10 laptop, de Linux Mint laptop, en mijn server. Eventueel ook nog met een externe cloud erbij.

Maar tijdens het inrichten kwam ik er achter dat dit toch wel erg ingewikkeld zou worden. Windows en Linux gaan heel verschillend met de bestandssystemen om. En die verschillen zijn gewoonweg te groot, bijvoorbeeld rond de locaties waar GnuCash z’n instellingen en maatwerkrapportages opslaat. Dat heeft geen zin. Maar overstappen betekent dan dus écht overstappen.

Maar daar zie ik verder ook geen enkele belemmering meer voor. Alles werkt, de omgeving in Linux Mint is gebruiksvriendelijk. Zelfs mijn spreadsheetmacro’s werken gewoon. En dat allemaal met open-source software.

Er zijn nog wel twee relevante beslissingen te nemen. Ik ben geen fan van de cloud, maar constateerde eerder wel dat ik iets moet voor mijn notities en mijn wachtwoordenbestand. Er moet dus een cloud gekozen worden.

En ik moet op zoek naar een geschikte nieuwe laptop om mijn Linux werkplek op te bouwen. Mijn huidige laptop is inmiddels vier jaar oud, en zou ik sowieso ergens het komende jaar gaan vervangen. Een eerste oriënterend rondje laat mij zien dat laptops duurder geworden zijn sinds ik in 2019 mijn huidige laptop kocht. Maar ik heb dan ook een dure smaak. Een Dell XPS bijvoorbeeld, of een Lenovo Thinkpad, of misschien wel een Apple MacBook? Ik ga mij er eens goed in verdiepen welke opties het meest geschikt zijn voor Linux.

Stap jij ook over naar Linux?

Migratie naar GnuCash 5

De afgelopen jaren heb ik mijn administratie overgebracht van Excel naar GnuCash. Dat heeft zich volledig afgespeeld tijdens de levensduur van GnuCash versie 4. Maar de wereld, en ook de ontwikkeling van open-source software, staat niet stil. Eind maart 2023 was daar dus de release van GnuCash versie 5.0.

Nu is Geldnerd iemand die erg trouw is in het bijwerken van z’n software. In mijn RSS-reader, die ik ook gebruik om blogs te volgen, volg ik ook kanalen van alle belangrijke software die ik gebruik. Komt er een melding over een nieuwe versie, dan wordt er heel snel op de ‘bijwerken’ knop gedrukt.

Soms zelfs iets te snel. Want nieuwe software heeft soms problemen. En dan ben je als ‘snelle bijwerker’ de pineut. Inmiddels heb ik dat een aantal keren meegemaakt. Dieptepunt was een release van LibreOffice die een regressie introduceerde in BASIC. Een regressie betekent dat iets dat in een vorige release gewoon werkte, in deze release onbedoeld kapot is door een wijziging elders. Wat ik er van merkte was dat de macro’s waarmee ik CSV-bestanden importeer zorgden dat LibreOffice crashte en de spreadsheet corrupt werd. Lang leve de backup, zullen we maar zeggen. Dit soort fouten komen overigens niet alleen in open-source software voor. Ook Microsoft kan er wat van….

Maar goed, het maakt allemaal wel dat ik inmiddels wat voorzichtiger ben met het installeren van nieuwe versies van software. Zeker de ‘major releases’, de grote nieuwe versies.

Dus toen versie 5.0 van GnuCash beschikbaar kwam besloot ik te wachten. Even de kat uit de boom kijken. Er zit tien jaar aan financiële data in mijn administratie. Al mijn banktransacties, mijn contante transacties, mijn creditcardtransacties, en mijn beleggingstransacties. Daar wil je niet teveel risico mee lopen. Ik neem actief deel aan de GnuCash mailing lists, en kon dus goed volgen wat er aan problemen opdook.

Inmiddels is versie 5.4 van GnuCash alweer eventjes beschikbaar. Op basis van de feedback lijkt dat een stabiele release te zijn. De problemen met eerdere versies zijn wel zo’n beetje opgelost. Ik vond het dus tijd worden om over te stappen van versie 4 naar versie 5.

Migratie

Voorafgaand aan de migratie heb ik uiteraard een extra back-up gemaakt. Bij de back-up neem ik alle relevante bestanden mee. Dus niet alleen de administraties zelf, maar ook de GnuCash-interne back-ups en log files, de instellingen en de opgeslagen maatwerkrapportages. Dat heb ik lang geleden al zo ingesteld toen ik GnuCash ging gebruiken.

GnuCash adviseert om de migratie naar een nieuwe ‘major release’ altijd te doen vanaf de laatste ondersteunde versie van de voorgaande release. Dan heb je de kleinste kans op problemen. Ik werk al sinds de release met versie 4.14, de laatste ondersteunde release van versie 4. Daar hoefde ik dus geen extra tussenstappen voor te zetten.

Nadat ik versie 5.4.1 had gedownload heb ik deze geïnstalleerd. Dat verliep probleemloos. Vervolgens was het tijd voor een aantal tests.

Ik heb achtereenvolgens mijn beide administraties geopend en heb de menu-optie ‘Actions | Check & Repair | Check & Repair All’ gekozen. Deze optie voert een controle van de administratie uit en controleert of de data probleemloos gebruikt kan worden door de nieuwe versie.

In beide administraties heb ik ook de normale CSV-bestanden geïmporteerd, van de Rabobank in mijn persoonlijke administratie, en van ABN AMRO in onze gezamenlijke administratie. Alle instellingen waren keurig mee gemigreerd.

Ook heb ik mijn vaste rapportages (‘Reports | Saved Report Configurations’) nog even bekeken om te zien of daar geen dingen gewijzigd waren

Specifiek in mijn persoonlijke administratie heb ik ook getest of het ophalen van aandelenkoersen met Finance::Quote nog goed werkt. Deze had ik eerder al bijgewerkt, ik maakte dus al gebruik van de meest recente versie 1.58. Maar toch moest ik deze opnieuw installeren. Daarna werkte deze module weer probleemloos.

Na deze stappen was ik gerustgesteld dat de migratie probleemloos was verlopen. Ik kan weer gewoon verder met mijn administratie.

Maatwerkrapportages

Nu ik over ben naar versie 5 van GnuCash, is het tijd voor de implementatie van het laatste item op mijn functionele wensenlijstje. Er is namelijk nog (maar) één ding wat ik node mis, en dat is een rapportage van het Spaarpercentage (Saving Rate). Dat zou ik per maand, per kwartaal, en per jaar willen bekijken, en liefst naar keuze in een tabel of een grafiek (staafdiagram).

Online zijn er verschillende voorbeelden te vinden, en bloglezer Sjaak stuurde mij eerder ook al een voorbeeld. Daar ga ik de komende periode eens rustig mee experimenteren om het precies zo te krijgen als ik het wil hebben.

Let jij ook altijd goed op bij het installeren van nieuwe software?

Loslaten is best moeilijk….

Ken je dat? Eigenlijk moet je van iets of iemand afscheid nemen. Het werkt niet meer, het is voorbij, het is beter om het achter je te laten en verder te gaan. Nieuwe kansen te creëren. Maar dat het dan toch best wel moeilijk blijkt om ook echt definitief afscheid te nemen.

Dat heb ik nou ook.

Waar het om gaat? Mijn allerlaatste Excel spreadsheets. Dat waren er nog twee, mijn persoonlijke financiële administratie en mijn beleggingsspreadsheet.

‘Huh,’ zul je denken, ‘maar jij was toch over naar LibreOffice en andere open-source dingen?’ Dat klopt. Maar dat is een proces. In mijn spreadsheets zitten heel veel grafieken en standaardtabelletjes die ik regelmatig gebruik op mijn blog. bijvoorbeeld in mijn kwartaalrapportages, mijn hypotheekupdates en andere regulier terugkerende onderwerpen. Zolang als ik blog wil ik die graag consistent blijven rapporteren. En het kostte wel wat tijd om te zorgen dat ik die ook in LibreOffice kon blijven gebruiken. Daarbij, ik wilde het ook mooier maken. Het kostte dus allemaal iets meer tijd. En zolang de nieuwe oplossing nog niet 100% (of beter) is dan de oude, hield ik de oude oplossing in de lucht.

Voor mijn persoonlijke administratiesheet was dit in de loop van augustus opgelost. De beleggingsspreadsheet had iets meer voeten in de aarde. Dat kwam met name door de Aandelenfuncties, die mij dieper dan gewenst het Microsoft-moeras in hadden gezogen.

In het verleden werkte ik elk weekend mijn Excel beleggingsspreadsheet bij. Gewoon, op de knop drukken om de actuele koersen binnen te halen en te verwerken. De afgelopen periode werkte ik vier beleggingsadministraties bij. Mijn Excel beleggingsspreadsheet, mijn LibreOffice Calc beleggingsspreadsheet, mijn GnuCash administratie, en mijn Portfolio Performance administratie. En in alle vier is dat heel eenvoudig het programma starten en op één knop drukken, maar toch. Van één naar vier is natuurlijk niet de bedoeling.

Toch merkte ik dat ik het heel moeilijk vind om echt te stoppen met die ene laatste Excel spreadsheet. Mijn Excel beleggingsspreadsheet en ik gaan ver terug. Sinds 2015 heb ik er aan gebouwd. Al mijn beleggingsdata sinds 1 januari 2013. Het is was mijn ‘magnus opus’, een ‘beest’ van bijna 1 megabyte groot.

En eerst had ik nog een excuus. Ik was nog aan het proefdraaien met Portfolio Performance, GnuCash biedt niet alle functionaliteit voor beleggen, en mijn schaduwspreadsheet in LibreOffice bood nog niet alle rapportages en grafiekjes die ik regelmatig gebruik op mijn blog. Maar dat waren rotsmoesjes, dat weet ik ook wel. Ik ben gewoon niet zo goed in loslaten en afscheid nemen…

Onlangs kwam daar toch, op geheel natuurlijke wijze, een moment. Voor het eerst bouwde ik in LibreOffice een functie die mijn Excel spreadsheet niet had. Een functie om het Forward Dividend te berekenen. En dat is het moment dat je het onvermijdelijke onder ogen ziet. Je moet loslaten.

Afgelopen week heb ik dus echt de knop omgezet. En afgelopen weekend zijn de actuele koersen dus niet meer bijgewerkt in de Excel spreadsheet. Die is ook verplaatst naar een archiefdirectory. Het venster met ‘vastgemaakte’ spreadsheets in Excel, zeg maar de ‘favorieten’, is nu echt definitief leeg. Ik heb, naar het voorbeeld van Marie Kondo, deze spreadsheet wel bedankt voor de trouwe dienst terwijl ik ‘m archiveerde. Want wie weet heb ik ‘m ooit toch nog nodig. Dan zou ik niet willen dat hij een wrok koestert jegens mij, en wraak neemt door al mijn data kwijt te raken… En, ere wie ere toekomt: mijn beleggingsspreadsheet heeft mij de afgelopen jaren heel veel gemoedsrust gegeven. Gemaakt dat ik niet zenuwachtig werd bij grote bewegingen op de aandelenbeurzen. Mijn strategie vol kon houden. En dat is enorm waardevol.

Heb jij wel eens moeite om los te laten?